Miażdżyca tętnic to przewlekła choroba, która atakuje podstępem. Zazwyczaj w pierwszej fazie arteriosklerozy u chorego obserwuje się mało groźne objawy, które mogą dotyczyć wielu schorzeń takie jak: męczliwość, bóle nóg, kłopoty z zapamiętywaniem i koncentracją. Trzeba jednak pamiętać, że miażdżyca tętnic jest niezwykle groźna. Nieleczona może skończyć się zawałem serca, udarem mózgu czy utratą nogi. Stąd tak ważne jest stosowanie się do zasad profilaktyki miażdżycy. Zobacz, jak przeciwdziałać arteriosklerozie oraz jakie są przyczyny, objawy i leczenie tego schorzenia.
Miażdżyca tętnic zaczyna się już w bardzo młodym wieku. Pierwsze zmiany zauważyć można już u nastolatków. Choroba daje jednak znać zazwyczaj u osób powyżej 50 roku życia. Najczęściej zapadają na nią mężczyźni. Czynnikami podwyższającymi ryzyko zachorowania na miażdżycę tętnic jest nadwaga, otyłość, cukrzyca oraz brak aktywności fizycznej.
Czym jest miażdżyca tętnic?
Miażdżyca tętnic to choroba polegająca na przewlekłym stanie zapalnym, błony wewnętrznej oraz błony środkowej tętnic dużych i średnich. Pierwsze zmiany w tętnicach można zauważyć bardzo wcześnie, nawet w okresie dzieciństwa, a w niektórych przypadkach już na etapie życia płodowego. Zmiany miażdżycowe są odpowiedzią wymiennych ścian naczyń krwionośnych na uszkodzenia śródbłonka.
Przebieg choroby polega na zachodzeniu wielu procesów takich jak: przewlekłe uszkodzenie śródbłonka, utlenianie lipoproteiny, przedostawania się zmodyfikowanych lipoprotein do blaszki miażdżycowe, przylegania płytek krwi, przylegania monocytów krwi, proliferacji komórek mięśniowych gładkich, a także zwiększonego gromadzenia się tłuszczu.
Przyczyny miażdżycy tętnic
Miażdżyca tętnic może rozwijać się z różnych powodów. Na zaostrzenie stanów zapalnych mają wpływ rozmaite czynników. Niektóre z nich są zależne od nas, inne nie. Czynnikami zwiększające ryzyko zachorowania na miażdżycę tętnic są:
- Wiek – najczęściej arteriosklerozę diagnozuje się u osób powyżej 50 roku życia;
- Płeć – na miażdżycę tętnic narażeni są przede wszystkim mężczyźni;
- Obciążenia genetyczne – ryzyko zachorowania zwiększa się, kiedy w rodzinie występowały przypadku miażdżycy tętnic;
- Otyłość i nadwaga;
- Tryb życia – rozwojowi miażdżycy sprzyja kanapowy tryb życia, brak lub minimalna aktywność fizyczna, a także przewlekły stres;
- Niewłaściwa dieta;
- Używki – jako główny czynnik rozwoju miażdżycy podaje się palenie tytoniu; negatywnie na tętnice wpływa również nadmierne picie alkoholu;
- Choroby – takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, niedobór estrogenów, nieprawidłowe stężenie cholesterolu, wysoki wynik lipoproteiny; zakażenia bakterią chlamydia pneumoniae.
Objawy miażdżycy tętnic
Pierwszym objawem miażdżycy tętnic jest wzrost cholesterolu we krwi. Trzeba jednak pamiętać, że ten objaw nie jest widoczny gołym okiem, aby go wykryć, konieczne jest przeprowadzenie badań. Wzrost cholesterolu nie daje też od razu widocznych symptomów. Te pojawiają się, dopiero kiedy tętnice zwężą się co najmniej o połowę. Wtedy to pojawiają się takie objawy miażdżycy tętnic jak: trudność z koncentracją i zapamiętywaniem, męczliwość, żółte zgrubienia na skórze, które są złogami cholesterolu (najczęściej występują one w okolicach powiek, zgięcia łokcia i pod piersiami).
Skutki miażdżycy tętnic
Nieleczona miażdżyca tętnic jest groźnym schorzeniem, które prowadzić może do śmierci. W jej wyniku dochodzi do osadzania się blaszki miażdżycowej w tętnicach, które stają się węższe. W praktyce oznacza to, że krew ma trudności z krążeniem i nie dociera do serca. W wyniku tego dochodzi do zaburzenia pracy serca, jego niedokrwienia oraz nadmiernego wysiłku. Krew nie dociera również do innych narządów. Efektem zaawansowanej miażdżycy jest nie tylko niedokrwienie, ale i niedotlenienie serca i innych narządów. Wywołuje to bóle w klatce piersiowej, nawet po niewielkim wysiłku. Miażdżyca ma także konsekwencje niewidoczne dla oczu. Dochodzi do podwyższonego ciśnienia wewnętrznego i pękania naczyń, tworzenia się skrzepów, niedokrwienia nóg. Może to powodować udar, zawał, zator płucny, martwicę tkanek, niegojące się owrzodzenia, które skutkują amputacją kończyny.
Badania diagnozujące miażdżycę
Medycyna nie zna jednego badania, które pozwoliłoby stwierdzić miażdżycę tętnic. Przy zaawansowanej chorobie wystarczy wykonać USG, które uwidacznia nagromadzoną blaszkę miażdżycową w tętnicach. Do diagnozy zazwyczaj stosuje się USG z przystawką Dopplera, które pozwala ocenić zaburzenia przepływu krwi przez naczynia. Stan tętnic może również określić, wykonując tomografię komputerową i koronarografię. W diagnostyce miażdżycy tętnic wykorzystuje się też badanie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
Leczenie miażdżycy tętnic
Miażdżycę tętnic leczy się najczęściej za pomocą farmaceutyków. Należy je zażywać codziennie. W terapii miażdżycy sięga się po leki podnoszące poziom dobrego cholesterolu we krwi, a obniżają poziom tego złego i trójglicerydy. Kiedy leki na miażdżycę nie działają skutecznie, konieczne jest zastosowanie radykalnych środków. Jako takie uważa się zabiegi np. balonikowanie, stenty oraz by passy.
