Barwa moczu to jeden z pierwszych elementów analizowanych podczas rutynowego badania moczu. Prawidłowo powinna mieć kolor żółty. Do zaburzeń barwy moczu może dojść z wielu przyczyn. Widząc, że uryna nie jest słomkowa, nie warto od razu wpadać w panikę. Niekiedy zabarwienie moczu na inny kolor może wynikać z tego, że spożywa się określone produkty spożywcze lub leki. Mocz mogą zabarwic np. buraki czerwone. Trzeba jednak pamiętać, że kolor moczu zmienia się również pod wpływem choroby. Odmienna barwa może świadczyć o chorobach wątroby lub nerek. Sprawdź, jaki jest prawidłowy kolor moczu oraz co może oznaczać jego zmieniona barwa.
Jaki jest prawidłowy kolor moczu i od czego zależy?
Kolor moczu danej osoby zależy od tego, co jemy i co pijemy. Ważna jest również ilość spożywanych płynów. Oprócz tego na jego barwę wpływają zażywane leki oraz suplementy diety. Niekiedy mocz może zmienić kolor tylko na chwile, np. po zjedzeniu mocno barwiących potraw. W innym przypadku barwa moczu ulega zmianie na dłużej. Co do zasady prawidłowa barwa moczu jest słomkowa, czyli żółta. Jednak w rzeczywistości uryna może przybierać barwę od przezroczystej, przez jasnożółtą oraz po ciemny żółty. Nie zawsze odbiegający od normy kolor moczu oznacza chorobę. O tym, czy tak jest, decyduje więcej niż jeden z chemicznych elementów analizy moczu.
Co może oznaczać kolor moczu?
Barwa moczu jest jednym kilku elementów chemicznej analizy moczu. Badanie to zalicza się do tych podstawowych. Pozwala on ocenić ogólny stan organizmu i w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości skierować pacjenta na dalszą diagnostykę. Niepokój może wzbudzić mocz o kolorze:
- jasnożółtym – barwa ta zazwyczaj nie oznacza żadnej chorób; jasnożółty niemal przezroczysty mocz oznacza, że przyjmuje się bardzo dużą ilość płynów; prowadzi to do tego, że uryna jest niezwykle rozrzedzona i stąd jej kolor;
- ciemnożółtym – oznacza, że mocz jest mało zagęszczony; przyczyną tego jest spożywanie zbyt małej ilości płynów;
- intensywnie jaskrawożółtym – z takim kolorem moczu spotykamy się u osób, które przyjmują duże ilości suplementów z witaminami z grupy B;
- czerwony, czerwono brązowy lub pomarańczowy – zazwyczaj zmiana barwy moczu na czerwoną, czerwonobrązową lub pomarańczową wynika ze zjedzenia, któregoś z produktów barwiących; do takich zalicza się buraki czerwone, rabarbar, jeżyny; barwy te mogą też wystąpić w wyniku suplementacji diety beta-karotenem w dużych ilościach; trzeba jednak nadmienić, że przy tej barwie moczu zachodzi też podejrzenie poważnych choroby; takie kolory moczu mogą oznaczać wydzielanie się bilirubiny, co wiąże się z chorobami wątroby np. marskością, zapaleniem lub przerzutem nowotworowym; czerwony mocz, czerwonobrązowy lub pomarańczowy to także efekt zażywania leków na chorobę Parkinsona;
- czerwony lub czerwonobrunatny – ten kolor moczu zazwyczaj oznacza, że znajduje się nim krew; barwa ta może także wskazywać na choroby nerek i pęcherza; nie ma jednak co od razu panikować, ponieważ czerwonobrunatny mocz to także wynik zażywania leków m.in. tych podawanych w wyniku zakażenia układu moczowego, znieczulających, przeciwbólowych, hormonów płciowych oraz środków przeciwhistaminowych;
- żółto różowy lub czerwonobrązowy – objawem takie koloru moczu może być spożywanie soku z aloesu lub przyjmowanie biostyminy;
- zielonkawy – najczęściej jest to objaw zakażenia pałeczką ropy błękitnej, zapalenia gruczołu krokowego, odmiedniczkowego zapalenia nerek, zapalenia pęcherza moczowego; do przyczyn zielonkawego moczu zalicza się również zażywanie leków oraz produktów z barwnikami spożywczymi i szparagów;
- czerwono różowy – kolor ten świadczy o tym, że organizm ma problem z wydalaniem moczanów; najczęściej barwa ta świadczy o dnie moczanowej;
- czarny – czarny mocz to następstwo przyjmowania preparatów żelaza; jako przyczynę jego występowania wskazuje się również zbyt wysoka ilość melaniny, która pojawia się w przypadku rozrastania się nowotworu ją produkującego.
Najczęstsze przyczyny zmiany koloru moczu
Do najczęstszych przyczyn zmiany koloru moczu zalicza się choroby nerek. Zmianę jego barwy poprzedzić może zmiana zabarwienia skóry, białek oczu oraz błon śluzowych. Takie objawy zazwyczaj występuje przy żółtaczce. W jej przypadku mocz jest bardzo jasny i odbarwiony. Wskazuje to na żółtaczkę hemolityczną. W przypadku, gdy powyższe objawy pojawią się przy bardzo ciemnym moczu, to będzie to sugerować żółtaczkę pozawątrobową. Należy pamiętać, że żółtaczce wątrobowej towarzyszy prawidłowa barwa moczu.
Do innych przyczyn zmienionej barwy moczu, które występują równie często, zalicza się: skazy krwotoczne, choroby nerek, ostre zapalenia pęcherza, nowotwór pęcherza moczowego, kamicę układu moczowego, domieszki krwi miesiączkowej, wysoka gorączka, intensywny wysiłek fizyczny, wirusowe zapalenie wątroby, marskość wątroby oraz nowotwór tego narządu.
Jeśli zauważysz, że twój mocz zmienił kolor, najlepiej wykonaj analizę chemiczna moczu. Jest to proste i nieinwazyjne badanie, które polega na oddaniu jego próbki do laboratorium. Wyniki pojawiają się po kilku godzinach. Najlepiej, jeśli zinterpretuje je lekarz i zdiagnozuje, czy zmiana kolory moczu faktycznie jest powodem do niepokoju.
