O ścięgnie Achillesa słyszał każdy. Jest ono największe w naszym ciele, a jednocześnie podatne na uszkodzenia. Do kontuzji ścięgna Achillesa dochodzi niezwykle często. Najczęściej cierpią na nie osoby aktywnie uprawiają sport, np. bieganie. U biegaczy powszechną kontuzją jest zerwanie ścięgna Achillesa. To jednak niejedyny uraz, który może wystąpić w obrębie tego ścięgna. Zobacz, jakie są przyczyny i rodzaje urazów ścięgna Achillesa, a także jak je leczyć.
Ścięgno Achillesa stworzone jest z dwóch mięśni, które budują łydkę: mięśnia brzuchatego i płaszczkowatego. Ścięgno połączone jest ze stopą w okolicach guza piętowego. Sprawia to, że możemy stawiać na placach, zginać stóp, unosić je i opuszczać podczas chodzenia.
Uszkodzenie ścięgna Achillesa – przyczyny
Do uszkodzenia ścięgna Achillesa najczęściej dochodzi u mężczyzn w wieku dojrzałym (ok. 40 roku życia). Należy pamiętać, że wraz z wiekiem struktura mięśniowo-ścięgnowa jest gorzej ukrwiona, a przez to ścięgno Achillesa ma mniejszą wytrzymałość. Z upływem lat i starzeniem organizmu zwiększa się też waga ciała, a więc odciążenie ścięgna. Uraz ścięgna Achillesa spowodowany jest najczęściej intensywnymi ćwiczeniem niepoprzedzonymi rozgrzewką. Jako przyczyny urazu ścięgna Achillesa wskazuje się również noszenie nieodpowiedniego obuwia. Niewygodne buty z twardymi zapiętkami wywołuje kontuzję, szczególnie u osób mających kość piętowa o nieco innym kształcie.
Kontuzje ścięgna Achillesa u sportowców
Kontuzja może wystąpić zarówno u zawodowych sportowców, jak i amatorów. Urazy u sportowców spowodowane są tym, że w wyniku intensywnych treningów i nadmiernie rozwiniętej muskulatury dochodzi do zmniejszenia wytrzymałości ścięgna. Do powstawania kontuzji przyczynia się również zażywanie niedozwolonych środków przyspieszających wzrost masy mięśniowej. Sterydy niekorzystnie wpływają na strukturę ścięgien.
Maści i okłady na urazy ścięgna Achillesa
Objawy kontuzji ścięgna Achillesa to ból, obrzęk oraz rumień. Są to symptomy zapalenia ścięgną lub ościęgnowej (błony otaczającej ścięgno). W przypadku, gdy uraz jest niegroźny, nogę wystarczy unieruchomić za pomocą bandaża elastycznego oraz przez 2-3 dni stosować zimne okłady, które następnie zmienia się na ciepłe. Takie działania mają minimalizować stan zapalny i nie dopuścić do jego rozwoju. Zaleca się również, aby smarować łydkę niesterydowymi maściami oraz żelami przeciwzapalnymi. Preparaty te można zakupić w aptece bez recepty. Na czas leczenia należy zaprzestać treningów oraz dbać o to, aby nie obciążać chorej nogi. Brak zastosowania się do tych zasad może skutkować przejściem zapalania w stan przewlekły oraz wywoływać stały ból.
Operacyjne leczenie ścięgna Achillesa
Nagłe, intensywne napięcia mięśnia lub bezpośredni uraz ścięgna Achillesa może oznaczać, że dojdzie to naderwania, a nawet całkowitego zerwania ścięgna. Najczęściej do tak poważnej kontuzji dochodzi u osób, u których ścięgno Achillesa jest osłabione wcześniejszymi urazami. Lekarze wskazują, że najczęściej do zerwania ścięgna Achillesa dochodzi ok. 5 cm nad guzem piętowym. Kontuzja to wywołuje nagły i duży ból, obrzęk, krwiak, nie możność postawiania kroku czy stanięcia na placach. Przy naderwaniu ścięgna Achillesa objawy są podobne, ale mniej intensywne. W diagnostyce urazów ścięgna Achillesa stosuje się badanie USG.
Leczenie operacyjne wymagane jest przy całkowitym zerwaniu ścięgna Achillesa. Jego naderwanie oznacza noszenie gipsu lub ortezy do czasu jego zrośnięcia. Operacja ścięgna Achillesa polega na zszyciu rozerwania – pacjent w czasie zabiegu przebywa pod narkozą. Po operacji noga musi być unieruchomiona w gipsie przez 6 tygodni, a później przez 4 tygodnie trzeba przechodzić rehabilitację. Po tym czasie pacjent może powrócić do normalnej aktywności, również tej sportowej. Należy pamiętać, że raz uszkodzone ścięgno Achillesa jest bardziej podatne na urazy i kontuzje. Osoby, które raz ich doświadczyły, powinny zachować szczególną ostrożność.
Rehabilitacja po urazie ścięgna Achillesa
Rehabilitacja po kontuzji ścięgna Achillesa wynosi od 4 do 6 tygodni. Jest ona dostosowana do fizycznej wydolności pacjenta. Dobór ćwiczeń należy pozostawić specjaliście. Należy pamiętać, że inne ćwiczenia będą dedykowane osobom zawodowo uprawiającym sport, inne pracującym na stojąco, a jeszcze inne osobom prowadzącym kanapowy styl życia. Przy rehabilitacji ścięgna Achillesa często stosuje się również zabiegi fizykoterapii lub kinezyterapii.
Jak unikać urazów ścięgna Achillesa?
- Noś obuwie, które nie ugniata pięty, najlepiej na płaskim obcasie lub tym 2 centymetrowym.
- Rozchodź nowe buty, tak aby nie uciskały ścięgna; pod piętę możesz podłożyć korek;
- Uprawiając sport, dostosuj aktywność i wysiłek do swoich możliwości i wieku; przed treningiem nie zapominaj o rozgrzewce, która pozwala uelastycznić mięśnie;
- Przy dłuższych wędrówkach np. górskich rozpoczynaj od krótkich i spokojnych spacerów, a także wspomagają się odpowiednimi akcesoriami np. kijami trekkingowymi, odciążają one kolana i stopy;
- Przed intensywnym wysiłkiem np. jazdą na nartach przynajmniej przez miesiąc ćwicz codziennie przez 15 minut.
