Rak jelita grubego to jeden z najbardziej zabójczych nowotworów. Dane medyczne podają, że w Polsce szanse na jego przeżycie nie przekraczają 28%, niewiele więcej wynosi średnia europejska (50%). Tymczasem zachorowań na raka jelita grubego jest coraz więcej. Co roku w Europie diagnozuje się ponad 400 tysięcy przypadków tego schorzenia. Co więcej, diagnoza zazwyczaj stawiana jest bardzo późno, co skutecznie umożliwia rozpoczęcie leczenia, a nawet przedłużenie życia chorego. Zobacz, jakie są objawy raka jelita grubego.
Rak jelita grubego to drugi najczęściej diagnozowany nowotwór złośliwy. Jego leczenie jest niezwykle trudne, a szansę na wyleczenie daje tylko wczesne rozpoznanie nowotwory. Rak jelita grubego umiejscawia się w każdej części jelita, jednak najczęściej wykrywa się go w okrężnicy lub odbycie. Komórki rakowe rosną w wewnątrz jelita i twarzą polipowaty twór. Mogą też rozrastać się na zewnątrz w kierunku otaczających narząd tkanek. Rak jelita grubego najczęściej daje przerzuty do wątroby, płuc, jajników, nadnerczy, mózgu oraz kości.
Przyczyny raka jelita grubego
Przyczyn raka jelita grubego jest kilka. Wskazuje się, że często wytypuje on jak powikłanie po długoletnim wrzodziejącym zapaleniu okrężnicy. Rak jelita grubego może być też efektem narastających miejscowo polipów, czyli łagodnych gruczolaków, które pojawią się na ścianie jelita w postaci niewielkich uwypukleń lub guzków. Po ok. 10 latach gruczolaki te przemieniają się nowotwór. Jako czynniki ryzyka występowania raka jelita grubego wskazuje się dietę ubogoreszktkową z małą ilością warzyw, a dużą tłuszczów i czerwonego mięsa.
Warto również pamiętać, że ryzyko zachorowania na raka jelita grubego wzrasta wraz z wiekiem – większość przypadków diagnozowana jest po 50. roku życia. Najczęściej nowotwór występuje po 60 roku życia. Duże ryzyko zachorowania zachodzi również w przypadku, gdy w rodzinie wystąpiły nowotworów okrężnicy lub odbytu, zespół polipowatości, przewlekła choroba zapalna jelita grubego.
Objawy raka jelita grubego
Rak jelita grubego przez większość czasu nie daje żadnych objawów. Te pojawiają się, dopiero gdy choroba osiąga zaawansowaną fazę. Dolegliwości, które można zaobserwować przy raku jelita grubego to: krwawienie z odbytu, obecność krwi w stolcu, nagła i nieuzasadniona zmiana rytmu wypróżnień, zaparcia spowodowane zwężeniem jelit, zmiana kształtu stolca, anemia, osłabienie sprawności, nieuzasadnione chudnięcie, zmęczenie i osłabienie, gorączka, bóle w dolnej części brzucha, wymioty, nudność, trudności w przełykaniu.
Jak zdiagnozować raka jelita grubego?
Raka jelita grubego diagnozuje się na podstawie kilku badań. Zalicza się do nich:
- Test na krew utajona – jest to proste badanie diagnostyczne, które można wykonać samodzielnie w domu; test kupuje się w aptece, a jego pozytywny wynik powinien skłonić do jak najszybszej konsultacji z lekarzem; w niektórych przypadkach obecność krwi w kale można zobaczyć gołym okiem;
- Badanie per rectum przez odbytnicę – jest to jedno z podstawowych badań przy raku jelita grubego; w jego trakcie lekarz palpitacji badań stan ścian jelita; badanie pozwala wykryć źródła krwawienia oraz guzy nowotworowe; po 45 roku życia badanie powinno przeprowadzać się profilaktycznie przy każdej wizycie lekarskiej;
- Kolonoskopia – polega na badaniu endoskopem jelita grubego na całej długości; w jej trakcie można również pobrać próbkę tkanki do badania lub usunąć widoczny gruczolak; po 50 roku życia kolonoskopię można wykonywać bez skierowania;
- Wlew doodbytniczy – badanie to obejmuje wykonanie serii zdjęć jelita grubego po wcześniejszym podaniu płynnego kontrastu i powietrza; badanie to umożliwia obejrzenia całego jelita grubego.
Oprócz wyżej wymienionych badań diagnozujących raka jelita grubego można również wykonać anoskipię oraz rektoskipie, badania potwierdzające obecność komórek nowotworowych w jelicie grubym.
Rak jelita grubego – jakie są rokowania?
Najważniejszym czynnikiem rokowania przy raku jelita grubego jest zaawansowanie choroby w momencie podjęcia leczenia. Dane medyczne wskazują, że kiedy rak jest w I stadium to rokowania na przedłużenie życia niż 5 lat wynoszą od 70 do 90%. W przypadku, gdy leczenie rozpoczyna się przy najbardziej zaawansowanej formie choroby, to szanse na przeżycie dłużej niż 5 lata spadają do maksymalnie 17%.
Trzeba jednak zaznaczyć, że leczenie raka jelita grubego nie jest łatwe. Największą trudność sprawiają nawroty choroby, dotyczy to szczególnie nowotworu w II i III stadium. W kuracji najczęściej stosuje się chirurgiczne usunięcie komórek rakowatych – procedura ta stosowana jest, jeśli nie ma jeszcze przerzutów. W trakcie laparoskopii usuwa się fragment jelita oraz przylegające do niego węzły chłonne. W niektórych przypadków konieczna jest też kolostomia, czyli sztuczny odbyt, który może być założony tymczasowo lub na stałe.
Jako metodę leczenia raka jelita grubego wskazuje się też chemioterapię, która ma zabić komórki rakowe. Tę metodę wykorzystuje się, aby zmniejszyć rozmiary guza, profilaktycznie po operacji i w przypadku, gdy występują przerzuty do innych narządów.
