Na odwodnienie organizmu narażone są szczególnie małe dzieci oraz osoby starsze. Należy pamiętać, że odwodnienie jest poważnym stanem, który zagraża życiu. Najczęściej o odwodnienie martwimy się w czasie dużych upałów i wysokich temperatur, trzeba jednak pamiętać, że może do niego dojść również zimną czy w wyniku rozmaitych chorób. Lekarze przestrzegają więc, aby nie tracić czujności i od razu po zauważeniu odwodnienia organizmu reagować. Poznaj przyczyny, objawy oraz osoby leczenia odwodnienia organizmu.
Odwodnienie organizmu polega na utracie przez niego wody oraz elektrolitów. Te są niezbędne do prawidłowej pracy wszystkich wewnętrznych narządów. Brak wody i elektrolitów zaburza pracę i równowagę wodno-elektrolitową. Należy pamiętać, że odwodnienie organizmu jest niezwykle niebezpiecznym stanem, które w wielu przypadkach bezpośrednio zagraża życiu. Na szybką utratę wody z organizmu najbardziej narażone są dzieci oraz osoby starsze.
Rodzaje odwodnienia organizmu
W przypadku odwodnienia organizmu medycyna mówi o trzech rodzajach zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej. Wyróżnia się:
- Odwodnienie hipertoniczne (hiperosmolarne) – charakteryzuje się większą utratą wody niż elektrolitów
- Odwodnienie hipotoniczne (hipoosmolarne) – cechujące się przewagą utraty elektrolitów
- Odwodnienie izotoniczne (izoosmolarne) – spowodowane utratą takiej samej ilości wody i elektrolitów.
Przyczyny odwodnienia organizmu
Przyczyny odwodnienia organizmu mogą być bardzo różne. Zazwyczaj obwinia się o to wysokie temperatury, jednak nie jest to do końca prawdą. Utrata wody i elektrolitów towarzyszy wielu powszechnym dolegliwością np. biegunce, wymiotom czy gorączce.
Jako przyczyny odwodnienia wskazuje się także:
- choroby nerek (moczówka prosta, cukromocz, przewlekła niewydolność nerek)
- choroba Parkinsona (jednym z jej objawów mogą być zaburzenia połykania, które mogą powodować niechęć do przyjmowania płynów i pokarmów).
Upały a odwodnienie organizmu
Wymieniając przyczyny odwodnienia, nie można pominąć również wysokich temperatur na zewnątrz. Wówczas to dochodzi do utraty wody z organizmu na skutek nadmiernego pocenia się – to jest niezbędne do naturalnego chłodzenia organizmu. Podaje się, że w czasie dużych upałów dorosły człowiek może stracić nawet 10 litrów wody. Ta utracona powinna być obowiązkowo uzupełniona. Stąd też w upalne dni powinno się zadbać o nawodnienie organizmu. Najlepiej sięgać po naturalne napoje – soki warzywne i owocowe oraz wodę mineralną. Należy pamiętać, że na upały najbardziej wrażliwe są osoby starsze, małe dzieci, niepełnosprawni, osoby z nadwagą oraz te przyjmujące leki moczopędne.
Warto pamiętać, że do znacznej utraty wody z organizmu dochodzi również w czasie dużych mrozów. Jest ona oddawana z ciepłą parą wodną podczas oddychania.
Objawy odwodnienia organizmu
Pierwsze objawy, jakie można zaobserwować przy odwodnieniu to: wzmożone pragnienie, rzadsze oddawanie moczu, zmian koloru moczy na ciemnożółty, suchość śluzówek jamy ustnej i języka, wzdęty brzuch, brak apetytu, senność. U niemowląt w przypadku odwodnienia dochodzi do zapadnięcia ciemiączka i gałek ocznych. W przypadku, gdy te objawy odwodnienia zostaną zlekceważone i nie uzupełni się płynów, pojawiają się kolejne symptomy. W pacjenta obserwuje się:
- przyspieszona akcja serca
- utrata elastyczności skóry (skóra plastelinowa)
- zmniejszenie pocenia (suchość skóry w okolicach pachowych i pachwinowych)
- gorączka
- zmniejszenie napięcia gałek ocznych.
W skrajnych przypadkach odwodnienie organizmu prowadzi do spadku ciśnienia tętniczego krwi w pozycji stojącej, drgawek oraz utraty przytomności.
Leczenie odwodnienia organizmu
Leczenie odwodnienie polega przede wszystkim na zapobieganiu dalszej utracie wody i elektrolitów z organizmu. Kuracja dobierana jest w zależności do tego, z jakim rodzajem odwodnienia mamy do czynienia.
- Odwodnienie hipertoniczne – leczenie polega na podawaniu płynów bez elektrolitowych takich jak woda lub niesłodzona herbata; w niektórych przypadkach stosuje się doustną terapię nawadniającą; płyny nie powinny być uzupełniane zbyt gwałtownie;
- Odwodnienie hipotoniczne – leczenie wymaga podawanie dożylnie glukozy lub roztworu chlorku sodu i potasu; w przypadku dużego odwodnienia konieczna jest hospitalizacja na oddziale intensywnej terapii.
Jak zapobiegać odwodnieniu organizmu?
Odwodnieniu organizmu można zapobiegać tylko w jeden sposób – dostarczając do niego właściwej ilości płynów i elektrolitów. Dziennie spożycie wody uzależnione jest od wieku i masy ciała. Wskazuje się, że dziennie powinno się pić 25-23 ml na każdy kilogram ciała. Zgodnie z zaleceniem Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa i Żywności kobiety powinny spożywać 2 litry wody dziennie, mężczyźni 2,5 litra wody, niemowlęta 100-190 ml płyny na każdy kilogram wagi. Zwiększone zapotrzebowanie na wodę występuje w ciąży i przy karmieniu piersią – zaleca się picie co najmniej 3 litrów. Więcej wody należy również pić latem, kiedy temperatury powietrza są wyższe. Każdy stopień powyżej 37 stopni Celsjusza to konieczność picia o 250 ml wody więcej. Najlepiej wtedy sięgać po płyny zmineralizowane, w których znajdują się potas i sód.
Należy pamiętać, że płyny to nie tylko czysta woda, ale także herbata soki oraz zupy. Bogatym źródłem wody są także owoce np. arbuz, truskawki, melony, winogrona i pomarańcze. Niedobory można uzupełniać, sięgając też po warzywa: ogórki i pomidory.
