Niedociśnienie (niskie ciśnienie) nazywane jest przez medycynę hipotonią lub hipotencją. Niskie ciśnienie diagnozuje się przede wszystkim u kobiet i dorastających dziewcząt. Niedociśnieniu towarzyszą m.in. zawroty głowy oraz pogorszenie samopoczucia. Dolegliwości pojawiają się głównie przy zmianie pogody. Niskie ciśnienie zazwyczaj nie wymaga leczenia, warto jednak poznać sposoby, które pomogą zniwelować niedogodności związane z hipotonią. Zobacz, jak sobie radzić z hipotencją.
Niedociśnienie zazwyczaj jest lekceważone, nawet przez lekarzy. Osobom cierpiącym na hipotonię zazwyczaj zaleca się w ramach kuracji tzw. łyknięcie kielicha lub wypicie małej czarnej. Trzeba jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach leczenie niskiego ciśnienia jest koniecznością. Leczenie trzeba podjąć, kiedy mamy do czynienia z niedociśnieniem wtórnym.
Czym jest niedociśnienie?
O niedociśnieniu mówimy, jeśli ciśnienie tętnicze u kobiety wynosi poniżej 90/60 mmHg i poniżej 100/70 mmHg u mężczyzny. Podaje się, że na hipotencję cierpi 1-2% dorosłej populacji. Dolegliwość nie jest tak groźna, jak nadciśnienie, ale gwałtowny spadek ciśnienia może powodować dolegliwości utrudniające normalne funkcjonowanie. Niskie ciśnienie zawsze warto skonsultować z lekarzem, którego rolą jest ustalenie, czy hipotonia jest pierwotna, czy wtórna.
Hipotonia – pierwotna czy wtórna?
Pierwotna hipotonia występuje wtedy, gdy niskie ciśnienie utrzymuje się przewlekle, a jego przyczyny nie udaje się odkryć. Niedociśnienie pierwotne zazwyczaj występuje rodzinnie. Najczęściej pojawia się u nastolatków, osób młodych i w średnim wieku, kobiet szczupłych. Dane medyczne wskazują, że na hipotonię pierwotną cierpi 90% wszystkich osób zmagających się z niskim ciśnieniem. Dobrą wiadomością jest to, że nie wymaga ono specjalistycznego leczenia.
Drugie rodzajem hipotonii jest niedociśnienie wtórne. Dotyka ona 10% wszystkich niedocisnieniwoców. Jego przyczyny to poważne schorzenia kardiologiczne i endokrynologiczne. Ten rodzaj niedociśnienia należy obowiązkowo leczyć.
Jakie są przyczyny niskiego ciśnienia?
W przypadku hipotermii wtórnej jego jej przyczyny wymienia się takie choroby jak: anemia, niedoczynność nadnerczy, padaczka, cukrzyca, choroba Parkinsona. Niskie ciśnienie bywa też następstwem dużego stresu, krwotoku, długotrwałego odwodnienia, rozległych oparzeń, zażywanie niektórych leków np. psychotropowych.
Jako przyczyną niedociśnienia pierwotnego najczęściej wskazuje się zbyt mało elastyczne ściany tętnic. Powoduje to, że krew płynie w nich wolniej i z mniejszym ciśnieniem. W efekcie dochodzi o tego, że tkanki są gorzej zaopatrywane w tlen. Ten stan może doprowadzić do pojawiania się różnych dolegliwości. Nieprawidłowa budowa naczyń tętnic w większości przypadków jest kwestią genetyczną.
Medycyna mówi też o niedociśnieniu ortostatycznym. Pojawia się ono u osób z prawidłowym ciśnieniem lub nadciśnieniem na skutek szybkiej zmiany pozycji z leżącej na stojącą. Wywołane jest tym, że krew gromadzi się w nogach i trzewiach, a więc jej zmniejszone ilości płynów w stronę serca.
Objawy niskiego ciśnienia
Niskie ciśnienie może występować jako stan przewlekły lub pojawiać się w odpowiedzi na np. zmiany warunków pogodowych. Jego objawy bardzo często utrudniają normalne funkcjonowanie i wykonywanie podstawowych zadań. Jako objawy niskiego ciśnienia wskazuje się:
- zawroty głowy
- mroczki przed oczami
- zaburzenia rytmu serca
- przyspieszone tętno
- blada twarz, zimne ręce i stopy
- napady nudności
- omdlenia (zwłaszcza gdy dłużej stoisz)
- nocne poty
- uczucie zmęczenia, osłabienia
- złe samopoczucie przy zmianie pogody
- kłopoty z koncentracją.
