Regularne wizyty u ginekologa to podstawa w zachowaniu zdrowia intymnego. Zaleca się, aby kontrole przeprowadzane były minimum raz na rok (chyba że lekarz zaleci inaczej). Jednym z podstawowych badań ginekologicznych, które wykonuje się przy wizytach kontrolnych, jest cytologia. Na jej podstawie można określić stan szyjki macicy, a także wykryć zmiany nowotworowe już we wczesnym stadium. Wyniki cytologii można interpretować według skali Papanicolau.
Wyniki cytologii odczytuje się za pomocą skali Papanicolau. Należy jednak pamiętać, że skala ta powoli wychodzi z użycia, a większość ginekologów uznaje ją za niewystarczającą. Pogląd ten wynika z tego, że skala Papanicolau ma nie odzwierciedlać współczesnych poglądów w zakresie raka szyjki macicy oraz zmian nienowotworowych tego narządu. Współcześnie więc przy odczytywaniu wyników cytologii chętniej sięga się po system Bethesda. W Polsce jednak w niektórych laboratoriach nadal można otrzymać wyniki badania cytologicznego wg Papanicolau.
Czym jest skala Papanicolau?
Skalę Papanicolau opracowała grecki imigrant mieszkający w Stanach Zjednoczonych. To on jako pierwszy zaczął wykorzystywać badania cytologiczne przy diagnostyce nowotworu szyjki macicy. Jego obserwacje oraz liczne badania pozwoliły na wyodrębnienie 5 grup cytologicznych, które określają zaawansowanie ewentualnych nieprawidłowości.
Wyniki badania cytologicznego wg Papanicolau
Odbierając wyniki cytologii podane w skali Papanicolau, odczytuje się grupę, do której się przynależy. Poszczególne grupy oznaczają:
- Grupa 1 wg skali Papanicolau – badanie nie uwidacznia w rozmamanie nieprawidłowych komórek nabłonka płaskiego i gruczołowego; dla badanej jest to najlepszy możliwy wynik; zakwalifikowanie do 1 grupy skali Papanicolau oznacza, że następną cytologię można wykonać za 2-3 lata;
- Grupa 2 skali Papanicolau – to najczęściej otrzymywany wynik badania cytologicznego; zazwyczaj pojawia się on u kobiet aktywnych seksualnie; zakwalifikowanie do 2 grupy skali Papanicolau oznacza, że oprócz zdrowych komórek w rozmazie znajdują się też te zapalne, jednak nie są one nieprawidłowe i charakterystyczne dla stanu przedrakowego; grupa 2 wg skali Papanicolau pojawia się również u kobiet z nadżerką;
- Grupa 3 skali Papanicolau – wynik ten zaliczanych jest do podejrzanych; w rozmazie uwidaczniają się nieprawidłowe komórki, które mogą przekształcić się w te rakowe; osoba przeprowadzająca badanie określa stopień dysplazji jako małe, średnie lub duże; w przypadku, gdy dysplazja jest średnia lub duża konieczna jest dalsza diagnostyka np. kolposkopia lub biopsja;
- Grupa 4 skali Papanicolau – wskazuje ona obecność komórek atypowych, które są zwiastunem raka przedinwazyjnego; oznacza to, że komórki nowotworowe występują tylko w nabłonku; wykrycie nietypowych komórek pozwala na szybkie rozpoczęcie leczenia; w takich przypadkach większość terapii kończy się sukcesem;
- Grupa 5 skali Papanicolau – oznacza ona wykrycie zmian złośliwych, czyli raka inwazyjnego; komórki atypowe w rozmazie są liczne; w takim przypadku leczenie należy rozpocząć natychmiast; pomoże to zwiększyć szansę na wyleczenie nowotworu.
Cytologia: 2. Grupa
W przypadku, gdy wynik badania cytologicznego wskazuje na grupę 2, nie ma się co martwić. Ewentualny stan zapalny można skutecznie leczyć wystarczy zastosować się do zaleceń ginekologa. Zazwyczaj kuracja obejmuje zażywanie środków przeciwzapalnych. Nawet jeśli 2 grupa oznacza nadżerkę, to nie ma co załamywać rąk. Nadżerkę należy wyleczyć, a następnie powtórzyć cytologię. Grupa 2 wg skali Papanicolau oznacza, że cytologię należy powtórzyć za 1-2 lata, chyba że wskazania ginekologa jest inne. Należy pamiętać, że badanie powinno odbyć się w rekomendowanym przez lekarza czasie. Wynika to z tego, że 2 grupa skali Papanicolau nie gwarantuje, że z czasem w tkance nie rozwiną się komórki atypowe wywołujące chorobę nowotworową.
Co trzeba wiedzieć o badaniu cytologicznym?
Ginekolodzy zalecają, aby pierwsze badanie cytologiczne wykonać po 18 roku życia lub w niedługim czasie po pierwszym stosunku seksualnym. Potem badanie należy wykonywać profilaktycznie raz w roku, a u kobiet genetycznie zagrożonych rakiem szyjki macicy co 6 miesięcy. Badanie cytologiczne uważane jest za jedno z ważniejszych w profilaktyce zdrowia intymnego. Pozwala ono wykryć nieprawidłowe komórki nowotworowe, które pomogą powodować raka szyjki macicy. Wczesne wykrycie zmian daje duże szanse na całkowite wyleczenie.
Na czym polega badanie cytologiczna?
Badanie cytologiczne jest prostym i praktycznie bezbolesnym testem. Wykonuje się go podczas rutynowej wizyty u ginekologa. Całość trwa kilka minut. Badanie cytologiczne polega na włożeniu do pochwy wziernika i pobraniu specjalną szczoteczką komórek. Próbka przekazywana jest do laboratorium, gdzie pod mikroskopem oceniana jest budowa komórek. Wyniki cytologii podawane są w skali Papanicolau lub w systemie Bethesda. Jeśli próbki budzą wątpliwości, lekarz zleca powtórne wykonanie testu lub dalszą diagnostyką. Stwierdzone nieprawidłowości pozwalają ginekologowi postawić diagnozę i ustalić plan leczenia. Należy pamiętać, że zły wynik cytologii nie zawsze oznacza raka.
