Nieregularna miesiączka, nagły wzrost wagi, trądzik na twarzy i plecach, wąsik nad górną wargą – to tylko niektóre z objawów zespołu policystycznego jajników (PCOS). Jest to choroba kobiecie, która nieleczona może doprowadzić nawet do niepłodności. Jako przyczyny PCOS wskazuje się zaburzenia równowagi hormonalnej. Schorzenie najczęściej diagnozuje się u kobiet w wieku 25-45 lat, a kuracja nie jest łatwa. Zespół policystyczny jajników należy leczyć do końca życia. Poznaj jego przyczyny, objawy oraz metody leczenia.
Zespół policystyczny jajników inaczej nazywany jest wielotorbielowatością. Wymaga on leczenia, a wcześniej diagnozy. Wielotorbielowatość diagnozowana jest przez lekarza ginekologa. W leczeniu ważne jest nie tylko stosowanie tradycyjnej farmaceutyki, ale także i stosowanie odpowiedniej diety. Należy pamiętać, że PCOS może powodować trudności z zajściem w ciążę oraz z jej otrzymaniem. Współczesne kuracje pozwalają wyeliminować objawy zespołu policystycznego jajników, ale nie leczą całkowicie schorzenia.
Czym jest zespół policystyczny jajników?
Zespół policystyczny jajników kwalifikowany jest jako zaburzenie endokrynologiczne. Jest ono ściśle powiązane z nadmierną produkcją przez organizm męskich hormonów płciowych – androgenów. To one wywołują podstawowe objawy wielotorbielowatości. W wyniku choroby dochodzi do pokrycia jajników drobnymi, niezanikającymi pęcherzykami, a w pierwszej fazie cyklu nie może dojść do wykształcenia się pęcherzyka Graafa, z którego uwalniana jest komórka jajowa.
Jakie są przyczyny zespołu policystycznego jajników?
Medycyna jeszcze nie odkryła dokładnych przyczyn zespołu policystycznego jajników. Teorie mówią, że schorzenie może mieć podłoże genetyczne i być powiązane z zaburzeniami hormonalnymi w organizmie.
Objawy zespołu policystycznego jajników
Objawy wielotorbielowatości powiązana są z zaburzeniami w zakresie produkcji hormonów. U kobiet cierpiących na to schorzenie występuje:
- nieregularne miesiączkowanie, które występuje raz na kilka miesięcy, a w skrajnych przypadkach raz na kilka lat; krwawienie miesięczne przy zespole policystycznym jajników nie zawsze oznacza jajeczkowanie;
- podwyższona waga ciała, mimo niewielkich ilości spożywanego pożywienia;
- trądzik na twarzy, szyi i ramionach;
- owłosienie typu męskiego, czyli hirsutyzm;
- łysienie skóry głowy, które pozostawia zakola;
- podwyższony poziom cukru we krwi;
- problemy z zajściem w ciążę i jej utrzymaniem.
Jak zdiagnozować zespół policystyczny jajników?
O zespole policystycznym jajników mówi się, kiedy jajniki są powiększone i poryte co najmniej 12 małymi pęcherzykami o średnicy mniejszej niż 9 milimetrów. Schorzenie stwierdza się na podstawie badań ginekologicznych. Podstawą w diagnostyce jest USG przezpochwowe lub przez odbytnicze. Konieczne jest również wykonanie badanie krwi na obecność hormonów widzialnych przez przysadkę mózgową, poziomu LH, testosteronu, prolaktyny i glukozy. Należy pamiętać, że badania diagnostyczne trzeba wykonać w odpowiednim dniu cyklu. Testy na FSH, LH i testosteron wykonuje się w 1-3 dniu cyklu, a progesteron i prolaktynę bada się w 20-22 dniu cyklu.
Leczenie zespołu policystycznego jajników
Leczenie zespołu policystycznego jajników nie należy do najłatwiejszego. Jeszcze kilka lat temu normą było usunięcie części jajnika/jajników, miało to zapobiegać nadmiernej produkcji androgenów i ułatwić mechaniczną owulację. Dziś ta metoda leczenia zespołu politycznego jajników jest zastępowane kuracjami niwelujący skutki schorzenia. Najczęściej terapię opierają się na zrzuceniu zbędnych kilogramów, zerwaniu z nałogiem (jeśli takie się posiada) oraz stosowaniu zdrowych nawyków żywieniowych.
W leczeniu wielotorbielowatości stosuje się także farmaceutki. Najczęściej przepisywane są środki antykoncepcyjne. Hormonoterapia ma przywrócić regularność cyklu, a także zmniejszać ryzyko raka trzony macicy. Do farmakologii czasem włącza się leki stabilizujące poziom cukru we krwi.
Należy pamiętać, że leczenie policystycznych jajników jest inne w przypadku, gdy kobieta chce starać się o potomstwo. W takim przypadku zalecane jest podawanie leków stymulujących owulację oraz progesteronu, jeśli jajeczkowanie uda się już wywołać. Hormon ten ma regulować cykle.
Dieta przy zespole policystycznych jajników
Przy leczeniu zespołu policystycznego jajników niezwykle ważna jest dieta. Wiele kobiet zmagających się z tym schorzeniem cierpi również na otyłość brzuszną. Dieta ma ustabilizować wagę i pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej. Wskazuje się, że redukcja tkanki tłuszczowej normuje wydzielanie estrogenów. Dieta na zespół policystyczny jajników musi być uboga w cukry proste i produkty mączne, które zastępuje się nasyconymi kwasami tłuszczowymi. Dobrze jest również do codziennego menu włączyć błonnik, kwasy omega-3 i omega-6.
Wielotorbielowatość a ciąża
Zespół policystycznych jajników nie wyklucza posiadania zdrowego potomstwa. Trzeba jednak pamiętać, że zajście i utrzymanie ciąży jest trudne. Kobieta powinna znajdować się pod stałą opieką ginekologa-endokrynologa. W czasie ciąży należy również kontynuować terapię. W niektórych przypadkach konieczne może być operacja lub zabieg laserowy na jajnikach tzw. drilling jajników.
