Szkarlatyna inaczej płonica to typowa choroba wieku dziecięcego. Jak jednak pokazuje rzeczywistość, na szkarlatynę zachowywać mogą i osoby dorosłe. Płonicą jest chorobą wywołaną przez bakterie paciorkowca grupy A. W wyniku ich przedostania się do organizmu dochodzi do pojawiania się infekcji. Szkarlatyna jest chorobą, którą należy leczyć i to szybko. Bark podjęcia konkretnych działań prowadzi do niebezpiecznych powikłań. Zobacz, jak przebiega szkarlatyna u osób dorosłych i jakie są możliwe komplikacje po niej.
Szkarlatyna to ciężka choroba zakaźna. Wyróżnia się ona typowymi i niezwykle charakterystycznymi objawami, które ciężko przegapić. Lekarze ostrzegają jednak, że coraz częściej szkarlatyna daje nietypowe objawy i tu pojawia się problem, bo te symptomy są lekceważone. Może doprowadzić do poważnych i groźnych komplikacji po szkarlatynie, szczególnie u osób dorosłych.
Szkarlatyna u osób dorosłych – co trzeba o niej wiedzieć?
Szkarlatyna jest powszechną chorobą, występuje na całym świecie. Najczęściej choruje się na nią w okresie jesieni i zimy. Do zakażenia szkarlatyną dochodzi głównie drogą kropelkową. Do zakażenia płonicą może także dojść poprzez kontakt patogenu z błonami śluzowymi gardła oraz uszkodzoną skórką. Pierwsze objawy choroby pojawiają się w dość krótkim czasie – ok. 1-5 dnia po zakażeniu. Bakterie wywołujące szkarlatynę przenoszą osoby chore oraz te, u których objawy kliniczne już ustąpiły, ale nadal są rezerwuarem bakterii. W Polsce ok. 1% przypadków szkarlatyny kończy się śmiertelnie (przed II wojną światową odsetek przypadków śmiertelnych wynosił aż 25%). Niski stopień śmiertelności nie oznacza, że szkarłatnę u dorosłych i dzieci można lekceważyć. Jest ona groźną chorobą, która może wywołać poważne komplikacje zdrowotne.
Objawy szkarlatyny u dorosłych
Szkarlatyna u dorosłych ma ostrzejszy i bardziej intensywny przebieg niż u dzieci. Objawy, które mogą wystąpić to:
- bardzo wysokiej gorączki, która może sięgać 39–40°C,
- silnego bólu brzucha,
- bólu i zaczerwienienia gardła (czasami wraz z nitkowatymi wybroczynami),
- nudności,
- wymiotów,
- wysypki na tułowiu oraz kończynach,
- rozbicia i osłabienia,
- powiększenia węzłów chłonnych w okolicach szyi,
- powiększenia migdałków wraz z białym nalotem,
- szarego nalotu na języku, który z czasem przybiera malinowy kolor.
Lekarze zaznaczają, że przy szkarlatynie u dorosłych nie muszą występować wszystkie podane wyżej objawy. Część z nich może pojawić się jednocześnie lub występować po sobie. Z racji tego, że zespół symptomów płonicy u dorosłych jest niecharakterystyczny, to niekiedy mogą się pojawić problemy diagnostyczne. Wskazuje się, że szkarlatynę łatwo pomylić z reakcjami alergicznymi.
Warto wiedzieć, że w skrajnych przypadkach szkarlatyna u dorosłych może wywołać poważne objawy takie jak: zaburzenia układu krążenia, utratę przytomności, zapalenie mięśnia sercowego, powiększenie wątroby i śledziony, szmery skurczowe nad sercem. Zdarza się, że szkarlatyna u dorosłych przybiera postać septyczna. Wówczas pojawiają się zmiany w gardle, martwica tkanek dna jamy ustnej, sepsa, bakteriemia.
Diagnostyka szkarlatyny u dorosłych
Szkarlatyna u osób dorosłych wymaga poszerzonej diagnostyki. Podstawą jest ocena pojawiających się objawów, pobranie wymazu z tylnej ściany gardła oraz migdałków oraz badania laboratoryjne krwi. W krwi osoby chorej wykrywa się podwyższony poziom neutrofilów, czyli grupy białych krwinek układu odpornościowego. Charakterystyczny jest także dodatni odczyn antystreptolizynowy (ASO) i podniesiony odczyn Biernackiego (OB.)
Leczenie szkarlatyny u dorosłych
Leczenie szkarlatyny u dorosłych opiera się na tzw. terapii dziesięciodniowej. Oznacza ona, że przez 10 dni podaje się leki – antybiotyki. Należy dbać o to, aby zawsze zażywać je o tej samej porze i ściśle ustalonych dawkach. Farmakologia wykazuje wysoką skuteczność w leczeniu płonicy. Przepisywane leki to przede wszystkim penicylina lub cefalosporyn. U osób uczulonych na penicylinę podaje się zamiennie makrolidy. W ciężkich przypadkach terapia trwa dłużej, do ok. 14 dni. Ważne jest, aby samemu nie przerywać leczenia, ponieważ może dojść do niepełnego wyleczenia szkarlatyny oraz nieświadomego wyhodowania szczepów bakterii opornych na działanie dostępnych antybiotyków.
W trakcie leczenia szkarlatyny należy nawadniać organizm, dużo odpoczywać i zażywać leki przeciwgorączkowe. Jeśli dojdzie do powikłań, konieczna jest jak najszybsza hospitalizacja. Powikłania po szkarlatynie mogą zagrażać życiu.
Dziś szkarlatyna jest chorobą uleczalną. Wskazuje się, że tylko 1% przypadków kończy się śmiercią. Nie zawsze jednak tak było. Jeszcze w ubiegłym wieku śmiertelność przy szkarłatnie była bardzo wysoka. Zminimalizowało ją stosowanie antybiotyków oraz poprawienie metod diagnostyki.
Powikłania po szkarlatynie u dorosłych
Powikłania po szkarlatynie są niezwykle groźne i mogą przyczynić się do utraty życia. Zazwyczaj pojawiają się, kiedy leczenie rozpocznie się zbyt późno lub wcale. Mogą one również pojawić się przy ostrym i toksycznym przebiegu choroby. Najczęstsze komplikacje po szkarlatynie to: zapalenie stawów, ropne zapalenie węzłów chłonnych, gorączka reumatyczna, zapalenie ucha środkowego, kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie mięśnia sercowego.
