Jo-jo lub efekt jo-jo to termin używany do nazywania cyklicznego przyrostu i zrzucania masy ciała, przypominający ruch góra-dół charakterystyczny dla zabawki jo-jo właśnie. Efekt jo-jo jest zmorą bardzo wielu osób podejmujących próbę odchudzania się. Za główny powód powstawania efektu jo-jo uważa się przerwanie diety odchudzającej po osiągnięciu wymarzonej wagi i sylwetki, a następnie wrócenie do dawnych nawyków żywieniowych i stylu życia. Dawnych, w znaczeniu niezdrowych, dostarczających za dużą ilość kalorii, czyli takiej, która przewyższa nasze dzienne zapotrzebowanie. Jeśli chodzi o dawny styl życia czy styl życia sprzed diety, zwykle był on znacznie mniej wymagający od nas fizycznie, tj. mniej ćwiczyliśmy, spacerowaliśmy czy ogólnie rzecz biorąc – zażywaliśmy mniej ruchu. Po osiągnięciu celu zdarza się, że osiadamy na laurach i myślimy, że już na zawsze uporaliśmy się z nadwagą – nic bardziej mylnego. Spadek wagi do pożądanej przez nas liczby to nie koniec, ale zaledwie początek walki o zdrową przyszłość. Jak wychodzić z diety, żeby uniknąć efektu jo-jo? O czym należy pamiętać?
Efekt jo-jo – jak to się dzieje?
Kiedy staramy się schudnąć tylko na podstawie diety, stosujemy się do prostej matematyki – musimy spalać więcej kalorii, niż spożywamy. Nagły spadek spożycia kalorii powoduje zmniejszenie tkanki tłuszczowej i mięśniowej, wpływa również na spowolnienie metabolizmu. Sukces, który zauważamy na początku, jest iluzoryczny, ponieważ jest spowodowany głównie utratą wody w tkankach. Po skończeniu diety organizm nagle odbudowuje podaż tkanki tłuszczowej, również w miejscach, w których wcześniej znajdowały się mięśnie. Ciało szybko przełącza się na mniejsze spożycie kalorii, ale pod koniec diety metabolizm nie zmienia się tak szybko. To powoduje tycie w ciągu kolejnych tygodni po zakończeniu diety, która, jak się okazuje, była zbędnym wyrzeczeniem z Twojej strony, bo koniec końców nie osiągnąłeś długofalowego rezultatu.
Dlaczego rygorystyczne diety „powodujące” efekt jo-jo działają tylko na pierwszy rzut oka?
Zwykle poprzez codzienne spożywanie pokarmu organizm otrzymuje wystarczającą ilość energii do wykonywania wszystkich niezbędnych funkcji życiowych. Jeśli twoje ciało nie ma wystarczającej ilości energii, posiłkuje się zapasami zgromadzonymi w naszym ciele. Jeśli utrzymujesz niskokaloryczne spożycie przez pewien czas, na pewno stracisz na wadze. Oczywiście jesteś bardzo szczęśliwy z tego powodu, ale…
…wyobraź sobie, że cieszysz się lukratywną pensją i nagle tracisz pracę. Jeśli nadal będziesz wydawać pieniądze, tak jak wcześniej, zbankrutujesz. Pod względem twojego ciała oznaczałoby to dosłownie śmierć. Organizm nie zużywa od razu wszystkich rezerw. Będzie reagować na nową sytuację za pomocą środków ochronnych. Najpierw zacznie używać zapasów białka z mięśni, aby uzyskać wystarczającą ilość energii, potem spowolni twój metabolizm, oszczędzając energię w jak największym stopniu. W konsekwencji wpłynie to na bicie serca, oddychanie, regulację temperatury itp.
Nawet jeśli spożywasz małą ilość kalorii, twoje ciało podejmuje próby gromadzenia energii w postaci tłuszczu. Jest to powód, dla którego wiele osób jest w stanie zmniejszyć wagę tylko do pewnego poziomu, a następnie zatrzymuje się na nim i nie może drgnąć z miejsca. W ten sposób metabolizm przechodzi w “tryb oszczędzania”.
Dlaczego efekt jo-jo wkracza po zakończeniu diety?
W dniu, w którym przerywasz dietę niskokaloryczną i ponownie aktywujesz swoje dawne nawyki żywieniowe, twoje ciało nagle cieszy się nadmierną podażą kalorii i łatwo przechowuje je w komórkach tłuszczowych. Twój metabolizm nadal działa w trybie oszczędzania i potrzebuje trochę czasu na dostosowanie. W międzyczasie budujesz swoje komórki tłuszczowe, zwiększając ponownie rozmiar linii taliowej. Na tym właśnie polega efekt Jo-jo. Ty próbujesz schudnąć, natomiast twoje ciało próbuje przechowywać kalorie na „gorsze czasy”. W ten sposób twój sukces odchudzania odbija się jak Jo-jo, podobnie jak twoja motywacja.
Jak wyjść z diety bez efektu jo-jo?
Nie martw się, oczywiście nie każda dieta musi koniecznie skończyć się w ten sposób. Tylko od Ciebie, twojej wiedzy i motywacji zależy, jaki będzie ostateczny wynik utrzymania osiągniętej, upragnionej wagi. Po pierwsze zacznij dietę mądrze i mierz siły na zamiary. Najlepszym rozwiązaniem jest skonsultowanie się z wykwalifikowanym specjalistą – lekarzem lub dietetykiem, który powinien dobrać najlepszą dietę dopasowaną do twojego stylu życia, poziomu aktywności fizycznej, wieku, płci itp. Co więcej powinien również sprawdzać efekty twoich poczynań, aby jeszcze lepiej zmotywować cię do działania.
W celu wyeliminowania efektu Jo-jo, postępuj zgodnie z planem opartym na redukcji kalorii w połączeniu z odpowiednią dawką ćwiczeń fizycznych. Głodzenie się, co zostało wyjaśnione powyżej, absolutnie nie jest dobrą metodą na osiągnięcie pożądanych, długofalowych efektów. Wprowadzenie na jakiś czas radykalnej diety NIE jest dla ciebie dobrym rozwiązaniem. Aby uniknąć efektu jo-jo. Przede wszystkim:
- Jedz zdrowe, pożywne posiłki według profesjonalnie dobranej przez specjalistę diety
- Pij jak najwięcej wody, wyklucz z diety słodzone napoje
- Ćwicz i wprowadź w życie jako stały element aktywność fizyczną; jeśli nie lubisz intensywnych treningów cardio, bo na przykład za bardzo cię obciążają, wybierz basen i pływanie, które jest mniej inwazyjne dla stawów
- Dobrze się wysypiaj – sen jest bardzo ważnym elementem życia i często nie jest doceniany przez osoby chcące żyć zdrowo
Bez efektu jo-jo – zwiększ aktywność fizyczną według swoich upodobań
Zwiększenie poziomu aktywności fizycznej będzie jedną z najważniejszych rzeczy, które możesz zrobić dla zdrowej utraty wagi. Możesz jeść tak zdrowo, jak tylko się da, ale jeśli nie zastosujesz jakiejś formy ćwiczeń, nie będziesz w stanie uzyskać wymarzonego kształtu swojego ciała. Istnieje wiele sposobów na zwiększenie aktywności, którą, być może, już wykonujesz. Najlepiej jeśli znajdziesz coś, co lubisz robić, ponieważ w ten sposób nie będziesz się nudzić ani zbytnio męczyć. Nie lubisz zajęć grupowych fitness? Ćwicz w domu, wyjdź na spacer, schodź i wychodź po schodach. Do dzieła!
