Zaparcia są jedną z częściej występujących dolegliwości gastrycznych. Wiążą się one ze zbyt małą liczbą wypróżnień. Za taką uznaje się oddawaniem stolca nie częściej niż 2 razy na tydzień. Zaparciom towarzyszą też inne dolegliwości takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia, oddanie suchego, zbitego stolca czy bóle w okolicach podbrzusza. Jak pokazują dane medyczne, problem z zaparciami może mieć nawet 30% populacji. Na problemy z oddawaniem stolca najczęściej cierpią kobiety, osoby starsze oraz z ograniczoną możliwością poruszania się. Zaparcia mogą być także objawem choroby. W większości przypadków poradzić można sobie z nimi, stosując domowe sposoby, jednak w przypadku, gdy występują one często, warto udać się do lekarza i zdiagnozować problem. Zobacz, co musisz wiedzieć o zaparciach.
Zaparcia – rodzaje
W przypadku zaparć możemy mówić o kilku ich rodzajach. Pierwszym są zaparcia przypadkowe, występują one w wyniku różnych sytuacji np. zmiany diety, czy choroby. Kolejnym rodzajem są zaparcia krótkotrwałe, które występują naprzemiennie z okresami prawidłowego wypróżniania się. Jeśli zaparcia nie ustępują, mówimy o dolegliwości przewlekłej. Najczęściej spotkamy się jednak z zaparciami idiopatycznymi, czyli tymi związanym z nieprawidłowościami czynności w przewodzie pokarmowym. Występują one w wyniku nieodpowiedniej diety, małej aktywności fizycznej czy niewielkiej ilości wypijanych płynów.
Jakie są przyczyny problemów z oddawaniem stolca?
Przyczyny zaparć mogą być bardzo różne. Mogą się one wiązać zarówno z chorobą, jak i zaburzeniami metabolizmu lub zmianami polekowymi. Do najczęstszych przyczyn występowania tej dolegliwości zalicza się:
- choroby jelita grubego takie jak: zespół jelita drażliwego, choroba uchyłkowa, rak i nowotwory jelita grubego, zwierzenie w przebiegu, choroby zapalne, przepuklina skręt jelit;
- choroby odbytu i odbytnicy, do których zaliczamy: raka odbyty guzki krwawnicze, uchyłki odbytnicy, szczelinie odbytu, zwężenie;
- choroby miednicy mniejszej, czyli nowotwory jajnika, macicy, endometriozę;
- choroby obwodowe układu nerwowego np. neuropatie cukrzycowa, choroba Chagasa czy Hirschsprunga;
- choroby ośrodkowego układu nerwowego wśród, których wymienia się stwardnienie rozsiane, Parkinsona, choroby naczyniowe mózgu, uszkodzenie pourazowe mózgu lub rdzenia kręgowego, guzy rdzenia kręgowego;
- choroby układu endokrynnego taki jak: cukrzyca, niewydolność tarczycy, niedoczynność przysadki, niedoczynność przytarczyc, guz chromochłonny;
- choroby metaboliczne np. porfiria, mocznica;
- choroby tkanki łącznej np. twardzina układowa, zapalenie skórno-mięśniowe.
Przyczyną zaparć mogą być też zażywane leki. Przed przyjmowanie farmaceutyków warto sprawdzić, czy nie wywołują one problemów z oddawaniem stolca. Taki skutek uboczny może występować przy lekach przeciwbólowych, antydepresyjnych, przeciwdrgawkowych, przeciwcholinergicznych, na chorobę Parkinsona, zawierających wapń, cynk, preparaty żelaza, silne znieczulających, leki na nadciśnienie i tabletki antykoncepcyjne.
Na czym polegają zaparcia?
Zaparcia to dolegliwość związana z problem oddawania stolca. Wyróżnianie się może być utrudnione lub pojawiać się rzadko. Częstotliwość oddawania stolca co prawda jest kwestą indywidulną, jednak co do zasady powinno się go oddawać minimum raz na trzy dni. Przekroczenie tego terminu sprawia, że stolec staje się twardy, a przez co i trudniejszy do wydalenia. Zaparcia mogą objawiać się również małą objętością stolca lub niepełnym wypróżnieniem. Dolegliwościami, które towarzyszą problemom z oddawaniem stolca, są: wymioty, ból brzucha i podbrzusza, uczucie przepełnienia oraz złe samopoczucie. Może też wystąpić utrata łaknienia, wzdęcia, odbijanie, zawroty głowy, gorączką nawet krew w stolcu.
Powikłania po zaparciach
Przy częstych i długo trwających zaparciach może dojść do powikłań. Jako to najczęstsze wskazuje się hemoroidy, przepuklinę oraz zespół jelita drażliwego. Lekarze na powikłanie po zaparciach wskazują także uzależnienie od środków przeczyszczających. Aby uniknąć powikłań następujących po zaparciach, do lekarza należy się zgłosić w przypadku poniższych objawów:
- częstych i chronicznych zaparć;
- krew w stolcu;
- utraty masy ciała, która nie jest spowodowana stosowaniem diety odchudzającej
- silnego bólu podczas wypróżniania;
- problemów z oddawaniem stolca, które trwają dłużej niż 2 tygodnie.
Wizyta u lekarza w przypadku zaparcia obejmuje wywiad z pacjentem oraz badania. W zakresie badań najczęściej wykonuje się te laboratoryjne, jednak niekiedy wskazaniem są badania endoskopowe, radiologiczne lub manometria odbytnicy i odbytu. W przypadku podejrzenia choroby Hirschsprunga lekarz może skierować na biopsję odbytnicy.
Zaparcia – profilaktyka
Aby unikać zaparć najlepiej jest stosować profilaktykę. W tym zakresie polecane jest spożywanie odpowiedniej ilości błonnika. Zawarty jest on w warzywach, owocach, pełnoziarnistym pieczywie oraz kaczy. Naturalnym sposobem na zaparcia jest też jedzenie suszonych lub namoczonych w wodzie śliwek lub moreli. Przemianę materii i oddawanie stolca przyspiesza również spożywanie odpowiedniej liczby płynów dziennie. Zaleca się picie co najmniej 1,5 litrów ciepłych płynów, które najlepiej jest dawkować w godzinach porannych. W walce z zaparciami ważna jest też aktywność fizyczna.
