Kaszel

Kaszel jest gwałtownym ruchem wyrzucania powietrza z dróg oddechowych. Ruch ten połączony jest z głośnym chrząknięciem. Kaszel pomaga w oczyszczaniu dróg oddechowych ze śluzu oraz zanieczyszczeń i pyłków, które znajdują się w powietrzu. Zazwyczaj kaszel towarzyszy przeziębieniu oraz grypie i nie jest groźny, mija wraz z wyleczeniem tych chorób. Trzeba jednak pamiętać, że przewlekły kaszel może być objawem ciężkiego schorzenia, dlatego nie można go lekceważyć. Sprawdź, co oznacza kaszel, jakie są jego przyczyny oraz jak go leczyć.

Czym jest kaszel?

Kaszel jako taki nie jest uznawany za chorobę. Jest to jedynie ruch wspomagający oczyszczenie dróg oddechowych z tego, co w nim zalega. W praktyce oznacza to, że kaszel traktowany jest jako odruch obronny i w wielu przypadkach konieczny, aby organizm mógł sobie poradzić z chorobą. Wybierając się do lekarza z objawami kaszlu, należy podać mu informacje, z jakim jego rodzajem mamy do czynienia. Jest to niezwykle ważne w ustalaniu diagnozy oraz przy późniejszym leczeniu. Rodzaje kaszlu, jaki są wyróżnianie przez lekarza to ostry oraz przewlekły. Przyczyny ich występowania są różne w zależności od wieku chorego. Inne będą u dzieci, inne u osób dorosłych.

Skąd się bierze kaszel?

Kaszel jest odruchem bezwarunkowym. Wyzwalany jest przez pobudzanie tzw. punktory kaszlowye, które zlokalizowane są w oskrzelach, tchawicy, krtani i nosogardzieli. Odruch kaszlowy może być również efektem impulsu płynącego z tkanki płucnej, opłucnej, przepony, jamy brzusznej lub zewnętrznego przewodu słuchowego.

Rodzaje kaszlu

Ze względu na charakter kaszlu wyróżnia się dwa jego rodzaje:

• kaszel wilgotny z odkrztuszaniem, czyli tzw. produktywny – pozwala na usunięcie zanieczyszczeń nagromadzonych w wydzielinie oskrzelowej; jej nadmierna ilość oraz osadzanie się może prowadzić do wielu powikłań, dlatego kaszel wilgotny jest jak najbardziej wskazany; może się  jednak zdarzyć, że  kaszel wilgotny nie usuwa wystarczającej ilości śluzu np. przez to, że jest on zbyt wilgotny i lepki lub jest go za mało; w takich przypadkach konieczne jest zażywanie leków wspomagających wykrztuszanie;
• kaszel suchy bez odkrztuszania, czyli tzw. nieproduktywny – jest on niekorzystnym i niebezpiecznym zjawiskiem; może powodować pękanie naczynek krwionośnych w zmienionej śluzowe dróg oddechowych, wylewy krwawe w spojówkach lub omdlenia.

Kaszel dzielimy również na ostry, czyli taki który trwa maksymalnie do 3 tygodni oraz kaszel przewlekły, który trwa powyżej 8 tygodni.

Przyczyny kaszlu u osób dorosłych

W zależności od tego, z jakim rodzajem kaszlu mamy do czynienia takie są jego przyczyny. Geneza kaszlu u osób dorosłych jest inna niż u najmłodszych pacjentów. Jako przyczyny kaszlu ostrego u dorosłych podaje się:

• infekcje górnych dróg oddechowych, w tym przypadku kaszel towarzyszy katarowi, bólowi gardła i ogólnemu osłabieniu organizmu;
• zapalenie płuc – w przypadku tej choroby występuje kaszel produktywny (mokry), duszności, bóle o charakterze opłucnowym, gorączka oraz szmer oskrzelowy;
• spływanie wydzieliny z nozdrzy tylnych po tylnej ścianie gardła – towarzyszy temu ból głowy, gardła, nudności, ziarnista powierzchnia błony śluzowej gardła, bladość, rozpulchnienie i obrzęk błony śluzowej nosa;
• przewlekła obstrukcja choroby opłucnej – kaszel występuje przy zaostrzeniu tej choroby; oprócz niego chory zmaga się ze szmerem pęcherzykowym, świszczącym oddechem, dusznościami;
• ciało obce w gardła – kaszel, który pojawia się nagle bez objawów żadnej choroby, jest zazwyczaj efektem tego,  że w gardle utkwiło ciało obce;
• zatorowość płucna – jej objawami jest ból w klatce piersiowej, częstoskurcze serca, duszności;
• niewydolność serca – choroba ta objawia się kaszlem, trzeszczeniem podczas oddechu, szybkim zmęczeniem oraz dusznościami.

U osób dorosłych może również wystąpić kaszel przewlekły. Jego przyczyny to:

• przewlekłe zapalenie oskrzeli – w przypadku tej choroby występuje kaszel mokry z odksztuszaniem wydzieliny, pojawiają się także duszności;
• spławianie wydzieliny z nozdrzy tylnych – towarzyszącymi objawami jest ból głowy i gardła, bladość, rozpulchnienie oraz obrzęk błony śluzowej nosa;
• refluks żołądkowo-przełykowy – przy tej dolegliwości zmagamy się z bólem w klatce piersiowej i brzuchu, który nasila się po spożyciu zbyt obfitych, słodkich lub tłustych posiłków; zgadze towarzyszy też kwaśny posmak w ustach;
• astma – w jej wyniku kaszel może być wynikiem kontaktu z alergenami, niskiej temperatury, zbyt dużego wysiłku fizycznego;
• przebyte infekcje dróg oddechowych – suchy kaszel może wystąpić jako powikłanie po ostrych infekcjach dróg oddechowych; może utrzymywać się od kilku tygodniu do kilkunastu miesięcy;
• inhibitory ACE – mogą one powodować uporczywy i suchy kaszel, który trwać może nawet kilka miesięcy od rozpoczęcia kuracji tymi substancjami;
• krztusiec – jest to dolegliwość objawiająca się napadami kilku następujących po sobie kaszlnięć  podczas jednego wydechu;
• rak nagłośni – chorobie nowotworowej towarzyszy ból i trudności w przełykaniu oraz stałe uczucie, że coś utknęło w gardle, przy zaawansowanym raku występuje przewlekły kaszel;
• gruźlica – przy gruźlicy na początku występuje uporczywy i suchy kaszel, który następnie przekształca się w ten z odkrztuszaniem plwociny.