Witamina B12 (kobalamina) należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jest wchłaniania w jelicie krętym i pełni istotną rolę w organizmie, zapewniając układowi nerwowemu prawidłowe funkcjonowanie. Wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy, że produkty pochodzenia zwierzęcego stanowią dla człowieka jedyne, dostępne źródło tej cennej witaminy. Jak rozpoznać niedobór witaminy B12? Czy jej deficyt w organizmie jest niebezpieczny dla zdrowia? Ile wynosi dzienne zapotrzebowanie na kobalaminę u osób dorosłych?
Kobalamina i jej wpływ na organizm. Za co odpowiada witamina B12?
Witamina B12 należy do grupy korynoidów i jest syntetyzowana przez bakterie. Jaką funkcję, poza wspieraniem układu nerwowego, pełni w organizmie witamina B12? Kobalamina uczestniczy w tworzeniu krwinek czerwonych w szpiku kostnym, w syntezie DNA i RNA. Witamina B12 bierze też udział w przemianach metabolicznych białek, tłuszczów oraz węglowodanów.
Jakie są główne przyczyny niedoboru witaminy B12?
Podstawowym czynnikiem sprawczym niedoboru kobalaminy w organizmie jest niewłaściwa dieta – a dokładnie brak lub niedostateczne spożycie mięsa oraz innych produktów odzwierzęcych, będących bogatym źródłem witaminy B12. Z powodu niedoborów witaminowych cierpią więc głównie osoby stosujące popularną w ostatnich latach dietę wegetariańską oraz wegańską (produkty roślinne, stanowiące podstawę ich odżywiania, nie zawierają witaminy B12). W ich przypadku suplementacja witaminy B12 jest wręcz niezbędna. Natomiast domięśniowo muszą przyjmować kobalaminę pacjenci, którzy ją źle wchłaniają – najczęściej zmagający się z:
- chorobami jelita krętego,
- przewlekłym zapaleniem trzustki,
- celiakią,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- nieżytem zanikowym błony śluzowej żołądka.
Warto dodać, że awitaminoza dotyka też wielu pacjentów, którzy nadużywają alkoholu oraz osób w podeszłym wieku.
Objawy niedoboru witaminy B12
Jakie są charakterystyczne objawy niedoboru witaminy B12? Niedobór kobalaminy powoduje zarówno wyniszczające pacjenta problemy natury psychicznej, jak i fizycznej, takie jak:
- apatia,
- ospałość,
- otępienie,
- suchość w ustach,
- zmęczenie organizmu,
- drętwienie kończyn,
- stany depresyjne i płaczliwość,
- zaburzenia koncentracji i pamięci,
- owrzodzenia w kącikach ust (tzw. zajady),
- niedokrwistość złośliwa i megaloblastyczna.
Inne symptomy braku B12 to utrata smaku i apetytu, tzw. język bawoli (gładki, lśniący, czerwony i piekący – to efekt zaniku błony śluzowej). Awitaminoza powoduje też hiperhomocysteinemię – podwyższony poziom homocysteiny w osoczu krwi pacjenta, co stanowi czynnik ryzyka w patologii ciąży i wpływa na rozwój chorób sercowo-naczyniowych. Wiele osób ze stwierdzonym niedoborem witaminy B12 skarży się również na kłopoty z utrzymaniem równowagi, uporczywe bóle głowy oraz obserwuje u siebie blady, niezdrowy koloryt skóry i zażółcenie białkówek. W drastycznych przypadkach brak kobalaminy może wpłynąć na nieodwracalne pogorszenie wzroku!
Jak zapobiec niedoborom witaminy B12?
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 u dorosłego pacjenta wynosi 2,4 µg. W przypadku wegetarian i wegan wskazane jest stosowanie preparatów witaminowych. Natomiast pozostałe osoby powinny zadbać o to, aby w codziennym menu znalazły się dania na bazie produktów, takich jak:
- wieprzowina,
- wołowina,
- mięso indycze i kurze,
- jajka,
- ryby,
- mleko, sery twarogowe i inne produkty mleczne.
Podsumowując, niedobór witaminy B12 zaburza pracę organizmu, a zwłaszcza układu nerwowego, przyczyniając się do różnych schorzeń neurologicznych i fizycznych. Warto więc wprowadzić do codziennej diety wysokiej jakości produkty pochodzenia zwierzęcego, mleko, jaja i sery, które stanowią cenne źródło tej jakże ważnej dla zachowania pełni zdrowia witaminy.
