Zaparcia nawykowe u dzieci to częsta przypadłość. Polega ona na unikaniu przez dłuższy czas wizyt w toalecie. I chociaż pozornie wydaje się to ni szkodliwe, to zaparcia nawykowe u dzieci mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Utrwalony nawyk wstrzymywania kału przechodzi w stan przewlekły i wywołuje wiele poważnych schorzeń, głównie w obrębie funkcjonowania jelit i żołądka. Stąd też problemie można lekceważyć. Po zauważeniu u malucha niechęci do wyróżniania się należy jak najszybciej rozpocząć leczenia. Poznaj, jakie są przyczyny i objawy zaparć nawykowych u dzieci oraz jak podjąć skuteczne leczenie.
Zaparcie nawykowe polega na świadomy unikaniu wypróżniania się. Zaparcia nawykowe uznaje się za te o podłożu psychogennym. Są one niezwykle niebezpieczne dla zdrowia. Wynika z tego, że w ich wyniku dochodzi do rozluźniania napięcia mięśniowego w jelicie grubym, co skutkuje tym, że nie jest ono w stanie pomieścić większej ilości zalegającego kału. Oznacza to, że zmniejsza się czucia wypełnienia jelita, a zalegający stolec tworzy twardą masę. Ta powoduje ból.
Jakie są przyczyny zaparcia nawykowego u dzieci?
Zaparcia nawykowe u dzieci to najczęściej schorzenia mające podłoże psychologiczne. Dzieci z oddawaniem stolca mogą mieć problemy z różnych powodów. Jako te najczęstsze wymienia się strach przed bólem, który towarzyszy wypróżnianiu, wstyd, obrzydzenie, niechęć do załatwiania się poza domem. Zaparcia nawykowe u dzieci są wywoływane też nadmiarem stresu, bodźców i długotrwałym stanem napięcia nerwowego. W związku wskazuje się, że bardzo często pojawiają się przed ważnym dla malucha wydarzeniem np. pojęciem do przedszkola czy nauka korzystania z nocnika. Oprócz tego jako przyczyny zaparcia nawykowego u dzieci wskazuje się problemy emocjonalne czy konflikty w rodzinie.
Objawy zaparcia nawykowego u dzieci
Charakterystycznym objawem zaparcia nawykowego u dzieci jest suchy, zbity, silnie cuchnący stolec z domieszką śluzu. Zazwyczaj przyjmuje on postać kału bobkowego ciemno brązowego lub czarnego. Dzieci cierpiące na zaparcia nawykowe skarżą się także na: ociężałość, senność, bóle głowy, uczucie rozlanego ucisku oraz pełności w jamie brzusznej.
Leczenie zaparcia nawykowego u dzieci
Leczenie zaparcia nawykowego powinno rozpocząć się od ustalenia przyczyny występowania schorzenia. Międzyczasie można również udać się do lekarza pediatry, który przepisze środek zmiękczający stolec i ułatwiający wypróżnianie. Dzieciom z zaparciami nawykowymi zazwyczaj przepisuje się laktulozę, czyli substancję niewchłaniająca się z przewodu pokarmowego, a dopiero rozkładaną przez bakterię jelitowe w okrężnicy. Dawkowanie leku ustalane jest indywidualnie i zależy od reakcji organizmu na farmaceutyk. Standardowo lek przyjmuje się w 1 dawce przed śniadaniem w proporcjach 1-3 ml na każdy kilogram masy ciała.
W leczeniu zaparcia nawykowego u dzieci warto odbyć również konsultację psychologiczną, na wizycie będzie można ustalić przyczynę problemu oraz dalsze postępowanie niejednokrotnie maluchowi jest potrzebna psychoterapia, które pomoże uporać się z problemami z wypróżnianiem.
W całym procesie leczenia ważna jest rola rodziców, którzy powinny rozmawiać z dzieckiem i uświadamiać, że wyróżniania się jest procesem naturalnym i potrzebnym. Dziecko z toaletą można oswoić poprzez zabawę w dom, gdzie lalki/misie korzystają z WC, można pobawić się w przewijanie niemowlaka itp. Ważne jednak, aby dziecka nie przytłoczyć informacjami i tematem, ciągłe jego wałkowanie może przynieść skutek odwrotny do zamierzonego.
Oprócz konsultacji psychologicznej zalecana jest także wizyta u dietetyka, który opracuje odpowiednią dietę. Jej celem przez przyspieszać przemianę materii dziecka.
W skrajnych i zaawansowanych przypadkach zaparć nawykowych u dzieci konieczna jest hospitalizacja. W trakcie pobytu w szpitalu wykonuje się oczyszczenie jelita grubego z zalegających mas kałowych oraz wdraża dietę i leczenie farmakologiczne. Leczenie dolegliwości może potrwać nawet do 6 miesięcy.
Zaparcia nawykowe u dzieci – jak im zapobiegać?
Zaparcia nawykowe u dzieci mogą pojawić się w różnym okresie życia. Aby zapobiegać tej dolegliwości, warto wdrożyć w życie zasady profilaktyki. Jakie one są?
- Dziecko powinno unikać stresów, napięć, nadmiernych emocji i nie uczestniczyć w rodzinnych konfliktach. Sytuacje stresowe wyzwalają nadmierną kurczliwość błony mięśniowej jelit i wywołują zaparcia nawykowe.
- Warto stosować u dziecka zabiegi, które pomogą wzmocnić jego naturalny układ nerwowy. Polecane są letnie kąpiele i masaże jamy brzusznej.
- Koniecznie należy zadać o odpowiednią dietę malucha oraz pilnować, aby odżywiać się ono w racjonalny sposób. W unikaniu zaparć nawykowych pomoże regularnie jedzenia posiłków i zbilansowana dieta obfitująca w produkty z błonnikiem pokarmowym.
- Malucha warto do małego uczyć, aby rano (kiedy jelita pracują najlepiej) usiało na toalecie lub nocniku, nawet jeśli nie odczuwa potrzeby wypróżniania się i parcia.
- Nagradzanie dziecka po udanej wizycie w toalecie, a nie komentowanie i niezwracanie uwagi, że znowu nie zrobiło kupy. W przypadku problemów z wypróżnianiem psychologowie rekomendują wprowadzenie systemu motywacyjnego, np. za każdą zrobią kupę dziecko otrzymuje naklejkę.
