Co robisz, kiedy jesteś świadkiem zadławienia się – u dziecka czy dorosłego? Jeśli panikujesz, to ten artykuł jest dla Ciebie. Podpowiadamy, jak rozpoznać zadławienie łagodne i ciężkie oraz w jaki sposób pomóc poszkodowanemu w każdym z tych przypadków.
Zadławienie oznacza nagłą niedrożność dróg oddechowych (krtani, tchawicy, oskrzeli czy płuc) spowodowaną niepożądaną obecnością ciała obcego. U dorosłych jest nim z reguły niedokładnie przegryziony kęs jedzenia. Podobnie jak w przypadku dzieci, z tym że te najmłodsze często dławią się także drobnym przedmiotem, który nieopatrznie wpadł im w rączki, a stamtąd trafił do buzi. Na przykład drobną monetą, koralikiem, guzikiem czy baterią.
Jak dochodzi do zadławienia?
Układy pokarmowy oraz oddechowy w pierwszych odcinkach mają wspólną część: gardło. Stąd jedzenie może przedostać się w dwóch kierunkach:
- Przez przełyk do żołądka.
- Przez krtań do tchawicy.
Drugi kierunek jest potencjalnie niebezpieczny. Dlaczego potencjalnie? Zanim dojdzie do zadławienia i bezpośredniego zagrożenia życia, organizm podejmuje samodzielną próbę przywrócenia płynnego oddechu.
Pozwala na to chrząstka krtani (inaczej nagłośnia), której zadaniem jest zamknięcie wejścia do układu oddechowego w momencie przełykania pokarmu czy wody. W ten sposób blokuje dostęp ciał obcych do jego wnętrza.
W sytuacji, kiedy do krtani trafia mały przedmiot (ww. moneta, guzik itp.) lub niewystarczająco dobrze pogryziony, lub zbyt duży kęs jedzenia, nagłośnia nie domyka się. Co sprawia, że ciało obce przedostaje się do dróg oddechowych.
Tak samo dzieje się, kiedy jednocześnie jemy i rozmawiamy. Drgania, które wprawiają w ruch struny głosowe, generują powietrze wydychane z płuc. Jego wydostanie się, warunkuje z kolei, otwarcie się nagłośni. Jeśli zostanie zablokowana przez ciało obce, dławimy się.
Objawy zadławienia
Zadławienie może przebiegać łagodnie lub ciężko. Znajomość objawów pozwoli Ci na rozpoznanie sytuacji, w której życie drugiego człowieka – dziecka, dorosłego – jest zagrożone.
Zadławienie łagodne to częściowa niedrożność dróg oddechowych.
Dopływ tlenu do płuc jest utrudniony, ale wciąż możliwy.
- zaczerwienienie twarzy,
- utrudniony, niespokojny oddech,
- dorosły / dziecko może samodzielnie oddychać, artykułuje dźwięki.
Zadławienie ciężkie oznacza całkowitą niedrożność dróg oddechowych.
Dopływ tlenu do płuc jest utrudniony, a wraz z intensyfikacją objawów, staje się niemożliwy.
- uniemożliwiony oddech,
- zaczerwieniona skóra twarzy przybiera kolor siny,
- odkrztuszanie ciała obcego nie przynosi rezultatów,
- dorosły / dziecko nie jest w stanie złapać tchu czy artykułować dźwięków.
Zadławienie – jak pomóc?
Przy zadławieniu łagodnym zachęcaj do intensywnego kaszlu i… nic więcej nie rób. To naturalna reakcja organizmu na obecność ciała obcego w drogach oddechowych. Z tego względu – niezależnie od tego, jak nielogicznie to brzmi, szczególnie w przypadku, kiedy dławi się małe dziecko – nie ingeruj, ale obserwuj rozwój sytuacji.
Kiedy należy zareagować?
Jeśli po ok. 2-minutowym kaszlu stan poszkodowanego ulega pogorszeniu. Sinieje na twarzy, walczy o oddech. TO jest moment, kiedy powinieneś udzielić mu pierwszej pomocy.
