Szacuje się, że co roku 15 milionów dzieci rodzi się przedwcześnie – ponad 1 na 10 dzieci na całym świecie i liczba ta stale rośnie. Powikłania przedwczesnego porodu są główną przyczyną zgonów dzieci poniżej 5 roku życia, powodując szacunkowo 1 milion zgonów w na całym świecie (w roku 2015). Wiele maluszków ocalałych z porodu przedwczesnego doświadcza niepełnosprawności przez całe życie, w tym trudności w uczeniu się oraz problemy ze wzrokiem i słuchem. Jak wygląda pielęgnacja i karmienie wcześniaka?
Porody przedwczesne – dane WHO
Przedwczesne porody (urodzone przed 37 tygodniem ciąży), które są przyczyną niskiej masy urodzeniowej (LBW), są również ważnymi pośrednimi przyczynami zgonów noworodków. LBW przyczynia się do 60% do 80% wszystkich zgonów noworodków. Występowanie niskiej masy urodzeniowej noworodków na całym świecie wynosi szacunkowo nawet 15,5%, co stanowi około 20 milionów noworodków urodzonych każdego roku, z czego 96,5% w krajach rozwijających się.
Można zmniejszyć wskaźniki umieralności noworodków i niemowląt, poprawiając opiekę nad matką podczas ciąży i porodu oraz niemowląt urodzonych przedwcześnie i z niską masą urodzeniową. Doświadczenia krajów rozwiniętych i krajów o niskich i średnich dochodach wyraźnie pokazały, że odpowiednia opieka nad wcześniakami, w tym ich karmienie, utrzymanie temperatury, higieniczna pielęgnacja pępowiny i skóry oraz wczesne wykrywanie i leczenie zakażeń i powikłań, w tym zespołu zaburzeń oddechowych, może znacznie zmniejszyć śmiertelność.
Jak kąpać i pielęgnować skórę wcześniaka?
Skóra wcześniaka jest cieńsza i delikatniejsza niż skóra donoszonego noworodka, gruczoły nie są jeszcze do końca rozwinięte, odporność wcześniaka jest osłabiona, a naskórek nie posiada jeszcze naturalnej bariery ochronnej. Dlatego łatwiej jest o podrażnienia i uszkodzenia skóry wcześniaka, nawet przez czynniki, które w normalnych warunkach nie stanowią zagrożenia.
Skóra noworodka będzie zdrowa tak długo, jak długo pozostanie nieuszkodzona. Uszkodzona skóra jest wrażliwa na czynniki, które dla zdrowej nie stanowią żadnego zagrożenia. Celem pielęgnacji skóry od pierwszych dni życia jest zatem zmniejszenie podrażnień i utrzymanie integralności bariery naskórkowej.
Cel ten można osiągnąć różnymi sposobami, które są ze sobą ściśle powiązane. Szczególnie w przypadku wcześniaków należy zadbać o:
- utrzymanie odpowiedniego poziomu nawilżenia skóry przez stosowanie oliwek i unikanie możliwości absorbowania przez skórę toksycznych związków chemicznych, które mogą być wchłaniane w czasie bezpośredniego kontaktu,
- unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce.
- unikanie kontaktu z drażniącymi substancjami, takimi jak detergenty lub mydła, lub czynnikami znajdującymi się w środowisku zewnętrznym,
Kąpiel wcześniaka
Kąpiel wcześniaka nie różni się znacząco od kąpieli noworodka donoszonego. Należy zadbać szczególnie o to, aby wcześniak nie wychłodził się podczas kąpieli. Pomieszczenie, w którym odbywa się kąpiel, powinno być dodatkowo dogrzane, a woda w wanience nie może być za zimna, ani za gorąca. Optymalna temperatura wody to około 38 stopni Celsjusza. Zaleca się korzystanie ze specjalnych wanienek z leżaczkiem, dzięki któremu ciało dziecka jest zanurzone a głowa zawsze znajduje się nad powierzchnią wody.
Wcześniaka można kąpać także na przewijaku – stopniowo namydla się dziecko i spłukuje za pomocą miękkiej myjki. Części ciała dziecka, które nie są aktualnie myte, powinny być przykryte pieluchą tetrową lub ręcznikiem.
Buzia i oczy wcześniaka powinny być przemyte wacikami nasączonymi przegotowaną wodą. Okolice intymne myje się i wyciera od góry do dołu. Do kąpieli wcześniaka najlepiej użyć hipoalergicznych preparatów dla noworodków lub emolientu do kąpieli. Preparaty te są najdelikatniejsze, nie podrażniają naskórka i tworzą na skórze warstwę ochronną.
Metody Żywienia (Zależy Od Indywidualnych Potrzeb Wcześniaka)
Mleko kobiece jest najodpowiedniejszym typem pożywienia dla ludzkiego noworodka niezależnie od momentu rozwiązania ciąży.
Dla wcześniaków mleko mamy to więcej niż pokarm. Mleko kobiece zawiera wiele bioaktywnych składników, które wspierają wzrost, rozwój i terapię najmniejszych pacjentów.
Kilka mililitrów mleka, które wystarczą na pierwszy posiłek Twojego dziecka, zawiera tysiące przeciwciał oraz innych aktywnych białek oraz cukrów i lipidów, które są składnikami pokarmowymi, a także przyspieszają rozwój maleństwa.
Mleko, które pojawia się jako pierwsze, tzw. siara, jest szczególnie cenne i powinno być podane dziecku jako pierwszy posiłek.
Wyniki badań wskazują, że wcześniaki żywione mlekiem mamy są mniej narażone na infekcje oraz martwicze zapalenie jelit w okresie okołoporodowym oraz że wykazują wyższe parametry rozwoju funkcji poznawczych w wieku późniejszym w stosunku do dzieci żywionych sztuczną mieszanką.
Karmienie wcześniaka – opieka szpitalna zaraz po urodzeniu
Karmienie dożylne – rurki przenoszą odżywianie bezpośrednio do krwiobiegu dziecka. Są one stosowane u wcześniaków, które mają niedojrzałe układy trawienne i nie są w stanie ssać, połykać i normalnie oddychać. Ta metoda jest czasami stosowana, gdy wdrażane jest leczenie innych komplikacji zdrowotnych. To podejście wykorzystuje rurki, które można umieścić w skórze głowy, ramieniu lub nodze.
Cewnik pępowinowy – ta bezbolesna metoda obejmuje rurkę chirurgicznie umieszczoną w naczyniu pępowiny. Istnieje jednak ryzyko związane z tą metodą, obejmujące infekcję i zakrzepy krwi. Dlatego metoda ta jest zwykle stosowana tylko w najbardziej krytycznych przypadkach i tylko wtedy, gdy dziecko może potrzebować tego typu karmienia przez kilka tygodni. Dla tych dzieci jest to najbezpieczniejszy i najskuteczniejszy sposób otrzymywania składników odżywczych.
Karmienie doustne i nosowe – Ta metoda wykorzystuje wąską elastyczną rurkę, która jest przewleczona przez nos (sondę nosowo-żołądkową) lub usta (sondę żołądkowo-żołądkową). Jest to rozwiązanie dla niemowląt, które są gotowe do trawienia mleka matki lub mieszanki, ale nie są jeszcze w stanie ssać, połykać i oddychać w skoordynowany sposób.
Linia centralna (czasami określana jako linia PICC) – Jest to linia dożylna, która jest umieszczana w żyle, często w ramieniu, która umożliwia użycie większej żyły. Jest to metoda dostarczania składników odżywczych i leków, które mogłyby podrażniać mniejsze żyły.
