Infekcja dróg moczowych to bardzo uciążliwe schorzenie, pojawiające się często zwłaszcza u kobiet – a to ze względu na budowę anatomiczną. Swąd, pieczenie i wzmożona częstotliwość oddawania moczu to przykre objawy towarzyszące podczas infekcji. Wiele osób lekceważy dolegliwości nie zdając sobie sprawy, jakie zagrożenia czyhają na nas w związku z chorobami pęcherza i dróg moczowych.
Badanie moczu – podstawa i wstęp do leczenia
Laboratoryjne badanie moczu jest jednym z tym badań, które nie wymaga od nas praktycznie żadnego wysiłku podczas pobierania próbki i jest całkowicie bezbolesne, o ile nie cierpimy na schorzenie układu moczowego powodujące ból podczas oddawania moczu. Aby pobrać mocz, najpierw zakupujemy w aptece specjalny, plastikowy, zakręcany pojemnik. Wystrzegajmy się pobierania próbki do innych, nieprzeznaczonych do tego celu kubeczków czy naczyń. Koszt jednego opakowania w aptece to około 1 zł. Mocz oddajemy do pojemnika podczas pierwszej rannej toalety. Tak pobraną próbkę odnosimy do punktu pobrań bądź bezpośrednio do laboratorium najszybciej, jak to tylko możliwe.
Jak czytać wyniki? Normy badania moczu
| Badanie | Wartości referencyje |
| Objętość moczu | 400-1800 ml/24 godz. |
| Ciężar właściwy | 1015–1025 g/ml |
| Kolor | słomkowożołty |
| Zapach | nieznaczny |
| Wygląd | przejrzysty |
| pH | 4,8–7,4 |
| Glukoza | <15 mg/dl (jednostki SI: <0,84 mmo/l) |
| Białko | <10 mg/dl (jednostki SI: 0,1 g/l) |
| Azotyny | nieobecne |
| Ciała ketonowe | <5 mg/dl (jednostki SI: <0,5 mmol/l) |
| Bilirubina | <0,2 mg/dl (jednostki SI: <3,4 μmol/l) |
| Urobilinogen | <1 mg/dl (jednostki SI: <16,9 μmol/l) |
| Erytrocyty | 0–1 w polu widzenia (<5/μl) jednostki SI: 0–1 w p.w. (<5 Mpt/l) |
| Leukocyty | 1–4 w polu widzenia (<10/μl) jednostki SI: 1–4 w p.w. (<10 Mpt/l) |
| Wałeczki szkliste | 0–1 w polu widzenia |
| Wałeczki nabłonkowe | nieobecne |
| Wałeczki erytrocytarne | nieobecne |
| Wałeczki leukocytarne | nieobecne |
| Wałeczki ziarniste | nieobecne |
| Nabłonki płaskie | 5–15 w polu widzenia |
| Nabłonki okrągłe | nieobecne |
| Bakterie | nieobecne |
| Drożdżaki | nieobecne |
| Szczawiany | obecne |
| Moczany | obecne |
| Fosforany | obecne (zależnie od pH moczu) |
Objawy infekcji dróg moczowych
Infekcja dróg moczowych to infekcja w dowolnej części układu moczowego – nerkach, moczowodach, pęcherzu moczowym i cewce moczowej. Większość infekcji obejmuje dolne drogi moczowe – pęcherz moczowy i cewkę moczową.
Kobiety są bardziej narażone na rozwój infekcji dróg moczowych niż mężczyźni. Infekcja ograniczona do pęcherza może być bolesna i denerwująca. Poważne konsekwencje mogą jednak wystąpić, jeśli zakażenie przenosi się na nerki.
Lekarze zazwyczaj leczą infekcje dróg moczowych antybiotykami.
Do najczęściej wymienianych objawów infekcji dróg moczowych zalicza się:
- Uczucie pieczenia podczas oddawania moczu
- Częstą lub intensywną chęć oddania moczu, nawet jeśli ilość oddanego moczu jest niewielka
- Ból lub ucisk w plecach lub podbrzuszu
- Mętny, ciemny, zakrwawiony lub dziwnie pachnący mocz
- Uczucie zmęczenia lub drżenia
- Gorączka lub dreszcze (znak, że infekcja mogła dotrzeć do twoich nerek)
- Ból miednicy u kobiet – szczególnie w środku miednicy i wokół kości łonowej
Rodzaje infekcji dróg moczowych
Każdy rodzaj infekcji może skutkować bardziej specyficznymi objawami przedmiotowymi i podmiotowymi w zależności od tego, która część dróg moczowych jest zainfekowana.
