Jednym z badań kardiologicznych jest cewnikowanie serca. Celem tego badania jest ocena kondycji serca. Jest to możliwe m.in. dzięki temu, że cewnikowanie serca umożliwia bezpośredni pomiar ciśnienia w jego jamach i wychodzących z niego dużych naczyniach krwionośnych. Zaleceniem do wykonania cewnikowania serca są skomplikowane zabiegu kardiochirurgiczne. Zobacz, na czym polega cewnikowanie serca, jak się do niego przygotować i czy badanie jest niebezpieczne.
Badania kardiologiczne pozwalają ustalić kondycję sera. Należy wykonać je przed zabiegami na sercu. Jednym z podstawowych testów diagnostycznych jest cewnikowanie. Przeprowadza się je za pomocą cewnika naczyniowego żylnego lub tętniczego. Cewnikowanie serca pomaga ustalić, jakie ciśnienie panuje w różnych jamach serca oraz wychodzących z niego naczyniach krwionośnych. Badanie pomaga również określić stopień wysycenia krwi tlenem.
Wskazania do cewnikowania serca
Badanie cewnikowania wykonuje się w celu oceny frakcji wyrzutowej. Tym mianem określa się objętość krwi, która została wyrzucona do aorty w czasie skurczu serca. W czasie cewnikowania serca ocenia się też objętość skurczową i rozkurczową serca, czyli:
- objętości końcoworozkurczowej – czyli objętości krwi, która pozostaje w komorze tuż przed skurczem
- końcowoskurczowej – czyli objętości krwi, która pozostaje w komorze po skurczu.
Wszystkie te informacje są potrzebę przy diagnostyce niektórych wad wrodzonych serca oraz przy określaniu stopnia ich zaawansowania. Cewnikowanie serca jest również wskazane przed zabiegami lub operacjami kardiologicznymi. Badanie pozwala ustalić, czy nie występują ewentualne zaburzenia pracy lub nieprawidłowości budowy narządów. Cewnikowanie wykonuje się także przy tętniczym nadciśnieniu płucnym.
Badanie cewnikowania serca jest tym inwazyjnym. Może ono być przeprowadzone zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci. W przypadku najmłodszych pacjentów cewnikowanie serca wykonuje się przy podejrzeniu wad wrodzonych serca.
Jak przygotować się do cewnikowania serca?
Do cewnikowania serca należy się odpowiednio przygotować. Konieczne jest wykonanie podstawowych badań takich jak: EKG, RTG serca i klatki piersiowej oraz badanie echokardiograficzne. Pacjent powinien się także wybrać na wizytę kontrolą do stomatologa. W ramach przygotowania do cewnikowania serca należy też wygolić pachwiny.
Bezpośrednio przed badaniem pacjentowi podawany jest środek znieczulający miejscowo oraz środek uspokajający. W przypadku, gdy cewnikowanie serca wykonywane jest u dziecka, stosuje się znieczulenie ogólne. Badanie wykonuje się nago, na specjalnym stole, w pozycji leżącej. Pacjent przykryty jest prześcieradłem chirurgicznym przez cały czas cewnikowania.
Przed cewnikowaniem serca należy poinformować wykonującego badanie o:
- skłonności do krwawień (np. skaza krwotoczna)
- uczuleniu na środki kontrastowe
- ciąży
- przyjmowanych lekach (szczególnie tych, które mogą obniżać krzepnięcie krwi)
Przebieg cewnikowania serca
Cewnikowanie serca trwa kilkadziesiąt minut. Badanie polega na przezskórnym nakłuciu tętnicy udowej i wprowadzeniu przez żyłę cewnika tętniczego do aorty. W kolejnym kroku w cewnik przesuwany jest w świetle naczynie poprzez zastawkę aortalną do lewej komory serca i jego dużych naczyń. W przypadku, gdy cewnikuje się prawą komorę serca, nakłuwa się żyłę i przemieszcza w kierunku prawego przedsionka, serca i tętnicy płucnej.
Ruchy, które wykonuje cewnik, widoczne są na ekranie monitora. Aby ocenić, czy cewnik znajduje się we właściwym miejscu, podaje się kontrast, a następnie przez ciało badanego przepuszcza wiązki promieni rentgenowskich. Środek kontrastujący podaje się do jam serca. Nie jest to bolesne, wywołuje to uczucie rozchodzenia się ciepła po całym ciele.
Zakończenie badania to usuniecie koszulki naczyniowej i włożenie w jej miejsce opaski uciskowej. Tą zdejmuje się po kilku – kilkunastu godzinach od badania.
W akcie badanie nie powinien pojawić się żaden ból czy inne dolegliwości. Jeśli wystąpią bóle w klatce piersiowej, duszności, uczucie ciepła czy inne objawy niepożądane, należy o natychmiast zgłosić lekarzowi wykonującemu cewnikowanie serca.
Wyniki badania cewnikowania serca
Wyniki cewnikowania serca są przekazywane w formie opisu. Dołączane są do niego klisze rentgenowskie lub taśmy wideo. Wyniki powinien odczytać lekarz.
Powikłania po cewnikowaniu serca
Jako najczęstsze powikłanie po cewnikowaniu serca wskazuje się krwiaka, który powstaje w miejscu wprowadzenia cewnika. Możliwe jest też wystąpienie reakcji alergicznej na środek cieniujący (kontrastowy). Alergia może wystąpić pod postacią zmian skórnych – najczęściej szybko one znikną. Jako inne powikłania po cewnikowaniu serca pojawić mogą się też wymioty, nudności i bóle głowy. Wszystkie te skutki zazwyczaj szybko mijają.
W żadnych przypadkach może dojść do poważniejszych konsekwencji przeprowadzenia badania. Jako takie wymienia się: przebicie mięśnia sercowego przez cewnik, nagłe zamknięcie naczynia, zawał mięśnia sercowego, uszkodzenie ściany naczynia, zakażenie, wywołanie zaburzeń rytmu i przewodzenia.