Kiedy twoje dziecko nie może usiedzieć w miejscu i o każdej porze dnia rozpiera je energia, zazwyczaj zaczynasz podejrzewać, że może mieć ADHD. Nie zawsze jednak nadmiar energia ma cokolwiek wspólnego z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Zanim więc zacznie się szczegółową diagnostykę, warto dowiedzieć się, jakie są objawy ADHD i czy faktycznie dziecko może mieć problemy, czy też po prostu jest niegrzeczne. Należy zaznaczyć, że zazwyczaj schorzenie to rozpoznaje się u dzieci po 7 roku życia, chociaż symptomy pojawiają się o wiele wcześniej. Zobacz, jak rozpoznać u dziecka ADHD.
ADHD – grupa ryzyka
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi dotyka obecnie ok. 5% dzieci w młodszym wieku szkolnym. Na uwadze trzeba mieć jednak to, że odsetek ten może być wyższy, a część dzieci nigdy nie została przebadana pod tym kątem. Na występowanie zespołu hiperkinetycznego nie wpływa kultura czy miejsce zamieszkania, mówi się jednak, że może być warunkowane przez płeć. O wiele częściej diagnozowany jest on u chłopców niż u dziewczynek. Objawy ADHD pojawiają się w pierwszych pięciu latach życia dziecka. Wielu rodziców nie zauważa ich od razu i do rozpoznania dochodzi, dopiero gdy dziecko idzie do szkoły. Wtedy to nadpobudliwość utrudnia normalne funkcjonowanie i nawiązywanie kontaktów z otoczeniem.
Jakie są przyczyny występowania ADHD?
Rozwój ADHD u dziecka wynika z kilku elementów. Jako pierwszy wymienia się czynniki genetyczne. Ważną rolę odgrywa tu gen kodujący receptor D4 i D5. Jako przyczyny ADHD wskazuje się również zmniejszoną aktywność dopaminy w strukturach korowych i mezolibicznych, a także osłabione procesy hamowania neuronalnego. Lekarze podają, że do rozwoju zaburzenia dochodzi w wyniku braku równowagi między układem noradrenergicznym a dopaminergicznym. W dalszej kolejności jako czynniki ryzyka wskazuje się urazy okołociążowe, niedotlenienie w czasie porodu, uszkodzenie centralnego układu nerwowego, substancje psychoaktywne i nikotyna zażywana w czasie ciąży, zespół FAS, czyli nadużywania alkoholu przez kobietę w ciąży.
Rodzaje ADHD
Na objawy ADHD składają się symptomy zaliczana do trzech różnych grup: nadruchliwości, impulsywności i zaburzeń uwagi. To, które objawy schorzenia będą przeważać u dziecka, jest kwestią indywidualną. Z tego też względu dla lepszej diagnostyki oraz dobrania odpowiednich metod leczenia ADHD zabrudzenie to podzielono na typy. Wyróżnia się 3 typy ADHD:
- typ z przewagą zaburzeń koncentracji,
- typ z przewagą nadruchliwości i impulsywności,
- typ mieszany.
Dane medyczne wskazują, że u chłopców zazwyczaj diagnozowany jest typ mieszany, natomiast dziewczynki najczęściej problemy mają z zaburzeniami koncentracji.
Objawy ADHD
Chociaż objawy ADHD mogą przyjmować różny wymiar, to do tych najczęstszych wskazuje się:
- zaburzenia konsternacji uwagi,
- dużą impulsywność,
- nadpobudliwość psychoruchową,
- bieganie i podskakiwanie bez celu,
- chwiejność emocjonalną,
- gadatliwość,
- łatwe uleganie bodźcom w otoczeniu,
- nadmierną wrażliwość na bodźce środowiskowe,
- agresywność,
- stany lękowe,
- zaburzenia mowy,
- trudności z nawiązywaniem kontaktów towarzyskich,
- zaburzenia snu.
O ADHD można podejrzewać dziecko, jeśli: stale się wierci, nie usiedzi spokojnie na miejscu, macha rękami i nogami bez powodu, nie chce kłaść się spać, szybko się denerwuje, dokucza i zaczepia inne dzieci, przerywa i przeszkadza innym, nieumyślnie psuje zabawki, nie umie skoncentrować się na jednej czynności, nie pamięta szczegółów, gubi lub zapomina rzeczy.
Jak rozpoznać ADHD u dziecka – diagnostyka choroby
Badania wskazują, że ADHD rozwija się do 7. roku życia. Aby można było stwierdzić, że dziecko choruje na ADHD, ciągłość objawów musi utrzymywać się przez 6 miesięcy. Diagnostyka schorzenia obejmuje szczegółowy wywiad lekarza z dzieckiem oraz obserwację. ADHD stwierdzone jest, gdy u dziecka występuje nadmierna aktywność, impulsywność lub brak uwagi w co najmniej dwóch różnych miejscach np. dom, szkoła. W czasie diagnozy ważna jest również rozmowa z rodzicami i nauczycielami. W diagnostyce stosuje się też testy psychologiczne, badania pediatryczne i neurologiczne.
Leczenie ADHD
Leczenie ADHD u dzieci polega głównie na podawanie leku znanego pod nazwą metylofenidat. Preparat ten zaliczany jest do grona farmaceutyków psychostymulujących. Jego działanie opiera się na hamowaniu wychtów zwrotnych dopaminy ze szczeliny synaptycznej oraz zachowaniu wydzielania dopaminy do synapso. Powoduje to uspokojenie oraz poprawia koncentrację uwagi. Trzeba mieć na wglądzie jednak to, że może powodować skutki uboczne. Do takich zalicza się zaburzenia snu, apetytu oraz zahamowanie wzrostu. Lek ten wykazuje także tendencje uzależniające. Alternatywną metodą leczenia ADHD jest podawanie dzieciom chlorowodoru atomoksetyny oraz pomocniczo receptorów alfa2-adrenergicznych.
Trzeba jednak pamiętać, że samo podawanie leków nie będzie skuteczna. Równie ważna jest psychoterapia oraz odpowiednie zasady wychowawcze stosowane przez rodziców. Specjaliści zalecają, aby dziecko z ADHD miało usystematyzowany rozkład dnia, konkretne i krótkie zadania do wykonania.
