Małopłytkowość, czyli inaczej trombocytopenia to choroba związana ze spadkiem liczby płytek krwi. Lekarze przestrzegają, aby tego schorzenia nie bagatelizować, bowiem skaza krwotoczna może prowadzić do anemii czy trudnych w opanowaniu krwotoków. Aby uniknąć takich konsekwencji, należy jak najszybciej rozpocząć leczenie małopłytkowości. Zobacz, jak to zrobić i na czym ono polega.
Trombocytopenia jest ściśle powiązana z płytkami krwi. Te w organizmie każdego człowieka odgrywają niezwykle ważną rolę. Płytki krwi są odpowiedzialne za prawidłowy przebieg procesu krzepnięcia krwi. W przypadku ich małej ilości może więc dojść do poważnych zaburzeń, które w ekstremalnych przypadkach mogą prowadzić do wykrwawienia się na śmierć.
Co trzeba wiedzieć o trombocytach?
Trombocyty to morfotyczne składniki krwi, które nie posiadają jądra komórkowego. Ich rozmiar jest niewielki i znacznie mniejszy niż innych składników krwi, przez co nie mogą się one poruszać. Mimo swoich niewielkich rozmiarów trombocyty odgrywają istotną rolę w organizmie. Ich zadanie to m.in. stymulowanie wzrostu fibroblastów oraz mięśni gładki i naczyń, decydowanie o przebiegu procesy krzepnięcia krwi, a także zasklepianie ran.
W przypadku, gdy trombocytów w organizmie jest za mało, mówimy o małopłytkowości. Jest to poważne schorzenie, którego nie należy lekceważyć i bagatelizować. Małopłytkowość diagnozuje się, kiedy liczba trombocytów jest mniejsza niż ogólnie przyjęte normy. Ta wynosi 150–300·109/l (150–300 tys./mm3).
Jakie są przyczyny małopłytkowości?
Małopłytkowość może mieć różne podłoża. Jako jej przyczyny wymienia się głównie zahamowanie produkcji płytek krwi w szpiku kostnym. Jest to efektem m.in. zażywanych leków przeciwnowotworowych, samych chorób nowotworowych krwi i szpiku (białaczka, szpiczak, chłoniak), zakażeń bakteryjnych i wirusowych np. AIDS, niewłaściwej diety ubogiej w witaminę B12 i kwas foliowy oraz samoistnego zaniku szpiku kostnego.
Jako przyczyny małopłytkowości wskazuje się też zatrzymanie płytek krwi przez nadmiernie powiększoną śledzioną. Organy ten standardowo usuwa niepotrzebne elementy z krwi, jednak, jeśli dojdzie do jego powiększenia, to zatrzymuje on więcej płytek niż normalnie. W efekcie liczba trombocytów jest znacząco obniżona i możemy mówić o małopłytkowości.
Kolejna przyczyna trombocytopenii to niszczenie płytek, do którego może dochodzi w wyniku krwotoków i krwawień, chorób autoimmunologicznych takich jak np. pierwotna małopłytkowość czy choroba Werlhofa; chorób bakteryjnych, szczepień (przede wszystkim szczepień na żółtaczkę), zakrzepowej plamicy małopłytkowej, zespołu hemolityczno-mocznicowego, stosowania leków, w których składzie znajduje się m.in. kwas acetylosalicylowy, farmaceutyków moczopędnych, przeciwnowotworowych, przeciwalergicznych, przeciwpadaczkowych, na arytmię serca i malarię.
Jakie są objawy małopłytkowości?
Do przeprowadzenia badania określającego ilość płytek krwi powinno skłonić zaobserwowanie u siebie podstawowych objawów małopłytkowości. Do takich zalicza się: skłonność do tworzenia się siniaków o dużych rozmiarach, drobne krwawienia pod skórą przypominające wyglądem wysypkę, silne i długie krwawienia po zranieniach lub zabiegach częste krwawienia z dziąseł i nosa, krwiomocz, obecność krwi w kale, niezwykle intensywnie miesiączki.
Małopłytkowość a choroba Werlhofa
Choroba Werlhofa to małopłytkowość samoistna. Jej podstawowym symptomem jest mała liczba trombocytów. Choroba zaliczana jest do schorzeń immunologicznych i wiąże się z szybkim niszczeniem płytek krwi przez przeciwciała. Osoby zmagające się z małopłytkowością samoistną skarżą się na częste krwawienie z nosa i dziąseł, charakterystyczne wybroczyny na skórze i podatność na postawienie siniaków. U kobiet obserwuje się natomiast długie i obfite miesiączki. Chorzy mają duże problemy z tamowaniem krwawienia. Przy małopłytkowości samoistnej liczba trombocytów spada poniżej 100 000/μl, jednak może obniżać się do bardzo niskich wartości. Płytki odznaczają się krótką żywotnością i są zbyt duże.
Ciąża a małopłytkowość
Podaje się, że obniżenie liczby płytek krwi jest bardzo częstym zjawiskiem w ciąży. Jest to spowodowane aktywacja trombocytów w krążeniu łożyskowym oraz ich krótszym czasie przeżycia. Z małopłytkowością w ciąży ma borykać się nawet 5% kobiet, głównie choroba pojawia się w trzecim trymestrze. Małopłytkowość w ciąży jest powodem do niepokoju przede wszystkim wtedy, gdy liczba płytek we krwi jest niższa niż 100 tys. w 1 μl krwi. Znaczne obniżenie ilości trombocytów u ciężarnej wymaga konsultacji z hematologiem i podjęcia konkretnych działań. Ich brak można bowiem doprowadzić do trudnego do opanowania krwotoku w czasie porodu. Najczęstszym rozwiązaniem jest podawanie specjalnych preparatów zawierających płytki krwi. Wskazuje się, że stan niebezpieczny dla życia matki i płodu to ten, kiedy liczba trombocytów spada do 20 tys. w 1 μl krwi. Wówczas może dojść do samoistnych krwotoków wewnętrznych.
Jak leczyć małopłytkowość?
Leczenie małopłytkowości jest uzależnione od przyczyn występowania schorzenia. W wielu przypadkach poziom płytek krwi ulega samoistnie regulacji. W skrajnych przypadkach konieczne jest podanie koncentratów płytkowych lub kortykosteroidów lub przeszczep komórek krwionośnych czy transfuzje krwi.