ASO, czyli antystreptoliza jest przeciwciałem, które neutralizuje działanie jednego z enzymów paciorkowych. Odczyn ASO jest jednym z elementów diagnozy przy chorobie reumatycznej i zakażenia paciorkowego. Badanie wykonywane jest z surowicy krwi, a jego celem jest wykrycie trwającego lub przebytego niedawno zakażenia paciorkowcem grupy A. Czułość kliniczna testu wynosi 50-80%.
Streptolizyna O jest toksyną wynikającą, rozmnażającą się i zarażają tkanki ogrania mu, do którego wniknęła. Odpowiada ona za wywołanie szeregu chorób. Do tych najczęściej i najbardziej znanych zalicza się ostre zapalenie gardła, zakażenia skóry, zapalenie migdałków (angina), zapalenie płuc i szkarlatyny. Może ona również wpływać na pojawianie się choroby reumatoidalnej, ostrego zapalenia wsierdzia, streptokoowego szoku toksycznego, ostrej gorączki reumatycznej i ostrego zapalenia kłębuszkowego nerek. Aby potwierdzić obecność streptolizyny O w organizmie, wykonuje się badania poziomu ASO.
Badanie ASO – wskazania
Badanie ASO ma zastosowanie w diagnostyce wielu chorób. Wskazaniem do jego wykonania są trwające lub przebyte zakażenia paciorkowcami, a także podejrzenie choroby reumatycznej czy zapalenia kłębuszków nerkowych. Lekarze skierowanie na badanie ASO wypisuję przede wszystkim, wtedy gdy u pacjent przez długi czas utrzymuje się gorączka i bóle stawów, a przyczyny tych dolegliwości pozostają niezdiagnozowane.
Badanie ASO – na czym polega?
Badanie ASO wykonuje się z krwi. Stąd też, aby móc przeprowadzić analizę, konieczne jest pobranie próbki krwi z żyły łokciowej. Zazwyczaj nakłucie wykonywane jest w żyle dolnej łokciowej. Wskazaniem jest, aby oznaczenie ASO przeprowadzić 2 razy, a pomiędzy testami zachować co najmniej tygodniowy okres przerwy. Pomoże to w jak najdokładniejszym zdiagnozowaniu tendencji zakażenia, fazy rozwoju choroby lub zdrowienia.
Badania ASO: wyniki
W krwi człowieka zdrowego nie powinny się w ogóle znajdować przeciwciała ASO. Taki wynik potwierdza, że do zakażenia paciorkowcami nie doszło czy też w organizmie nie rozwija się inny stan chorobowy. Trzeba jednak pamiętać, że zakażenie paciorkowcami jest bardzo często i zazwyczaj wyniki ASO pokazują antystreptolizynę we krwi. Szacuje się, że ASO znajduje się w krwi ok. 25% populacji. U niektórych osób jej obecność jest niewykrywalna nawet przez badania, u innych podwyższony stan ASO jest stały bez względu na stan zdrowia i toczą się w organizmie stany chorobowe lub ich brak. Stąd też medycyna opracowała normy mówiące, kiedy jej stężeniem jest groźne dla zdrowia. Normy ASO dla osoby dorosłej wynoszą od 0 do 250 l.u./ml trzeba jednak pamiętać, że prawidłowy wynik ASO zależy od wielu czynników. Wpływ na ilość ASO w krwi ma m.in. wiek, płeć, metoda oznaczenia. Zaleca się więc, aby wyników badań ASO nigdy nie interpretować na własną rękę, a udać się z nimi do lekarza.
Co oznacza podwyższone ASO?
Jeśli wyniki badania ASO pokażą, że jego ilość we krwi przewyższa 250 l.u./ml oznacza to stan chorobowy. Dwukrotnie zwiększenie stężenia ASO to podejrzenia zakażenia paciorkowcem beta – hemolizującym grupy A. U osób z podwyższonym ASO może też dojść do powikłań takich jak gorączka reumatyczna, zapalenie serca, uszkodzenie zastawek serca, zapalenie stawów, pląsawica czy inne objawy neurologiczne. Podwyższone ASO to także podejrzenie paciorkowego zapalenia kłębuszków nerkowych, co zazwyczaj wynika z zakażeń skóry i gardła przez paciorkowce. Jako objawy choroby wskazuje się obrzęki na twarzy, nadciśnienie tętnicze oraz oddawanie brunatnego lub ciemnego moczu.
W wypadku, gdy pierwsze badanie wykazuje podwyższony poziom ASO, a drugie jego obniżony poziom może to oznaczać przebyte zakażenie paciorkowcem, które ustępuje.
Ważna informacja jest, że badanie ASO nie jest badaniem diagnostycznym białaczki, jak postrzegane jest przez wiele osób. Podwyższone stężenie ASO we krwi nie ma nic wspólnego z tą chorobą.
Badania ASO u dziecka
Badania ASO przeprowadza się nie tylko u osób dorosłych, ale i dzieci. Wysokie ASO u dziecka, czyli to powyżej 333 jednostek na mililitr krwi zazwyczaj oznacza choroby, które wywoływane są przez paciorkowce z grupy A. Do takich zalicza się m.in. anginę, zapaleni, płuc, szkarlatynę, liszajec, zapalenie ucha środkowego, różę. Warto również wiedzieć, że przyczyna podwyższonego ASO u dziecka mogą być niewyleczone zęby. Zanim więc rozpocznie się leczenie antybiotykami, najlepiej udać się do dentysty i sprawdzić stan uzębienia najmłodszego pacjenta.
Wysokie ASO: leczenie
Wynik badania ASO poza normą nie zawsze oznacza, że trzeba rozpocząć leczenie. Jeśli u pacjenta nie występują objawy zakażenia paciorkowcem, podwyższone ASO może świadczyć tylko o nosicielstwie. Jest ono dość powszechne, ponieważ o kontakt z bakterią jest bardzo łatwo. Brak aktywnego zakażenia można potwierdzić, wykonując dodatkowo badania OB oraz morfologię krwi. Jeśli podwyższonemu ASO towarzysza standardowe objawy zakażenia, to rozpoczyna się leczenie. Kuracje opierają się na antybiotyku, zazwyczaj amoksycylinie. Leczenie trwa ok. tydzień.
Badanie ASO jest przydatnym testem diagnostycznym. Trzeba jednak pamiętać, że na jego podstawie nie można przewidzieć, jak doszło do zakażenia lub czy wystąpią powikłania po chorobie.