Jak zdiagnozować niskie ciśnienie?
Do lekarza z podejrzeniem niedociśnienia należy zgłosić się, kiedy wielokrotne pomiary wskazują niskie ciśnienie, a jego spadki utrudniają życie. Wskazaniem do wizyty u lekarza jest również przyspieszony puls przy niskim ciśnieniu. Diagnostyka obejmuje nie tylko pomiary ciśnienia przez lekarza, ale także wykonanie badania moczu, morfologii, EKG a czasem USG serca. W niektórych przypadkach potrzebna jest analiza stężenia biopierwiastków we krwi.
Jak radzić sobie z niskim ciśnieniem?
Najczęściej leczenie niskiego ciśnienia nie obejmuje kuracji farmaceutykami. Lekarze zalecają stosowanie doraźnych sposobów na obniżające się ciśnienie. Gdy czuje się, że ono spada, należy wypić filiżankę naturalnej kawy, szklankę coco-coli, napój energetyzujący lub drinka. Tego typu napoje pobudzają ośrodkowy układ nerwowy, naczynioruchowy i oddechowy. Trzeba jednak pamiętać, że te sposoby nie zawsze są skuteczne, a do działania kofeiny organizm może się przyzwyczaić.
W przypadku, gdy w wyniku niskiego ciśnienia czujemy, że może dojść do omdlenia, zalecane jest poluzowanie ubrania, które utrudnia oddychanie, wyjście na świeże powietrze/otworzenie okna, zajęcie wygodnej pozycji siedzącej i opuszczenie głowy poniżej poziomu serca, wypicie chłodnego napoju małymi łyczkami.
Jak unikać nagłych spadków ciśnienia?
Osoby mające niskie ciśnienie powinny unikać nagłych spadków ciśnienia. W tym celu zaleca się stosowanie zasad profilaktyki. Mówią one, aby:
- Unikać gwałtownych zmian pozycji. Nagłe wstawanie z krzesła czy podniesienie się z łóżka powoduje, że krew szybko odpływa do nóg i robi się słabo. Dlatego po przebudzeniu poleż chwilę spokojnie, porozciągaj się, a potem powoli usiądź, spuść nogi z łóżka i pomału wstań.
- Zanim wstanie się rano, jeszcze w łóżku można wykonać masaż na sucho – ręcznikiem lub rękawicą frotte najpierw masuj ręce i nogi od palców w kierunku serca, a potem resztę ciała.
- Brać naprzemienny prysznic chłodno-ciepły.
- Unikać długiego stania, wielogodzinnego przebywania na słońcu i opalania się.
- Regularnie ćwiczyć. Wskazany jest ruch, który uelastycznia naczynia krwionośne nóg, np. pływanie, aerobik, biegi, jazda na rowerze.
- Wysypiać się, wypoczywaj. Śpij na wysokiej poduszce. Takie ułożenie ciała często zapobiega nadmiernemu oddawaniu moczu (a więc częstemu wychodzeniu w nocy do łazienki), a to chroni przed poranną hipotonią.
- Zrezygnować z używek, szczególnie palenia papierosów. Należy unikać zadymionych miejsc i nie siedzieć w źle wentylowanych pomieszczeniach.
- Jadać częściej, ale niewielkie porcje – głód może prowadzić do spadku ciśnienia, bo obniża poziom cukru we krwi. Jedz dużo owoców, warzyw i wędzone ryby, a ogranicz w diecie tłuszcze zwierzęce. Możesz też dosalać nieco potrawy (sól odgrywa ważną rolę w utrzymaniu na odpowiednim poziomie ciśnienia tętniczego).
- Pić około 2 l płynów dziennie. W czasie upałów i dużego wysiłku fizycznego więcej, bo gdy się pocisz, obniża się ciśnienie.Sięgać po zioła – najlepiej po mieszankę kwiatu lawendy, korzenia lubczyku, ziela tymianku, majeranku, serdecznika i liści mięty.
