Mięśniaki macicy (zwane również: mięśniak gładki macicy, włókniaki macicy) to nagromadzenie licznych łagodnych, guzowatych narośli lub guzów, składających się z tkanki mięśniowej i łącznej, które mogą tworzyć się w lub na macicy. Wyróżniają się one rozmiarem, kształtem i położeniem, które są również determinantami wszelkich objawów i dolegliwości. Jakie są rodzaje mięśniaków macicy? Jakie są metody leczenia tego przykrego schodzenia?
Czym są mięśniaki?
Mięśniaki są najczęściej obserwowanymi nowotworami układu rozrodczego kobiet. Mięśniaki, zwane także mięśniakami macicy, mięśniakami gładkimi lub włókniakami, są twardymi, zwartymi guzami, które są zbudowane z komórek mięśni gładkich i włóknistej tkanki łącznej, które rozwijają się w macicy. Szacuje się, że od 20 do 50 procent kobiet w wieku rozrodczym ma włókniaki, chociaż nie wszystkie są diagnozowane. Niektóre szacunki wskazują, że u około 30 do 77 procent kobiet rozwijają się mięśniaki w czasie ich lat rozrodczych, chociaż tylko około jedna trzecia tych mięśniaków jest wystarczająco duża, aby wykryć je przez lekarza podczas badania fizykalnego.
W ponad 99% przypadków włókniaków guzy są łagodne (nienowotworowe). Guzy te nie są związane z rakiem i nie zwiększają ryzyka wystąpienia raka macicy u kobiet. Mogą mieć różny rozmiar, od wielkości ziarnka grochu do wielkości małego grejpfruta.
Co powoduje mięśniaki?
Chociaż nie wiadomo dokładnie, co powoduje mięśniaki, uważa się, że każdy guz rozwija się z nieprawidłowej komórki mięśniowej macicy, która szybko się rozmnaża z powodu wpływu estrogenu.
Mięśniaki macicy – problem kobiet w wieku rozrodczym
Mięśniaki macicy są powszechne u kobiet w wieku rozrodczym, ale zwykle rozwijają się w wieku od 35 do 50 lat. Mięśniaki rozwijają się i rosną pod wpływem żeńskich hormonów. Po menopauzie prawie nie ma wzrostu guzów, ponieważ poziomy hormonów żeńskich zmniejszają się. Rzadka złośliwa postać mięśniaka nazywana jest mięsakiem gładkokomórkowym.
Mięśniak macicy – objawy
Mięśniaki często rozwijają się bezobjawowo, jednak mogą również powodować różne dolegliwości. Typowymi objawami są ciężkie lub długotrwałe krwawienia miesiączkowe, którym towarzyszy gwałtowny, spazmatyczny ból. Dalszymi wskazaniami mięśniaków może być uczucie ucisku lub obcego ciała w jamie brzusznej, nieprzyjemne odczucia podczas stosunku i krwawienie między miesiączkami.
Mięśniak macicy – przyczyny i ryzyko
Tło i czynniki wyzwalające, które powodują pojawienie się mięśniaków, nie są dokładnie rozumiane. Jest jednak oczywiste, że są one stymulowane przez żeńskie hormony płciowe, pod których wpływem nowotwory będą się rozwijać. Predyspozycje rodzinne mogą również odgrywać decydującą rolę w powstawaniu mięśniaków.
Jeśli mięśniaki macicy powodują silniejsze i dłuższe miesiączki lub krwawienie pomiędzy miesiączkami, zwiększona utrata krwi może prowadzić do anemii. Czasami mięśniaki powodują problemy podczas ciąży: wpływ zmienionych poziomów hormonów może spowodować ich znaczny wzrost, a nadmierny wzrost może ewentualnie wywołać przedwczesną poród lub nienormalne umiejscowienie dziecka.
Mięśniak macicy – badanie i diagnostyka
Po rozmowie z ginekologiem, który znalazł wskazania do występowania mięśniaków macicy, zwykle będą to badania palpacyjne i USG. Większe mięśniaki można wykryć za pomocą badania palpacyjnego, ale mniejsze guzki i dokładniejsza diagnoza ich sytuacji i wielkości będą wymagały ultrasonografii pochwowej. W przypadku mięśniaków w obrębie macicy może być konieczna endoskopowa kontrola macicy. W pewnych okolicznościach może być wymagana laparoskopia w celu zbadania mięśniaków na zewnątrz i na ścianie macicy, podczas których można natychmiast usunąć mniejsze i większe guzki.
Mięśniak macicy – leczenie
Leczenie mięśniaków występuje zwykle tylko wtedy, gdy powodują dyskomfort, upośledzają płodność lub powodują problemy przed lub w trakcie ciąży. Czynnikiem decydującym przy wyborze leczenia jest to, czy pacjent nadal chce mieć dzieci. Leczenie farmakologiczne oraz metody chirurgiczne i niechirurgiczne mają swoje zalety i wady i powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Środki terapeutyczne mogą mieć na celu zmniejszenie krwawienia miesiączkowego lub łagodzenie bólu i skurczów. Szczególnie warte odnotowania są zabiegi hormonalne, a także zabiegi chirurgiczne mające na celu usunięcie mięśniaków lub macicy.
Jeśli guz wyrasta bezpośrednio pod endometrium, często rozważa się histeroskopię. Jeśli mięśniaki znajdują się na zewnątrz lub w ścianie macicy, można je usunąć laparoskopowo. Zaletą jest to, że podczas zabiegu pobierane są próbki tkanek, a następnie badane pod kątem złośliwych komórek.
Mięśniak macicy – statystyki
Szacuje się, że około 40-80 procent kobiet ma mięśniaki macicy. Może to również obejmować bardzo małych mięśniaków, które pozostają niezauważone. Trudno jest przewidzieć, w jaki sposób rozwijają się mięśniaki w poszczególnych przypadkach: różnią się rozmiarem i wzrostem. U niektórych kobiet wzrosty i dyskomfort wywołany przez to pozostają prawie niezmienione bez leczenia. Ale w innych mogą one powiększyć swój rozmiar, a objawy mogą się pogorszyć lub całkowicie ustąpić same. Jednak w okresie menopauzy mięśniaki ulegają degeneracji, w wyniku czego objawy zwykle zanikają.
