Osoby chorujące na nowotwory złośliwe zazwyczaj poddawane są chemioterapii. Na uwadze należy mieć jednak to, że nie medycyna wyróżnia kilka rodzajów chemii. Chemioterapię można podzielić ze względu na kilka kryteriów. Niektóre z nich zależą od rodzaju choroby nowotworowej i jej zaawansowania, inne od lokalizacji schorzenia, z którym zmaga się pacjent, a jeszcze inne od drogi wprowadzenia preparatu leczniczego do organizmu. Jedną z rodzajów chemioterapii, o której dużo się mówi, jest czerwona chemia. Zobacz, kiedy się ją stosuje i na czym polega jej działanie.
Czerwona chemia inaczej nazywana czerwonym diabłem swoją nazwę wzięła od barwy leków cytostatycznych z grupy antracyklin. Do takich leków zalicza się podawaną w czasie chemioterapii doksorubicynę, która wykazuje dużą skuteczność w leczeniu nowotworów. Niestety czerwona chemia, choć pozwala pozbyć się komórek rakowych, to nie pozostaje bez negatywnego wpływu na nasz organizm. Jej stosowanie wiąże się z dotkliwymi skutkami ubocznymi.
Czym jest czerwona chemia?
Czerwona chemia jest roztworem medycznym podawanym pacjentom w postaci wlewu dożylnego. Ze względu na zwierające substancje roztwór czerwonej chemii uważany jest za jedne z najsilniejszych. W czerwonej chemii najczęściej wykorzystuje się cytostatyki z grupy antracyklin. Alternatywą dla czerwonej chemii jest chemia żółta, która stosowana jest powszechnie jako forma leczenia uzupełniającego, zazwyczaj w przypadku raka piersi. Inną formą chemioterapii jest chemia biała, która uważana jest za jedną z najmniej inwazyjnych i obciążających. Biała chemia nie powoduje negatywnego oddziaływania na szpik kostny.
Jak działa czerwona chemia?
Podawane dożylnie cytostatyki wraz z krwią docierają do komórek nowotworowych. Głównym zadaniem podawanych preparatów leczniczych jest hamowanie zdolności do mnożenia się i podziału komórek rakowych. Uszkodzone komórki stopniowo giną, dzięki czemu choroba zostanie wyleczona. Aby czerwona chemia mogła zadziałać, należy podawać ją w kilku cyklach, które dzieli okres kilku miesięcy. Czas podawania czerwonej chemii uzależniony jest od rodzaju nowotworu.
Kiedy stosuje się czerwoną chemię?
Czerwona chemia ma zastosowanie w leczeniu białaczki, chłoniaków nowotworów piersi, raka żołądka, jajnika, pęcherza moczowego (tzw. szpiczaka mnogiego), nowotworu gruczołu krokowego, układu krwionośnego.
Efekty czerwonej chemii
Czerwona chemia uważana jest za najsilniejszy rodzaj chemioterapii. Lekarze zaznaczają jednak, że w przypadku chemioterapii o najsilniejszej chemii powinno się mówić, kiedy stosuje się tą dającą pozytywne i wymierne rezultaty. Przy czerwonej chemii, tak jak i przy innych rodzajach chemioterapii ważny jest odpowiedni dobór leków. Skuteczność tej formy leczenia nowotworów zależy od rodzaju choroby oaz stopnia jej zaawansowania.
Leki przy czerwonej chemii
Przy czerwonej chemii głównie stosuje się antracykliny, czyli doksorubicynę oraz epirubicinum. Działanie obydwóch tych związków chemicznych opiera się na wejścia z helisą DNA w trwały kompleks, co umożliwia dalszy podział i doprowadza do śmierci komórek rakowych. Mimo że działanie obydwóch leków jest podobne, to w przypadku epirubicyny mówimy o mniejszej toksyczności, a szczególnie kardiotoksyczności.
Skutki uboczne czerwonej chemii
Skutki uboczne czerwonej chemii uważane się za bardzo dotkliwe. Nie mniej jednak należy mieć na uwadze, że każdy pacjent na chemioterapię reaguje inaczej. Najczęściej wskazuje się, że czerwona chemia powoduje silne osłabienie organizmu oraz pojawianie się licznych komplikacji zdrowotnych. Wszystkie dolegliwości występujące po czerwonej chemii należy na bieżąco zgłaszać lekarzowi. Jako najczęstsze skutki stosowania czerwonej chemii wymienia się:
- Zmniejszenie liczby białych krwinek. Wytwarzanie krwinek czerwonych oraz płytek krwi (trombocytów) również może ulec redukcji.
- Mdłości, wymioty, utrata apetytu.
- Owrzodzenie jamy ustnej.
- Bóle gardła.
- utrata włosów, które jednak odrastają po zakończeniu terapii.
- Zmieniony wygląd paznokci (ciemniejszy kolor).
- Wrażliwość na słońce i zwiększona tendencja do poparzeń słonecznych.
- Różowe lub pomarańczowe zabarwienie moczu w okresie około 24 godzin od podania leku.
- Zaczerwienienie i nieprzyjemne uczucie palenia w okolicach dłoni i stóp.
- Zaburzenia płodności.
- Uszkodzenia płodu – nie powinno się stosować terapii w czasie ciąży lub w przypadku planowania macierzyństwa lub ojcostwa. Podczas chemioterapii zadbaj więc o skuteczną antykoncepcję.
- Długotrwałe poddawanie się czerwonej chemii może skutkować osłabieniem mięśnia sercowego. Symptomy mogą ujawnić się w perspektywie kilku miesięcy lub nawet lat.
O niepożądanych symptomach czerwonej chemii zawsze powinien wiedzieć lekarz. Większość skutków ubocznych związanych jest z zawartością epirubicyny w roztworze leczniczym. Lek ten powoduje mdłości, wymioty, biegunkę, bóle żołądka, zmianę koloru włosów, skóry i paznokci, wypadanie włosów, zaburzenia menstruacji i inne. Warto wiedzieć, że skutki uboczne czerwonej chemii można zminimalizować poprzez podawanie leków przeciwwymiotnych lub stosowanie odpowiedniej diety.
Czerwona chemia – kiedy nie stosować?
Chemioterapia tego rodzaju nie powinna być stosowana u osób w wieku rozrodczym. Wynika to z tego, że czerwona chemia może powodować bezpłodność zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