Przyczyny infekcji dróg moczowych
Infekcje dróg moczowych występują zwykle, gdy bakterie przedostają się do dróg moczowych przez cewkę moczową i zaczynają się namnażać w pęcherzu. Mimo, że układ moczowy jest zaprojektowany tak, aby trzymać takich mikroskopijnych najeźdźców z daleka, te mechanizmy obronne czasami zawodzą. Kiedy tak się dzieje, bakterie mogą zająć i rozwinąć się w pełnowymiarową infekcję w drogach moczowych.
Najczęstsze infekcje występują głównie u kobiet i dotyczą pęcherza moczowego i cewki moczowej.
- Infekcja pęcherza (zapalenie pęcherza). Ten typ infekcji jest zwykle powodowany przez Escherichia coli (E. coli), rodzaj bakterii powszechnie występujących w przewodzie żołądkowo-jelitowym. Czasami jednak odpowiedzialne są inne bakterie.
Stosunek płciowy może prowadzić do zapalenia pęcherza.
Wszystkie kobiety są narażone na ryzyko zapalenia pęcherza z powodu swojej anatomii – konkretnie, niewielkiej odległości cewki moczowej od odbytu i ujścia cewki moczowej od pęcherza.
- Infekcja cewki moczowej (zapalenie cewki moczowej). Ten rodzaj infekcji może wystąpić, gdy bakterie rozprzestrzenią się z odbytu na cewkę moczową. Ponadto, ponieważ cewka moczowa jest blisko pochwy, zakażenia przenoszone drogą płciową, takie jak opryszczka, rzeżączka, chlamydia i mykoplazmoza, mogą powodować zapalenie cewki moczowej.
Czynniki ryzyka
Infekcje dróg moczowych są powszechne u kobiet, a wiele z nich doświadcza więcej niż jednego zakażenia podczas życia. Czynniki ryzyka specyficzne dla kobiet w przypadku infekcji dróg moczowych obejmują:
- Anatomia kobiety. Kobieta ma krótszą cewkę niż mężczyzna, co skraca dystans, który bakterie muszą pokonać, aby dotrzeć do pęcherza.
- Aktywność seksualna. Kobiety aktywne seksualnie mają zwykle więcej infekcji niż kobiety, które nie są aktywne seksualnie. Posiadanie nowego partnera seksualnego również zwiększa ryzyko zachorowalności.
- Po menopauzie spadek estrogenu w krążeniu powoduje zmiany w drogach moczowych, które zwiększają podatność na zakażenie.
Inne czynniki ryzyka dla infekcji dróg moczowych to:
- Nieprawidłowości w układzie moczowym. Dzieci urodzone z zaburzeniami układu moczowego, które nie pozwalają moczowi na normalne opuszczenie organizmu lub powodują cofanie moczu w cewce moczowej, mają zwiększone ryzyko infekcji.
- Blokady w drogach moczowych. Kamienie nerkowe lub powiększona prostata mogą zatrzymywać mocz w pęcherzu moczowym i zwiększać ryzyko schorzenia.
- Tłumiony układ odpornościowy. Cukrzyca i inne choroby, które upośledzają układ odpornościowy – obrona organizmu przed zarazkami – może zwiększać ryzyko.
- Zastosowanie cewnika. Osoby, które nie mogą oddać moczu samodzielnie i używają rurki (cewnika) do oddania moczu, mają zwiększone ryzyko zachorowalności na infekcje dróg moczowych. Może to dotyczyć osób hospitalizowanych, osób z problemami neurologicznymi, które utrudniają kontrolowanie ich zdolności oddawania moczu i osób sparaliżowanych.
Komplikacje
W przypadku szybkiego i prawidłowego leczenia, dolne infekcje dróg moczowych rzadko prowadzą do powikłań, natomiast lekceważenie objawów może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Komplikacje związane z infekcjami dróg moczowych mogą obejmować:
- Nawracające infekcje, szczególnie u kobiet, które doświadczają dwóch lub więcej infekcji w okresie sześciu miesięcy lub czterech lub więcej w ciągu roku.
- Trwałe uszkodzenie nerek z powodu ostrej lub przewlekłej infekcji nerek (odmiedniczkowe zapalenie nerek) spowodowane nieleczonym zakażeniem dróg moczowych.
- Zwężenie cewki moczowej u mężczyzn z nawrotowym zapaleniem cewki moczowej, wcześniej obserwowanym w przypadku zapalenia cewki moczowej.
