Stres towarzyszy nam przez całe życie. Może go wywoływać wiele czynników zarówno prywatnych, jak i zawodowych. W przypadku, kiedy stres towarzyszy nam od czasu do czasu nie jest niczym złym. Umiarkowany stres działa na organizm motywująco. Problem pojawia się, jednak kiedy stres zaczyna być naszą codziennością. Przewlekły stres może wywoływać wiele poważnych chorób i schorzeń, które zakończyć mogą się zgonem. Stąd też tak ważne jest minimalizowanie stresu i włączenie z nim. Poznaj skuteczne sposoby na rozładowanie napięcia nerwowego.
Stres jest reakcją na zagrożenie, które rozpoznawane jest przez organizm. Stres określa się mianem osobistych doświadczeń, indywidualnych reakcji fizjologicznych, zachowań i emocji. Metod walki ze stres jest bardzo dużo, jednak do teraz nie opracowano standardowego leku czy sposobu radzenia sobie z napięciem nerwowym.
Czym jest stres?
Stres jest reakcją obronną organizmu, który w przypadku zauważenia zagrożenia mobilizuje wszystkie siły do pokonywania barier, wymagań i przeszkód. Należy pamiętać, że stres jest stanem ekstremalnym, dlatego długotrwałe przebywanie w nim jest niekorzystne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pociąga on za sobą skutki zdrowotne, emocjonalne i behawioralne.
Fazy stresu
Stres może objawiać się w różnych sytuacjach, a także pojawiać się z różną intensywnością. Psychologia wyróżnia 3 fazy stresu. Pierwsza z nich to faza początkowa, alarmowa. Objawia się ona zaskoczeniem i niepokojem z powodu wystąpienia nowej sytuacji. W tej fazie może pojawiać się szok lub przeciwnie – przeciwdziałanie szokowi, kiedy to podejmuje się wysiłki obronne, aby zminimalizować zagrożenie. Druga faza to przystosowanie się organizmu do stresu. Nauczył się on skutecznie z nim radzić i działać bez nadmiernych zaburzeń w obliczu sytuacji stresowych. Ostania faza stresu to wyczerpanie. Pojawia się ona, kiedy sytuacja stresowa trwa przez dłuższy czas. Towarzyszą jej nadmierne emocje i frustracje, a odporność na stres jest minimalna. Osoba poddana nadmiernemu stresowi zaczyna przejawiać zachowania destrukcyjne, a zasoby obronne organizmu są minimalne. W skrajnych przypadkach dochodzi do rozstroju organizmu.
Jakie są objawy stresu?
Stres, szczególnie ten długotrwały może dawać objawy w kilku płaszczyznach. Wyróżnia się:
- Reakcje fizjologiczne na stres: spadek odporności, nadwrażliwość na bodźce, wzrost wydzielania adrenaliny i noradrenaliny, dreszcze, pokrzywka, wzrost krzepliwości krwi, zaburzenia ze strony układu pokarmowego (nudności, brak apetytu, objadanie się, ból brzucha, biegunka, zaparcia), zaburzenia ze strony układu ruchu (bóle krzyża, sztywność karku, ból głowy, migrena, bóle mięśniowe, zapalenie stawów), zaburzenia ze strony układu krążenia (ból w klatce piersiowej, przyspieszone bicie serca, podwyższone ciśnienie krwi, zawał serca, wylew), zaburzenia ze strony układu oddechowego (przyspieszony i spłycony oddech, zaostrzenie przebiegu POCHP);
- Reakcje emocjonalne na stres: strach, lęk, frustracja, nieufność, drażliwość, niecierpliwość, uczucie beznadziejności, obniżenie poczucia własnej wartości, chwiejność emocjonalna, pesymizm, płaczliwość, uczucie zmęczenia, złość, nieuzasadniona agresja, impulsywność, wybuchowość, jąkanie się, milczenie lub gadatliwość, szybkie tempo mówienia, narzekanie, zaburzenia snu, tiki nerwowe, zgrzytanie zębami, silne pobudzenie lub chłód emocjonalny;
- Reakcje intelektualne na stres: zaburzenia koncentracji, pamięci, koordynacji, podejmowania decyzji i procesów poznawczych (spostrzegania, uwagi), poczucie bezsilności, uczucie pustki w głowie, przyćmienie świadomości, nieracjonalność myślenia, obniżona efektywność i tempo pracy, zwolniony refleks, zaburzenia wartościowania, zawężenie pola świadomości.
Jakie są skutki stresu?
Stres w umiarkowanym nasilaniu jest jak najbardziej pożądaną reakcją. Wywołuje motywację do działania. W przypadku, jednak kiedy sytuacje stresowe się przedłużają, to niosą negatywne skutki dla zdrowia. Skutki stresu mogą być krótkotrwałe i odwracalne lub długotrwałe prowadzące do wyczerpania organizmu. Skutki krótkotrwałe mogą powodować pewne dolegliwości np. zaciśnięte szczęki, napięcie mięśniowe, ściągnięte mięśnie mimiczne, nerwowe ruchy, przyspieszone tętno, zaczerwienienie skóry, pocenie się. O wiele poważniejsze są skutki długotrwałego stresu. Wśród tych wymienia się podwyższenie poziomu cholesterolu, zaburzenia miesiączkowania, obniżenie odporności problemy ze snem i koncentracją, choroby układu sercowo-naczyniowego i krążenia.
Skuteczne sposoby na rozładowanie napięcia nerwowego
Jednego sposobu na zwalczenie napięcia nerwowego nie ma, jednak często jako skuteczne rozwiązanie wskazuje się teorię stresu Endlera i Parkera. Teoria to mówi, że aby zminimalizować stres, należy:
- Skoncentrować się na zadaniu, czyli podejmować wysiłki polegające na znalezieniu rozwiązania problemu i usunięcia jego źródła; te działania mają mieć priorytety i na bok odsunąć inne sprawy;
- Skoncentrowanie się na emocjach, czyli zredukowanie negatywnego napięcia emocjonalnego, które wywołane jest przez napięcie;
- Skoncentrowanie się na unikaniu, czyli minimalizowanie negatywnych skutków działania stresora poprzez niemyślenie o problemie, poświęcaniu się czynnością zastępczym oraz odwracanie uwagi od stresora.
