Hormony stresu – chemia organizmu w stresie

0
1652

W czasie stresu w organizmie dochodzi do wielu ekstremalnych sytuacji. Przede wszystkim wydzielane są hormony, które mają zmobilizować organizm do radzenia sobie z trudną sytuacją i napięciem emocjonalny. Wbrew pozorom działanie hormonów stresu nie jest szkodliwe – i ile nie trwa zbyt długo. Dzięki nim czujemy się bardziej motywowani, odważniejsi i gotowi do działania. Trzeba jednak pamiętać, że przedłużający się stres szkodliwie działa na organizm. Długotrwałe wydzielanie się hormonów stresu powoduje zwiększenie ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia i otyłości. Sprawdź, jak działa chemia organizmu w stresie.

Stres i napięcie emocjonalne towarzyszą nam przez cały czas. Zdenerwować możemy się przed wystąpieniem publicznym, w pracy, w życiu prywatnym, przed egzaminem czy z powodu nieprzewidzianego zdarzenia. W czasie, kiedy dochodzi do sytuacji stresowych, w naszym organizmie dochodzi do niecodziennych reakcji. Przede wszystkim dochodzi do wydzielania tzw. hormonów stresu. Tym mianem nazywana jest adrenalina, noradrenalina oraz kortyzol.

Hormony stresu: adrenalina

Adrenalina jest głównym hormonem widzialnym podczas napiętej sytuacji emocjonalnej. Wydzielana jest ona przez nadnercza do krwi. Ten hormon stresu tworzy się też w niektórych neuronach ośrodkowego układu nerwowego. Adrenalina w stresie pojawia się jako pierwsza. Adrenalina wydzielana jest w czasie silnego stresu, który trwa powyżej 10-20 minut.

Prekursorami adrenaliny są dopamina i noradrenalina, z czego ta stosowania pełni funkcje hormonalne. Adrenalina w stresie podwyższa poziom glukozy we krwi, pośredniczy w przenoszeniu impulsów ze współczulnego układu nerwowego to tkanek, poprawia krążenie oraz zwiększa częstotliwość rytmu serca. Rolą adrenaliny jest również poprawienie napięcia mięśni.  Oprócz tego adrenalina w stresie zwiększa zapotrzebowanie organizmu na tlen oraz podwyższa temperaturę ciała.

Hormony stresu: kortyzol

Działanie adrenaliny w czasie stresu wspomagane jest przez kortyzol. Jego rolą jest podwyższenia poziomu stężenia glukozy we krwi.  Poza tym kortyzol wpływa na gospodarkę białkową, węglowodanową, tłuszczową i wodno-elektrolitową. Ten hormon stresu działa przeciwzapalnie, łagodząc stany zapalne i alergie oraz immunosupresyjnie, przez co osłabia działanie układu odpornościowego. Pod wpływem kortyzolu podnosi się ciśnienie krwi, wzmaga wydzielanie soku żołądkowego i powoduje uwalnianie wapnia z kości.

Jak hormony stresu działają na organizm?

Hormony stresu wydzielane są w stanach napięcia emocjonalnego. Ich działanie na krótką metę jest pozytywne. Medycyna wskazuje, że w niewielkich ilościach hormony stresu powodują mobilizację organizmu i wyzwalają chęć walki. Niestety, jeśli sytuacja stresowa się przedłuża i organizm pozostaje pod długotrwałym działaniem hormonów stresu, nie wpływa to na niego korzystnie. Wskazuje się, że hormony stresu mogą przyczynić się do rozwoju wielu chorób. Wśród tych najgroźniejszych, a przy tym najczęstszych wymienia się choroby układu krążenia takie jak nadciśnienie tętnicze, arytmia, zaburzenia serca. Wysoka dawka adrenaliny może także wywołać częstoskurcz serca, zmniejszyć przepływ nerkowych, szybciej uwalniać kwasy tłuszczowe z tkanki, zwiększać stężenie glukozy i potasu we krwi.

Dla organizmu szkodliwy jest też wysoki poziom kortyzolu. Kiedy utrzymuje się długo w organizmie, to może spowodować ograniczenie tych procesów jak: działanie systemu immunologicznego, gojenie się ran, podwyższenie poziomu glukozy we krwi. Kortyzol przyczynia się także do śmierci komórek mózgowych, głównie komórek hipokampa, które są kluczowe dla procesów pamięci i uczenia się. Wskazuje się również, że kortyzol połączony z neuropeptydem Y przyczynia się do rozwoju otyłości brzusznej. Badania naukowe wskazują, że osoby żyjące w stresie częściej są otyłe i mają nadwagę. Jako przyczyny tego podaje się to, że wydzielająca się w ich organizmie noradrenalina wywołuje niekontrolowany apetyt na węglowodany, zwłaszcza słodycze.

Uwaga na kortyzol

Warto pamiętać, że podwyższony poziom kortyzolu świadczy nie tylko o stresie, ale i o poważnych chorobach. Wskazanie do badania poziomu kortyzolu we krwi jest podejrzenie: zespołu Cushinga, niedoczynności lub nadczynności tarczycy, zaburzeń syntezy hormonów sterydowych, nowotworów nadnerczy, jajnika i jądra, bezsenności, depresji i przewlekłego zmęczenia.

Badanie poziomu kortyzolu wykonuje się z surowicy krwi pobranej z żyły łokciowej lub z dobowej zbiórki moczu. Przed badaniem należy być na czczo przynajmniej przez 8 godzin. Wyniki są po kilku dniach. Wyniki badania należy analizować w oparciu o normy kortyzolu. Wyglądają one następująco:

  • w godzinach porannych – od 138 do 690 nmol/l (5-25 µg/dl),
  • w godzinach wieczornych – wartości o połowę mniejsze.

Podwyższony kortyzol może mieć związek z hormonem ACHT, który jest nadmiernie wydzielany. Niepoprawny wynik badania może świadczyć o nowotworze płuc, tarczycy, gruczolaku przysadki, depresji, guzie nadnerczy, anoreksji, przewlekłym stresie.

W przypadku, gdy badanie wskazuje za niskie stężenie kortyzolu, to podejrzenie pada na chorobę Addisona, przerost nadnerczy, brak enzymów syntezujących hormony.

[Głosów:0    Średnia:0/5]

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here