Prolaktyna jest hormonem wydzielanym w przysadce mózgowej. Poziom prolaktyny bada się, aby ocenić stan zdrowia. Podejrzenie co do złego stanu zdrowia powinien wzbudzić przede wszystkim podwyższony poziom tego hormonu we krwi. Taki wynik wskazuje na poważne choroby. Badanie poziomu prolaktyny we krwi rekomenduje się kobietom, które mają problemy z zajściem w ciąże, skarżą się na nieregularne miesiączki czy bolesność piersi. Zobacz, jakie jest znaczenie wyników z wysokim poziomem prolaktyny.
Prolaktyna jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową. Jest ona szczególnie ważna dla pań. To prolaktyna sprawia, że w okresie dojrzewania rosną piersi, a w czasie ciąży ciałko żółte prawidłowo pracuje i produkuje progesteron, potrzebny do jej podtrzymania. Prolaktyna odpowiada również za rozwój gruczołów mlecznych i tworzenie się mleka. Jej zbyt mała ilość w organizmie sprawia, że dochodzi do problemów z laktacją. Wysokie stężenie prolaktyny we krwi może również skutkować problemami z zajściem w ciążę.
Stężenie prolaktyny we krwi
Prolaktyna jest hormonem, którego stężenie we krwi ulega stałym wahaniom. Przede wszystkim poziom hormonu wzrasta znacznie podczas ciąży i karmienia piersią. Należy jednak pamiętać też, że ulega ona wahaniom również w ciągu domu. Stężenie prolaktyny rośnie w drugiej połowie nocy, aby osiągnąć najwyższy poziom wczesnym rankiem i w ciągu dnia regularnie spadać. W cyklu miesiączkowym poziom prolaktyny w niewielkim stopniu rośnie wraz ze wzrostem stężania estrogenów, jego obniżenie notujemy natomiast w drugiej połowie cyklu. Obniżenie lub podwyższenie prolaktyny we krwi mogą wywoływać też błahe codziennie sytuacje np. zjedzenie posiłku, seks, zmęczenie czy stres.
Przyczyny zbyt wysokiej prolaktyny we krwi
Zbyt wysoki poziom prolaktyny we krwi może być też przyczyną wielu chorób. Przede wszystkim za wysokie stężenie tego hormonu obwinia się choroby piersi. Wysokie stężenie prolaktyny sprawa, że są one bolesne, obrzmiałe i wrażliwe na dotyka, czasem może dojść też do tzw. mlekotoku, czyli mlecznych wycieków z sutka, nawet jeśli kobieta nie jest w ciąży czy nie karmi.
Kolejnym charakterystycznym objawem zbyt wysokie prolaktyny we krwi są zaburzenia miesiączkowania. Krwawienia pojawiają się częściej niż 25 dni lub rzadziej co 33 dni. Są one skąpe i z czasem dochodzi do ich całkowitego zaniku. Przy zbyt wysokim stężeniu prolaktyny obserwuje się też występowanie cyklu bezowulacyjnych, spadek popędu płciowego, bolesność stosunków seksualnych.
Zbyt dużo prolaktyny może powodować także gruczolak przysadki mózgowej. W takich przypadkach pojawiać się objawy to bóle głowy i zaburzenia widzenia. Z za wysoką prolaktyną mamy również do czynienia czy niedoczynności tarczycy, objawia się to tyciem bez powodu.
Kiedy badać poziom prolaktyny we krwi?
Na badanie poziomu prolaktyny we krwi należy się udać, jeśli zaburzenia menstruacyjne i dolegliwości bólowe związane z piersiami utrzymują się przez długi czas. Skierowanie na badanie można otrzymać od lekarza ginekologa lub endokrynologa.
Na czym polega badanie poziomu prolaktyny we krwi?
Badanie prolaktyny we krwi nie jest inwazyjnym testem i nie wymaga wielu przygotowań. Należy na nie zgłosić się wyspanym i na czczo. Najlepiej, aby badanie było wykonane pomiędzy godziną 8.00 a 12.00. Przeprowadzenie testu w innym czasie może powodować, że wyniki będą zaburzone. W dniu poprzedzającym badanie stężenia prolaktyny we krwi należy powstrzymać się od zbyt dużego wysiłku fizycznego, obfitego jedzenia oraz kontaktów seksualnych. Samo badanie wykonywane jest poprzez pobranie próbki krwi z żyły, która wysłana jest do laboratorium.
Wyniki badania stężenia prolaktyny we krwi
- 5-25 ng/ml – mieścisz się w normie
- powyżej 25 ng/ml – możesz mieć nieregularne okresy i cykle bezowulacyjne
- powyżej 50 ng/ml – może dojść do zupełnego zatrzymania miesiączki
- powyżej 100 ng/ml – budzi podejrzenie guza przysadki mózgowej
Wysoki poziom prolaktyny we krwi – interpretacja wyników badań
Kiedy poziom prolaktyny we krwi jest zbyt wysoki, zalecana jest dalsza diagnostyka. W pierwszej kolejności wykonuje się badania hormonów tarczycy. Kiedy nie wykazują one żadnych zmian, konieczne jest powtórzenie badania poziomy prolaktyny. Drugie badanie wykonuje się po zażyciu specjalnego preparatu. Testy te pozwalają wykluczyć gruczolaka przysadki mózgowej. Jeśli badanie potwierdzi jego obecność, konieczny jest rezonans magnetyczny oraz tomografia komputerowa. Pozwalają one określić miejsce oraz wielkość guza.
Wysoki poziom prolaktyny we krwi: leczenie
Leczenie wysokiego poziomu prolaktyny w organizmie może przybierać różne formy i uzależnione jest od przyczyny występowanie zbyt wysokiego stężeniu hormonu we krwi. Kuracje mogą opierać się na odstawianiu leków, które wywołują podwyższony poziom prolaktyny czy leczeniu podstawowych chorób np. tarczy czy nerek, dzięki czemu poziom prolaktyny się obniży.
W przypadku, gdy badania potwierdzą gruczolaka przysadki, leczenie jest bardziej skomplikowane. Zazwyczaj nowotwory te są łagodne i przy ich małych rozmiarach (do 10 mm) wystarczy leczenie farmakologiczne. Po kilku miesiącach terapii guz znika. Jeśli tak się nie dzieje lub jest on zbyt duży, konieczne jest jego usunięcie chirurgiczne.
