Obturacyjny bezdech senny jest poważną dolegliwością, lecz niestety zbyt często jest lekceważony przez pacjentów, a czasem nawet przez ich lekarzy. To jednak ogromny błąd, który może mieć fatalne skutki dla pacjenta. Czym jest bezdech senny i jak można go skutecznie leczyć?
Co to jest bezdech senny?
Bezdechem sennym określa się chorobę, która objawia się chwilowymi zatrzymaniami oddychania, które trwają od kilku do kilkunastu sekund i powtarzają się nawet do kilkuset razy w ciągu jednej nocy. Za takie epizody odpowiedzialne jest nadmierne zwężenie dróg oddechowych, do którego dochodzi w wyniku ich rozluźnienia i opadania podniebienia miękkiego i języczka. Zaburzenia oddychania w postaci zatrzymania oddechu powinny trwać minimum 10 sekund jednorazowo, aby można było zdiagnozować właśnie tę chorobę.
W takich sytuacjach pacjent ma wrażenie duszenia się, a więc wybudza się ze snu, a jego drogi oddechowe odzyskują napięcie i wraca akcja oddechowa. Osoba cierpiąca na bezdechy zwykle nie zdaje sobie sprawy z tego, że chrapie w trakcie snu i nie pamięta epizodów bezdechów sennych.
Objawy bezdechu sennego
Najbardziej charakterystycznym objawem bezdechu sennego jest nieregularne, głośne chrapanie przerywane nagle zapadającą ciszą, ale chorobę tę można podejrzewać także u tych pacjentów, którzy rano cierpią na bóle głowy, są zmęczeni w ciągu dnia i niewyspani, nadmiernie pocą się w czasie snu lub często mają potrzebę oddawania moczu w nocy.
Przyczyny choroby
Wśród przyczyn występowania bezdechów sennych wymienia się nieprawidłowości w budowie dróg oddechowych takie jak skrzywiona przegroda nosowa, polipy, nadmierna wiotkość mięśni podniebienia, przerost tkanki w wyniku przebytej infekcji lub nieprawidłowa budowa żuchwy. Warto też pamiętać, że niektóre problemy endokrynologiczne mogą podnosić ryzyko występowania bezdechów.
Są też przyczyny wynikające z nieprawidłowego trybu życia – picie alkoholu, otyłość, nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów i objadanie się przed snem.
Leczenie bezdechu sennego
Nie istnieją farmakologiczne metody leczenia bezdechów sennych, ale każdemu choremu można skutecznie pomóc. Osoby z łagodną i umiarkowaną postacią OBS powinny przede wszystkim dbać o zdrowy tryb życia, unikać wyżej wymienionych zachowań i zwyczajów.
Natomiast ci pacjenci, którzy cierpią na postać ciężką lub umiarkowaną ze współistniejącą sennością, powinni poddać się leczeniu za pomocą nowoczesnych metod, spośród których za najskuteczniejszą uważa się oddychanie powietrzem pod dodatnim ciśnieniem wytwarzanym przez aparaty CPAP i dostarczanym do dróg oddechowych pacjenta za pomocą specjalnej maski.
Aparaty CPAP
Aparaty CPAP to bardzo nowoczesne urządzenia, które wytwarzają stałe, dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych pacjenta, przywracając w ten sposób ich drożność i usztywniając je. W ten sposób podniebienie i języczek nie zapadają się, a pacjent śpi spokojnie, nie chrapie i nie wybudza się ze snu.
Aparaty te mają wiele zalet, które czynią z nich sprzęt nie tylko skuteczny, ale także praktyczny i komfortowy w użyciu. Mają kompaktowe rozmiary, a więc z łatwością zmieszczą się na szafce nocnej obok łóżka i można je zabrać ze sobą w podróż, a w dodatku ich praca jest tak cicha, że nie przeszkadza w spokojnym śnie pacjenta i jego bliskich. Kolejnym atutem aparatów jest to, że nawilżają powietrze.
Do wyboru jest bardzo wiele różnorodnych modeli, zarówno podstawowych, jak i wyposażonych w dodatkowe funkcje. Należeć do nich mogą na przykład wbudowany moduł łączności bezprzewodowej z funkcjami diagnostycznymi i możliwością kontroli terapii, a także ekran, na którym wyświetlane są parametry leczenia. Obsługa menu jest prosta i intuicyjna.
Te nowoczesne urządzenia wyposażone są w podgrzewane rurki, dzięki którym powietrze nie skrapla się. Rurki dostępne są w standardowych wymiarach oraz, dla pacjentów oczekujących większej swobody ruchów w czasie snu, lżejsze i cieńsze niż modele “zwykłe”.
W ten sposób każdy z pacjentów z łatwością znajdzie taki model aparatu, który spełni wszystkie jego wymagania i potrzeby. Wysokiej jakości aparaty na bezdech senny znaleźć można np. w ResMed Polska – zdjęcie aparatu poniżej.
Aparat dostosowany do potrzeb pacjenta
Bezdech senny może mieć postać nie tylko obturacyjną, ale także centralną i mieszaną oraz postać oddychania okresowego. Dlatego też opracowano nowoczesne aparaty ASV do leczenia szerokiego zakresu zaburzeń oddychania, które zapewniają stabilność wentylacji dla każdego oddechu – aparaty te “uczą” się i reagują na zmiany w sposobie oddychania pacjenta.
