Rak trzustki to choroba nowotworowa bardzo trudna w leczeniu oraz diagnostyce. Początkowo rak trzustki nie daje żadnych objawów, a kiedy te się pojawiają choroba jest w zaawansowanym stopniu rozwoju. To właśnie to sprawia, że leczenie nowotworu trzustki nie jest proste. Ten groźny nowotwór charakteryzuje się szybkim wzrostem i wczesnym pojawieniem się przerzutów. Niestety współczesna medycyna nie zna skutecznych badań przesiewowych w kierunku tego nowotworu. Zobacz, jakie są przyczyny, objawy i metody leczenia raka trzustki.
Nowotwór trzustki to nie tylko rak, ale i złośliwe zrosty komórka, które wydzielane są przez hormony trzustkowe. Jako złośliwe wzrosty wymienia się guzy neuroendokrynne, insulinoma oraz gastrinoma. Guzy te dają objawy takie jak spadek poziomu glukozy we krwi, powstawanie wrzodów żołądka i dwunastnicy. W odróżnieniu od nich rak trzustki pochodzi z części zewnątrzwydzielniczej, czyli komórek przewodów trzustkowych, które odpowiadają za produkcję enzymów trawiennych. Nowotwór trzustki należy to tego najczęściej występujących zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Rak trzustki: czynniki ryzyka
Medycyna wskazuje związek pomiędzy rakiem trzustki a paleniem papierosów. Wskazuje się, że nawet 25% przypadków tego nowotworu ma związek zapełnieniem. Ponadto na nowotwór ten narażone są osoby, u których zdiagnozowano otyłość, cukrzycę lub przewlekłe zapalenie trzustki, które może prowadzić do niewydolności tego narządu. Jako przyczynę przewlekłego zapalenia trzustki wskazuje się alkohol. Wskazuje się także, że rak trzustki uzależniony jest od genów, nowotwór często występuje rodzinnie. Najczęściej występuje on u nosicieli genu BRCA2, który odpowiada również za występowanie raka piersi i jajnika. Jako czynniki ryzyka wskazuje się także zespół Lyncha, zespół Peutza i Jeghersa oz rodzinną polipowatość jelita grubego, czyli gen APC.
Objawy raka trzustki
Rak trzustki w pierwszej fazie zazwyczaj nie daje żadnych objawów. Przez to też nie można rozpocząć leczenia, co znacznie utrudnia walkę z nowotworem. Pierwsze objawy raka trzustki najczęściej pojawiają się, kiedy choroba jest w znacznym stadium rozwoju i uzależnione są od wielkości i umiejscowienia raka. Wskazuje się, że we wczesnym etapie rozwoju rak trzustki może dawać delikatne i mało charakterystyczne objawy takie jak: dyskomfort w jamie brzusznej, wzdęcia, brak łaknienia, utratę masy ciała, biegunkę i nudności. Jak więc widać raka trzustki na początku można pomyśli nawet ze zwykłym zatruciem pokarmowym.
Jeśli rak zajmie głowę trzustki, jego objawy mogą pojawić się wcześniej i prowadzić do żółtaczki bez kolki. Taki symptom pozwala na relatywnie szybkie zdiagnozowanie choroby i rozpoczęcie leczenia.
Kiedy rak trzustki wejdzie w stadium zaawansowane, zaczynają się pojawiać widoczne objawy choroby. Występuje wcześniej już wspomina żółtaczka, odbarwienie stolca oraz ciemnienie moczu, świąd skóry, ból pleców spowodowany uciskiem na pnie nerwowe lub zapalenie trzustki, bóle brzucha, jadłowstręt, szybkie uczucie sytości, wyniszczenie. Pojawiają się też nudności, wymioty, zaburzenia rytmu wypróżniania się, krwawienia z przewodu pokarmowego, nietolerancja glukozy, cukrzyca, ostre zapalenie trzustki, zakrzepica żylna, wędrujące zakrzepowe zapalenie żył, wodobrzusze.
Jak diagnozuje się raka trzustki?
Diagnozowanie raka trzustki nie jest łatwe. Początkowo wyniki badań laboratoryjnych są prawidłowe. Później mogą pojawić się podwyższone ilości bilirubiny, fotostaty alkalicznej i FGGT. Wyniki mogą też wskazywać na anemię oraz niedobiałczenie. W wykrywaniu raka trzustki nie pomocy jest również marker CA 19-9. Jego wzrost odnotowuje się, dopiero kiedy nowotwór jest bardzo zaawansowany. Dlatego też marker ten raczej wykorzystuje się do monitorowania przebiegu choroby, a nie jej wykrywania. Lekarze w diagnostyce częściej niż po markery sięgają po USG, które uwidacznia trzustkę, węzły chłonne, drogi żółciowe, wątrobę. Oprócz tego diagnostyka wykonuje tomografię komputerową jamy brzusznej z kontrastem, rezonans magnetyczny badanie EUS, EPU, biopsje. Rak trzustki jest jednym z niewielu nowotworów, którego diagnoza może być postawiane na postawie badań obrazowych, bez wykonania potwierdzenia histopatologicznego. Jest to możliwe w jego zaawansowanych stadiach, kiedy operacji nie da się już przeprowadzić. Jeśli taka jest możliwa, konieczne jest potwierdzenie nowotworu biopsja.
Leczenie raka trzustki
Rak trzustki to złośliwy nowotwór, który szybko rośnie, szybko nacieka na sąsiednie narządy i daje szybko przerzuty. Pierwsze występują w otrzewnej, węzłach chłonnych i wątrobie, następnie rak rozprzestrzenia się na odległe narządy. Leczenie zależne jest od stopnia zaawansowania choroby. Jeśli tylko to jest możliwe, to podejmuje się chirurgicznego usunięcia nowotworu. Niestety rzadko kiedy jest to możliwe, przez co rokowania znacznie się obniżają. Leczenie raka trzustki może być radykalne lub paliatywne. Celem pierwszego jest całkowite wyleczenie nowotworu i opiera się na operacji. Leczenie radykalne obarczone jest jednak dużym ryzykiem i może prowadzić do wielu powikłań, które wynikają z tego, że trzustka leczy blisko aorty, żyły głównej dolnej, tętnicy krezkowej oraz dwunastnicy. Operacja raka trzustki wykonuje się metodą Kauscha i Whipple’a. Polega ona na usunięciu części trzustki, pęcherzyka żółciowego dwunastnicy oraz części żołądka.
Leczenie paliatywne raka trzustki ma jedynie przedłużyć życie chorego i zmniejszyć dolegliwości bólowe. Ten typ leczenia stosuje się, kiedy rak jest bardzo zaawansowany i jego usunięcie nie jest możliwe. Leczenie paliatywne obejmuje chemioterapię, podawanie leków przeciwbólowych, leczenie żółtaczki, niewydolności trzustki, profilaktykę zakrzepicy.