Pierwsza pomoc przy zadławieniu (u dziecka, dorosłego)
1. Uderzenia w okolicę między łopatkową
- Stań nieco z boku, za poszkodowanym.
- Jedną ręką podeprzyj klatkę piersiową i pochyl go do przodu; schyl głowę tak, by ujście dróg oddechowych znajdowało się poniżej wysokości krtani.
- Drugą ręką mocno uderz poszkodowanego 5 razy między łopatki. Staraj się wykonywać posuwisty ruch dłonią (jakbyś chciała wysunąć ciało obce z dróg oddechowych).
- Sprawdź, czy drogi oddechowe u poszkodowanego zostały udrożnione, choćby w części.
Wykonanie uderzeń w okolicę między łopatkową u noworodków i niemowlaków wymaga ułożenia ich na przedramieniu, buzią do dołu. W taki sposób, aby dłonią podtrzymywać szczękę. Jeśli maluch okaże się za ciężki, by ułożyć je w opisany wyżej sposób, przedramię oprzyj na udzie. Teraz się uda!
2. Chwyt Heimlicha
- Stań za plecami poszkodowanego. Podeprzyj się jedną nogą, by w razie utraty przez niego przytomności zamortyzować jego upadek.
- Obejmij go oburącz za wysokości przepony. Ułóż dłonie splecione w pięść w połowie dystansu pomiędzy pępkiem a zakończeniem mostka.
- Pochyl poszkodowanego głęboko do przodu (głowa i ujście górnych dróg oddechowych powinny znaleźć się poniżej pępka).
- Wykonaj 5 ucisków podbrzusza. Zdecydowanym, krótkim ruchem podciągnij ułożone na nadbrzuszu dłonie – do siebie i do góry.
U kobiet w ciąży oraz dzieci poniżej 1. roku życia nie wykonuje się chwytu Heimlicha. Jeśli uderzenia między łopatkowe nie przynoszą rezultatu, od razu należy przejść do ucisków klatki piersiowej.
Ułóż dzieciątko jak w punkcie 1. Tym razem – na plecach, podtrzymuj dłonią jego potylicę. Drugą wolną ręką rozpocznij uciskanie klatki piersiowej. Palce wskazujący i średni połóż na mostku. Uciskaj klatkę piersiową w taki sposób, by ugięła się na 1/3 swojej głębokości. Każdorazowo po ucisku poczekaj, aż mostek podniesie się do pozycji wyjściowej (nie zdejmuj z niego palców).
3. Naprzemienne wykonywanie uderzeń między łopatkowych i rękoczynu Heimlicha
- w sekwencji 5 x 5 (5 uderzeń, następnie 5 uciśnięć).
U dzieci poniżej 1. roku życia, w których przypadku nie wolno wykonywać chwytu Heimlicha, należy połączyć uderzenia między łopatkowe z uciskami klatki piersiowej. Najpierw wykonaj 5 uderzeń w okolicę między łopatkową, następnie 5 uciśnięć klatki piersiowej.
4. Masaż serca i resuscytacja krążeniowo-oddechowa
- Delikatnie ułóż poszkodowanego na twardej i równiej powierzchni – podłodze, stole itp.
- Ostrożnie odchyl głowę.
- Wykonaj 5 wdechów, po 1-1,5 sekund każdy.
- Skontroluj oddech.
Zdarza się, że przy zadławieniu całkowitym, po utracie przytomności oraz ułożeniu dziecka czy dorosłego na płaskiej powierzchni, górne drogi oddechowe samoczynnie udrażniają się. Jest to spowodowane brakiem mimowolnego skurczu krtani, występującego u osoby przytomnej.
- Przy braku oddechu, natychmiast przejść do ucisków klatki piersiowej.
Uciskaj klatkę piersiową poszkodowanego 30 razy, po czym wykonaj na 2 wdechy ratownicze. RKO, czyli resuscytacja krążeniowo-oddechowa ma na celu udrożnienie choćby jednego z płuc. Co z kolei przywraca wymianę gazową – minimalną, ale wystarczającą do uratowania życia.
