Witamina D to jedna z tych podstawowych. Jej zadaniem jest przede wszystkim dbać o zdrowe kości. Jednak witamina D zapobiega także rozwojowi schorzeń układy krążenia, chorobom nowotworowym oraz cukrzycy. Witaminę D najlepiej jest dostarczać do organizmu w naturalnej formie, czyli w pożywieniu. Sama witamina składa się z grupy związków chemicznych, w których skład wchodzi witamina D1, D2 i D3. Są one witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach, czyli tymi niewydalanymi z moczem i potem, ale magazynowanymi w wątrobie i tkance tłuszczowej. Zobacz, za co odpowiada witamina D i jakie są objawy jej niedoborów.
Odpowiednie stężenie witaminy D we krwi sprawia, że kości są mocne, a zęby zdrowe, to jednak niejedyne właściwości witaminy D. Jej szerokie działanie sprawia, że koniecznie trzeba dbać o jej właściwy poziom, a niedobory suplementować. Trzeba jednak pamiętać, że szkodliwy dla organizmu jest również nadmiar witaminy D.
Za co odpowiada witamina D?
Witamina D kojarzona jest przede wszystkim z profilaktyką krzywicy i osteoporozy, jednak jej zadania są o wiele większe. Wpływa ona na:
- Mocne zęby i kości – witamina D bierze aktywny udział w regulowaniu gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz mineralizacji tkanki kostnej; w praktyce oznacza to, że witamina D pomaga wchłanianie i wykorzystywania wapnia oraz fosforu; lekarze podają, że jej regularne zażywanie zmniejsza ryzyko złamań i zmian osteoporotycznych o ok. 40%; niedobory mogą natomiast upośledzić mineralizację kości i prowadzić do krzywicy, osteoporozy i osteopenii; jako zadania witaminy D wskazuje się też utrzymanie prawidłowego stężenia wapnia we krwi, funkcjonowanie układy nerwowego i mięśniowego;
- Profilaktykę chorób nowotworowych – wskazuje się, że zawarte w witaminie D związku przeciwdziałają rakowi prostaty, sutka, jajników, płuc, jelita grubego oraz czerniaka; witamina D ma hamować namnażanie się o rozwój komórek rakowych oraz tworzenie się nowych naczyń krwionośnych; witamina D jest również ważna w leczeniu raka; znajdujące się w niej pochodne stosowane są w kuracjach na raka prostaty i jelita grubego;
- Zapobieganie nadciśnieniu i chorobom serca – witamina D pomocna jest w profilaktyce nadciśnienia tętniczego i innych chorób układu sercowo-naczyniowego; wskazuje się, że witamina D pozwala utrzymać prawidłowy poziom białka, które wchodzi w skład tzw. dobrego cholesterolu; oznacza to, że jen prawidłowy poziom zapobiega miażdżycy, zawałów serca czy udarowi;
- Zapobieganie cukrzycy – jej obecność wspomaga funkcjonowanie komórek b wysp trzustkowych, a więc działa stymulująco na wydzielanie insuliny; mówiąc prościej, utrzymuje ona cukier w normie, przez co zapobiega cukrzycy typu 2;
- Zapobiega przeziębieniu – witamina D3 ma wpływ na działanie układu immunologicznego i podnosi jego odporność na wirusy oraz bakterie; witamina D zmienia więc ryzyko zachorowania na sezonowe infekcje takie jak grypa czy przeziębienie;
- Łagodzi objawy alergii – jej właściwością jest zwiększenie produkcji przeciwalergicznych i przeciwzapalnych cytokin, które są wytwarzane przez komórki immunologiczne; mają one działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne, dlatego łagodzą takie objawy jak katar sienny, astma oskrzelowa;
- Poprawia nastrój i zapobiega depresji – witamina D ma duży wpływ na poprawne funkcjonowanie układu nerwowego; jej odpowiedni poziom chroni przed depresją, otępienieniem, chorobą Alzheimera, zmęczeniem, przygnębieniem, przesileniem jesienno – zimowym;
- Zmniejsza zaczerwienienie skóry – witaminę D należy zażywać ok. godzinę po ekspozycji skóry na słońce, dzięki temu zaczerwienienie skóry się zmniejszy, nie wstąpią też obrzęki i stany zapalne;
- Wspomaga odchudzanie – prawidłowe stężenie witaminy D poprawia i przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej; zaleca się, aby osoby chcące zrzucić zbędne kilogramy dbały o jej równowagę i nie dopuszczały do jej niedoborów.
Objawy niedoboru witaminy D
Przy niedoborach witaminy D pojawiają się bóle kostno-mięśniowe, choroby przeziębienia, utrata apetytu, biegunka, bezsenność, zaburzenia widzenia, niesmak i pieczenie w gardle oraz jamie ustnej. W przypadku niedoboru witaminy D u niemowląt występuje płaska główka z tyłu i wypukłe guzy czołowe, opóźnia się też proces zarastania ciemiączka.
Skutki niedoboru witaminy D
Skutki niedoboru witaminy D mogą być niezwykle dotkliwe. Przede wszystkim mówi się, że niedobory prowadzą do krzywicy u dzieci i osteoporozy u dorosłych. W efekcie pojawiają się problemy z chodzeniem, bolesne kurcze, otyłość, choroby układu krążenia, nowotwory. W wyniku niedoborów witaminy D przyspieszają też procesy starzenia się organizmu.
Objawy nadmiaru witaminy D
Dla organizmu groźne są nie tylko niedobory, ale i nadmiar witaminy D. Objawia się on: utratą apetytu, nudnościami, stałym uczuciem pragnienia, osłabieniem, częstomoczem, poceniem się, biegunką, wymiotami, świądem skóry, bólem głowy i oczu.
Nadmiar witaminy D może prowadzić do zaburzeń pracy serca i ośrodkowego układu nerwowego. Oprócz tego wskazuje się, że sytuacja ta może zwiększyć ryzyko wystąpienia kamicy pęcherzyka żółciowego oraz nerek. Przedawkowanie witaminy D jest szczególnie niebezpieczne dla płodu, ponieważ powoduje deformacje i choroby kości u noworodków.