Terapia dwupoziomowa
Czyli aparaty do terapii dwupoziomowym ciśnieniem – osobno dla wdechu i dla wydechu. Urządzenia te są przeznaczone dla tych pacjentów, którzy nie tolerują leczenia stałym ciśnieniem dodatnim lub takich, którzy wymagają wyższego ciśnienia – zapewniają najwyższy komfort oddychania w czasie snu.
Aparat kontroluje czas wdechu i ma pięciostopniową regulację przejścia od fazy wdechu do wydechu, a więc można go bardzo precyzyjnie dopasować do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Pod stałą kontrolą lekarza
To jednak nie wszystko, co mają do zaoferowania nowoczesne aparaty CPAP i ASV. Moduł łączności bezprzewodowej oraz indywidualne konto pacjenta w aplikacji pozwalają na automatyczne przesyłanie do chmury informacji o leczeniu pacjenta.
Dzięki temu lekarz ma możliwość kontroli przebiegu terapii, jej modyfikacji w każdej chwili i szybkiego reagowania na nieprawidłowości oraz zmiany w ustawieniach aparatu. To daje pacjentowi ogromne poczucie bezpieczeństwa i znacząco podnosi efektywność leczenia.
Maseczki
Niezwykle istotnym elementem jest maseczka, która dostarcza powietrze bezpośrednio do górnych dróg oddechowych pacjenta. Dlaczego jest ważna? Ponieważ pozostaje na twarzy pacjenta przez całą noc – musi więc być bardzo lekka, wygodna, a przy tym skutecznie i niezawodnie zapewniać odpowiedni przepływ powietrza.
Nowoczesne maski spełniają wszystkie te wymagania – wyprodukowane z wytrzymałego silikonu zapewniającego doskonałe uszczelnienie, dodatkowo wyposażone w szerokie, elastyczne paski utrzymujące je na właściwym miejscu.
Maseczki dostępne są w ogromnej ilości modeli, dzięki czemu każdy pacjent może wybrać taki, który odpowiada mu najbardziej. Są więc modele donosowe dla osób ceniących sobie w nocy bliskość partnera, z wlotem rury skierowanym ku górze, bardzo dyskretne i lekkie.
Specjalnie skonstruowane maski podnosowe także odznaczają się niewielkimi wymiarami i są idealnym wyjściem zwłaszcza dla tych pacjentów, którzy noszą okulary i lubią czytać przed snem. Specjalny adapter czyni ich pracę niezwykle cichą. Nie uciskają nosa i pozwalają pożegnać się na dobre z czerwonymi odciskami na twarzy.
Kolejną grupą są maski pełnotwarzowe – uniwersalne i łatwe w dopasowaniu do indywidualnej budowy twarzy pacjenta. Zapewniają idealną szczelność i niezmienną wartość ciśnienia terapeutycznego. Zostały skonstruowane tak, aby mieć jak najmniejszy kontakt z twarzą pacjenta, zapewniając maksimum komfortu. Są utrzymywane na miejscu dzięki uprzęży wyścielonej miękką tkaniną, która nie podrażnia skóry głowy i twarzy i nie powoduje odcisków czy uczucia swędzenia.
Ostatnią kategorią są maski poduszeczkowe – to odmiana maseczek donosowych. Ich uprząż jest niezwykle prosta, a dzięki temu dyskretna i lekka – ma postać pojedynczego elastycznego paska z rozdzielaczem, który utrzymuje maseczkę w miejscu. Ten model masek dostępny jest w wersjach dedykowanych mężczyznom i kobietom – damskie mają kolor różowy i są mniejsze, aby jak najlepiej dopasowywać się do drobnej kobiecej twarzy.
Refundacja zakupu urządzenia
Szukając aparatu do leczenia bezdechu sennego warto wybierać takich producentów, którzy oferują sprzęt częściowo refundowany z Narodowego Funduszu Zdrowia. Dzięki temu także osoby mniej majętne mogą skutecznie zadbać o swój układ oddechowy i komfort snu.
Podstawą do refundacji będzie wniosek o dofinansowanie wypisany przez lekarza pulmonologa. Pierwszym krokiem pacjenta podejrzewającego u siebie bezdech senny powinno więc być udanie się na wizytę do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który powinien wystawić skierowanie do poradni pulmonologicznej. To u pulmonologa, po badaniu polisomnograficznym, pacjent dowie się czy wymaga leczenia.
Kolejny krok to próba leczenia za pomocą aparatu CPAP o ustalonym przez lekarza ciśnieniu terapeutycznym. W zależności od placówki pacjent będzie poddawany próbom leczenia w warunkach szpitalnych lub sprzęt zostanie mu wypożyczony na kilka nocy do domu. Kiedy parametry lecznicze zostaną dopasowane do potrzeb pacjenta, lekarz wystawi wniosek do NFZ o dofinansowanie zakupu aparatu. Wniosek należy podbić w oddziale NFZ odpowiednim do miejsca zamieszkania pacjenta i zanieść do sklepu medycznego. W ten sposób można uzyskać dofinansowanie nawet ponad 1800 złotych na zakup sprzętu.
Pacjenci z bezdechem sennym nie muszą już cierpieć z powodu ciągłego zmęczenia i senności, nie muszą także być skazani na spanie za zamkniętymi drzwiami, by nie przeszkadzać domownikom swoim chrapaniem. Teraz, dzięki nowoczesnym aparatom, mogą wreszcie dobrze się wyspać i wypocząć w czasie snu. To niezwykle istotne nie tylko dla ich komfortu, ale także zdrowia i bezpieczeństwa.
