Toczeń rumieniowaty to jedna z chorób autoimmunologicznych. Przyczyny jej powstania nie są do końca znane. Podaje się, że do schorzenia prowadzi odpowiedź immunologiczna w wyniku, której przeciwciała organizmu atakują tkanki własne. Toczeń rumieniowaty jest jedną z najbardziej dokuczliwych chorób. Jej najbardziej charakterystycznym objawem tego schorzenia jest rumień na twarzy. Toczeń rumieniowaty może przybierać różne postacie. Zobacz przyczyny, objawy oraz sposoby leczenia tocznia rumieniowatego.
Toczeń rumieniowaty może przybierać formę układową lub skórną. Choroba może mieć również postać przewlekłą, która nazywa się toczniem rumieniowatym krążkowym. Objawy schorzenia ograniczają się do skóry – zmiany chorobowe pojawiają się na narządach zewnętrznych, te wewnętrzne nie są zajmowane.
Przyczyny tocznia rumieniowatego
Współczesna medycyna nie ustaliła jeszcze, co dokładnie wywołuje toczeń rumieniowaty. Za najbardziej prawdopodobną przyczynę tego schorzenia podaje się uwarunkowania genetyczne. Do czynników ryzyka zalicza się również przewlekłe infekcje wirusowe, długie stosowanie niektórych leków np. przeciwarytmicznych, zażywanie tabletek antykoncepcyjnych oraz częste wystawianie skóry na słońce. Czynniki te mogą wywołać toczeń rumieniowaty skóry, czyli zewnętrzny oraz toczeń rumieniowaty układowy, czyli wewnętrzny. Ten drugi jest bardzo rzadką chorobą, atakującą głównie ludzi młodych i objawiający się uszkodzeniem narządów wewnętrznych takich jak nerki, serce, płuca oraz mózg.
Toczeń rumieniowaty – grupa ryzyka
Toczeń jest chorobą, która atakuje w każdym wieku i obydwie płcie. Wskazuje się jednak, że najczęściej chorobą na niego kobiety między 20 a 40 rokiem życia.
Toczeń rumieniowaty – objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem tocznia rumieniowatego jest rumień w kształcie motyla na policzkach. Rumieniowata wysypka pojawia się zazwyczaj na twarzy i ostro odgradza się na brzegach. W niektórych wypadkach wsypka przy toczniu rumieniowatym przybiera formę plamkowo-grudkową i pojawia się na ramionach i dłoniach. Toczeń rumieniowaty skórny może również objawiać się wykwitami, obrzękami i nadmiernym rogowacenie w obrębie mieszków włosowych (objawy te przypominają łuszczycę).
W przypadku tocznia rumieniowatego krążkowego (obrzękowego) objawy przypominające pokrzywkę, czyli na skórze pojawiają się czerwonofioletowe bąble.
Przy najrzadszej formie tocznia, czyli formie układowej występujące objawy to: wysypka, nadwrażliwość na słońce, przewlekły liszaj, owrzodzenie nosogardzieli i jamy ustnej, zapalenie dwóch lub więcej stawów obwodowych, psychozy oraz drgawki. U niektórych chorych pojawiają się też zmiany w nerkach, które mogą prowadzić do ich uszkodzenia i w końcu do niewydolności. W skrajnych przypadkach toczeń układowy może zająć układ krążenia, co jest niezwykle niebezpieczne i może wywoływać zapalenie osierdzia oraz mięśnia sercowego. Wskazuje się również, że toczeń może doprowadzić do upośledzenia umyślnego i przewlekłego zapalenia płuc lub opłucnej.
Wysypce towarzyszą mu również bóle reumatyczne, dlatego też toczeń rumieniowaty często jest mylony z reumatoidalnym zapaleniem stawów.
Toczeń rumieniowaty – diagnostyka
W przypadku podejrzenia tocznia rumieniowatego konieczne jest przeprowadzenie specjalistycznych badań. Pozwalają one wykryć obecność przeciwciał przeciwjądrowych. Najczęściej chorobę diagnozuje się na podstawie badań krwi, skóry, błon śluzowych, oczu, stawów, RTG klatki piersiowej, echo serca, USG jamy brzusznej, biopsji nerek lub tomografii komputerowej. Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne opracowało również 11 kryteriów diagnozy tocznia rumieniowatego, jeśli u pacjenta wykryje się minimum 4, to diagnozuje się to schorzenia.
Toczeń rumieniowaty – leczenie
Podstawową informacją jest ta, że toczeń jest chorobą nieuleczalną. W przypadku zaawansowanej choroby rokowania nie są dobre. Może dojść do niewydolności nerek lub innych narządów, co prowadzi do śmierci w ciągu kilku miesięcy. Jeśli jednak toczeń zostanie rozpoznany wcześniej, to można wdrożyć leczenie pozwalające przedłużyć życie nawet do 20 lat. Najlepiej na leczenie reagują dzieci, które niezwykle dobrze reagują na leki immunosupresyjne.
Leczenie tocznia rumieniowatego polega głównie na łagodzeniu objawów i zapobieganiu uszkodzeniom narządów wewnętrznych. W ciężkich przypadkach kuracja ma również zapobiegać ciężkim powikłaniom. Kuracja zawsze dobierana jest indywidualnie i uzależnia od tego, jakie narządy zostały zajęte przez toczeń. Najwcześniej stosuje się leki przeciwreumatyczne, których zadaniem jest zmienienie przebiegu choroby. Są one zażywane profilaktycznie i w wielu przypadkach pozwalają uniknąć leczenia sterydami. Tych nie da się jednak uniknąć przy nawrotach choroby.
Do remisji choroby zazwyczaj prowadzą leki sterydowe, immunosupresanty oraz dożylnie podawanie immunoglobuliny. Tego typu farmaceutyki stosowane są przy ciężkich przypadkach tocznia. Kuracja wspomagana jest też lekami przeciwbólowymi np. opioidami.
Niektórzy pacjenci decydują się na leczenie tocznia metodami alternatywnymi. Medycyna naturalna przy kuracjach tocznia rumieniowatego zaleca masaże, stosowanie probiotyków oraz lekkostrawnej diety, która bazuje na occie jabłkowym, oliwie z oliwek oraz bazylii. Ma to pomoc złagodzić objawy.