4. LifeVac.
Kiedy pierwsza pomoc w przypadku zadławienia nie przynosi rezultatu, pomimo zastosowania RKO, użyj LifeVac – bezinwazyjnego urządzenia, które skutecznie udrożnia drogi oddechowe i przywraca płynny oddech.
- PRZYŁÓŻ maskę do twarzy, obejmując nią usta i nos poszkodowanego.
- PRZYCIŚNIJ rączkę urządzenia, kierując ją w stronę twarzy poszkodowanego.
- POCIĄGNIJ za rączkę – do siebie.
3 proste ruchy wystarczą, by uratować życie człowiekowi w przypadku zadławienia ciężkiego, w którego przypadku standardowa pierwsza pomoc niestety nie zawsze okazuje się skuteczna.
Jak działa LifeVac?
Wytwarza jednokierunkową siłę ssącą. Opatentowany zawór zapobiega przedostaniu się ciała obcego w głąb dróg oddechowych, a tym samym umożliwia wyprowadzenie go na zewnątrz.
Urządzenie generuje niemal 6-krotkie większe ciśnienie niż podczas uciskania klatki piersiowej i ponad 10-krotnie większe ciśnienie niż manewr Heimlicha.
Czy LifeVac jest bezpieczny?
TAK! Nie ma żadnych elementów, które musisz wprowadzić do jamy ustnej i dróg oddechowych. Użycie go nie skutkuje uszkodzeniem dziąseł, zębów, języka czy podniebienia. Ani połamaniem żeber, co często zdarza się podczas wykonywania masażu serca.
Możesz go stosować u:
- kobiet w ciąży,
- dorosłych, w tym seniorów,
- dzieci (ważących powyżej 18 kg),
- osób niepełnosprawnych – z dysfunkcją ruchu (leżącej),
- osób borykających się z zaburzeniami przełykania (dysfagią).
Certyfikaty potwierdzające skuteczność LifeVac
LifeVac został sklasyfikowany jako Medical Deviced Class I, od 2016 r. posiada certyfikat zgodności CE zgodnie z dyrektywą EC 93/42/EWG Unii Europejskiej po zarejestrowaniu w 2015 r. Urządzenie ratuje życie w Stanach Zjednoczonych, Anglii, Hiszpanii, Portugalii, Grecji, Francji, a od niedawna także w Polsce.
Czy LifeVac uratował już życie zagrożone wskutek zadławienia?
Oczywiście! 9 sierpnia 2019 roku w Domu Pomocy Społecznej w Krakowie (ul. Krakowskiej 55) wykonano pierwszą w kraju skuteczną akcję ratunkową osoby zadławionej z wykorzystaniem LifeVac.
81-letnia podopieczna DPS Kraków zadławiła się. Będący na miejscu opiekun, po zastosowaniu standardowych procedur reanimacyjnych zgodnych z wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji, zdecydował o użyciu urządzenia LifeVac, będącego na wyposażeniu DPS.
Dzięki zastosowaniu urządzenia ssącego udało się udrożnić drogi oddechowe poszkodowanej oraz przywrócić oddech. Poszkodowana nie została hospitalizowana, jej stan jest dobry.
Czy zadławienie zawsze stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia? Nie. Jeśli przebiega łagodnie, każdy z nas jest w stanie poradzić sobie z udrożnieniem dróg oddechowych, nawet dziecko. Warto jednak mieć świadomość, że MOŻE PRZYCZYNIĆ SIĘ do nagłej śmierci – i z tego względu przygotować się na nie.
LifeVac w domowej apteczce, łatwo dostępny w placówkach zdrowia, wychowawczo-oświatowych (szkołach, przedszkolach, żłobkach), a także w domach opieki czy kinach, centrach handlowych i punktach gastronomicznych to „ostatnia deska ratunku”. Użyj go i uratuj życie drugiemu człowiekowi, kiedy pierwsza pomoc zawodzi.
