Torbiel jajnika jest cystą, która wywołuje strach i przerażenie. Większość kobiet słysząc, że ma torbiel na jajniku, poczytuje to jako diagnozę choroby nowotworowej. Schorzenie to jest także kojarzone z niepłodnością. Tymczasem torbiel jajnika to problem wielu kobiet i nie zawsze jest to problem rozwiązywany operacyjnie. Nie mniej jednak cysty nie można lekceważyć. Zobacz, jakie są typowe objawy torbieli jajnika.
Torbiel jajnika może mieć charakter łagodny np. być przetrwałym pęcherzykiem Graafa. Najczęściej to właśnie takie cysty się wykrywa. Jednak trzeba pamiętać, że w niektórych przypadkach torbiele na jajnikach są groźne i świadczą o poważnych stanach chorobowych. Torbiele mogą wskazywać m.in. na raka jajnika, endometriozę czy zespół policystycznych jajników. Z racji tego tak ważne jest ich wczesne wykrycie, określenie charakteru i ustalenie rokowań.
Jak wyglądają torbiele na jajniku?
Torbiel na jajniku przyjmuje postać pęcherzyka wypełnionego płynem. Cysty mogą występować pojedynczo lub w grupach. Mogą wystąpić na jednym lub na dwóch jajnikach. Torbiele mogą też przybierać różna wielkość – poszczególne cysty mogą mieć od kilku do kilkunastu centymetrów. Z torbielami boryka się wiele kobiet. Nie są one widoczne gołym okiem, a jedyną metodą ich wykrycia jest badania ultrasonograficzne. Na USG torbiele widoczne są jako czarny obszar. Cysty mogą mieć różny charakter. Niektóre z nich wchłaniają się samoistnie, inne powiększają się i z czasem zmieniają swoje cechy, przybierając nietypową postać.
Rodzaje torbieli jajników
Torbiel jajnika może przybierać kilka postaci. Od tego, jaki mają one charakter, uzależnia się leczenie i rokowania. Do najczęściej występujących torbieli zalicza się:
- Torbiele pęcherzykowa/czynnościowa/prosta- jest to nierożna zmiana, która osiąga ok. 4 cm i w ciągu kilku miesięcy wchłania się samoistnie; czas wchłaniania wynosi od 2 do 4 miesięcy; w niektórych przypadkach stosuje się terapię hormonalną zaleconą przez lekarza;
- torbiel krwotoczna – to rodzaj niegroźnej zazwyczaj cysty, która wypełniona jest krwią. Zwykle ma ona niewielkie rozmiary i jest wchłaniana przez organizm samoistnie w trakcie miesiąca,
- torbiel endometrialna – nazywana także torbielą czekoladową, powstaje u kobiet chorujących na endometriozę i jest wypełniona ciemną, gęstą krwią. Pęknięcie może wywołać zapalenie otrzewnej, dlatego tego typu cysta usuwana jest operacyjnie,
- torbiel dermoidalna – nazywana także torbielą skórzastą, powstaje z nierozwiniętego płodu i zawiera jego komórki; wskazane jest usunięcie operacyjne,
- torbiel nowotworowa – niebezpieczna, silnie ukrwiona, z tkankami rosnącymi do wewnątrz. Nie zanika samoistnie, konieczne jest poddanie jej leczeniu wraz ze sprawdzeniem markerów nowotworowych oraz wykonaniem badań diagnostycznych z krwi,
- torbiele złożone – to nazwa określająca całe spektrum torbieli, najczęściej złośliwych, dlatego w celu potwierdzenia diagnozy poddaje się je badaniu histopatologicznemu.
Przyczyny torbieli jajnika
Torbiele na jajniku powstają, jeśli w czasie owulacji nie dojdzie do pęcherzyka Graffa. Ten rośnie i nazywany jest torbielą. Pęcherzyk w trakcie owulacji nie pęka np. z powodu zaburzeń hormonalnych (zbyt niskiego poziomy hormonów). Trzeba jednak pamiętać, że przyczyny torbieli jajników jest o wiele więcej. Jako te najczęstsze podaje się nowotwory, endometriozę, PCOS.
Typowe objawy torbieli jajnika
W większości przypadków torbiele jajnika nie powodują żadnych dolegliwości. Oznacza to, że bardzo trudno je wykryć i zauważa się je dopiero w czasie rutynowego badania ginekologicznego. Może się jednak zdarzyć, że cysty wywołają pewien zestaw objawów. Typowe objawy torbieli jajników to:
- ból jajnika bądź jajników,
- ból i dyskomfort podczas współżycia,
- ból przy wypróżnianiu się i oddawaniu moczu, parcie na pęcherz,
- zaburzenia miesiączkowania, nieprawidłowe krwawienia, plamienia,
- mdłości i nudności,
- migreny,
- wzdęcia,
- obrzęk i ból pleców,
- nagły przyrost masy ciała,
- poczucie stresu.
Jak rozpoznać torbiel na jajniku?
Z racji tego, że torbiele na jajnikach nie dają żadnych widocznych symptomów, to jedynym sposobem na ich wykrycie są regularne wizyty u lekarza i wykonywanie podstawowych badań kontrolnych. Aby wykryć cystę, wystarczy zwykłe badanie ginekologiczne. Diagnozę potwierdza się, wykonując dopochwowe badanie USG. Pozwala ono określić wielkość, umiejscowienie oraz rodzaj torbieli. Na tej podstawie ustalana jest ścieżka leczenia. Terapia musi być dopasowana do rodzaju cysty. U większości osób diagnozuje się torbiele proste, które wystarczy tylko obserwować – znikną samoczynnie. Przy torbielach prostych lekarz może przepisać także leki hormonalne, które przyspieszy proces wchłaniania się torbieli.
W niektórych przypadkach, kiedy torbiele jajnika są złośliwe, konieczne jest leczenie operacyjne. Wskazaniem do niego jest pojawianie się cyst, które mogą pęknąć lub przekształcić się np. w nowotwór. Mniejsze i łagodniejsze zmiany usuwa się laparoskopowo, większe chirurgicznie. Jeśli torbiele w obrębie jednego jajnika są liczne, konieczne bywa usunięcie całego narządu. Jeśli drugi jajnik jest zdrowy, kobieta nadal może zajść w ciążę i urodzić dziecko.
