Półpasiec to choroba wirusowa. Pojawia się ona jedynie u osób, które wcześniej chorowały na ospę wietrzną. Jako przyczynę półpaśca podaje się wirusa VZV, który już przy pierwszym kontakcie z osobą nieuodpornioną wywołuje ospę. Do kontaktu z wirusem najczęściej dochodzi w dzieciństwie. Po wygaszeniu infekcji (ospy wietrznej) wirus nie jest eliminowany z organizmu, ale pozostaje w uśpieniu w komórkach nerwowych. Wirus uaktywnia się, jeśli spadnie naturalna odporność immunologiczna. Zobacz, jak można się zarazić półpaścem.
Półpasiec to choroba wirusowa, która występuje po ospie wietrznej. Najczęściej pojawia się u osób starszych i dorosłych. W przypadku jej wystąpienia należy udać się do lekarza i rozpocząć właściwe leczenie.
Jak zarazić się półpaścem?
Półpasiec wywołuje wirus VZV. Jest on odpowiedzialny nie tylko za półpasiec, ale i za ospę wietrzną. Wirus herpesvirus varicella zoster (VZV) do ludzkiego organizmu dostaje się drogą kropelkową. Aby się nim zarazić, wystarczy przebywać w towarzystwie osoby, która kaszle lub kicha. Z wirusem najczęściej spotykamy się we wczesnym etapie życia – już w dzieciństwie. Na początku wywołuje on ospę wietrzną, a następnie przechodzi w stan uśpienia. Hibernuje się on w zwojach nerwów czuciowych w pobliżu rdzenia i czeka, aż pojawią się sprzyjające warunki, aby mógł się uaktywnić. Wirus półpaśca atakuje najczęściej osoby z niską odpornością immunologiczną, osłabione, z niedoborami witamin.
Warto pamiętać, że osoba dorosła, która w dzieciństwie nie chorowała na ospę wietrzną, może zachorować na półpaśca po kontakcie z dzieckiem chorym na ospę. Dobrze też wiedzieć, że od osoby chorującej na półpaśca można zarazić się ospą wietrzną. Oznacza to, że przy kontakcie z chorymi należy zachować szczególną ostrożność.
Jak się zarażamy półpaścem?
Półpaścem zarażamy się najczęściej poprzez kontakt z pęcherzem skórnymi osoby chorej. Warto wiedzieć, że strupy już nie zarażają. Zdarza się, że wewnątrz pęcherzy może dojść do zakażenia, a gorenie jest długotrwałe. Z racji tego, że półpasiec przenosi się także drogą kropelkową, to jest się nim niezwykle łatwo zarazić.
Kto może zarazić się półpaścem?
Wirus półpaśca ustawia się zazwyczaj czasie spadku odporności organizmu, ale nie jest to jedyny czynnik aktywujący chorobą. Do grupy szczególnego ryzyka zalicza się:
- osoby szczególnie zestresowane,
- osoby, które ukończyły 50 lat,
- osoby, u których układ odpornościowy jest obniżony,
- osoby, którym towarzyszą inne choroby,
- noworodki.
Półpasiec może także towarzyszyć i być wynikiem innych chorób, które obniżają odporność. Półpasiec może się więc pojawić przy chorobie nowotworowej, chemioterapii, radioterapii, przyjmowaniu kortyzolu przez dłuższy czas, przyjmowaniu leków przeciwdziałających odrzucaniu przeszczepu.
Jak uchronić się przed zarażeniem się półpaścem?
Profilaktyka półpaśca mówi, aby zachować szczególną ostrożność przy kontakcie z osobami chorymi, również tymi na ospę wietrzną. Zaleca się też zadbanie o odporność immunologiczną. Można to zrobić, regularnie zażywając preparaty, które kupi się w aptece bez recepty. W budowaniu odporności pomoże tran, olejek z dzikiego oregano czy kapsułki z wyciągiem z czosnku.
W profilaktyce stosuje się również szczepionkę na półpasiec. Badania naukowe wskazują, że organiczna ona ryzyko zachorowania o ok. 50%. W przypadku, gdy półpasiec pojawi się u osób zaszczepionych, to objawy są mniej dotkliwe. Chory odczuwa mniejszy ból, nie wymaga hospitalizacji, nie występują powikłania w postaci nerwobólów i ocznej postaci choroby.
Rodzaje półpaśca
Półpasiec może występować pod kilkoma postaciami. Lekarze przestrzegają przed dwoma głównymi:
- Półpaścem ocznym – atakuje on gałązki nerwu trójdzielnego, co wywołuje ból oka i jego okolic; objawy półpaśca ocznego to typowa wysypka na skórze oraz owrzodzenie na rogówce; w skrajnych przypadkach półpasiec oczny może prowadzić do utraty wzroku;
- Półpaścem usznym – w przypadku tej odmiany choroby wysypka pojawia się w okolicach i na małżowinie usznej, w przewodzie słuchowym zewnętrznym, na błonie bębenkowej; chory odczuwa silny ból ucha, szumy uszne, zaburzenia suchy; wirus półpaśca może także zaatakować przebiegający w pobliżu nerw twarzy; w efekcie dochodzi do zaburzenia funkcji czuciowej, która odpowiada za wrażenia smakowe oraz ruchowe; chory musi się więc liczyć z niedowładem i porażeniem mięśni mimicznych twarzy.
Inne postacie tej choroby to krwotoczna (o bardzo ciężkim przebiegu), uogólniona, rozsiana oraz zgorzelinowa.
Półpasiec – diagnostyka i leczenie
W przypadku pojawienia się charakterystycznych plam (wysypki) na skórze należy zgłosić się do lekarza. Diagnoza półpaśca polega na wizualnym badaniu oraz wywiadzie lekarskiemu. Potwierdzony półpasiec wymaga leczenia. Odpowiednia terapia pomaga złagodzić ból oraz eliminuje groźne powikłania. Najczęściej powikłania po półpaścu obejmują narządy wzroku i słuchu. W ciężkich przypadkach osoba chora zagrożona jest: zapaleniem rogówki i błony naczyniowej oka, podrażnieniem mięśni poruszających gałką oczną, utratą wzorku, porażeniem nerwów odpowiedzialnych za ruchy gałki ocznej, porażeniem nerwu twarzowego, częściową utratą słuchu.
