Według ekspertów od uzależnień nawet co czwarty europejczyk, może w mniejszym lub większym stopniu zmagać się z uzależnieniem od narkotyków, papierosów czy alkoholu.
5 najczęściej uzależniających substancji
Heroina jest lekiem opioidowym, którego zażywanie rozwija silne uzależnienie psychiczne i fizyczne. Wynika to z faktu, że po wstrzyknięciu substancja szybko dostaje się do mózgu, z łatwością pokonując barierę krew-mózg między układem krążenia a ośrodkowym układem nerwowym. W mózgu powoduje zwiększoną produkcję dopaminy. Eksperymenty na zwierzętach doświadczalnych wykazały wzrost poziomu tego hormonu przyjemności o 200%.
Heroina naśladuje naturalne substancje w mózgu, które zostały stworzone przez naturę w celu kontrolowania bólu i zwiększania przyjemności. Dodatkowym mechanizmem uzależnienia jest zwiększona produkcja glutaminianu, neuroprzekaźnika pobudzającego. W połączeniu z ciężkimi objawami odstawienia – bólem, lękiem, drgawkami, bezsennością – prowadzi to do skrajnego uzależnienia. Osoby uzależnione od heroiny często umierają z powodu zawałów serca, udarów, ponieważ lek wpływa na stan układu sercowo-naczyniowego. Inną przyczyną śmierci jest przemęczenie, które prowadzi do ciągłej stymulacji ośrodkowego układu nerwowego. Eksperci przyznali temu lekowi trzy punkty na trzy możliwe pod względem stopnia uzależnienia. Dodatkowo w tym przypadku leczenie narkomanii jest szczególnie trudne.
Kokaina to alkaloid występujący w roślinach z rodzaju Erythroxylum. W naturze działa jako środek owadobójczy i chroni liście krzewów przed zjedzeniem przez owady. Kokaina działa silnie pobudzająco na centralny układ nerwowy, wywołując uczucie euforii. Zazwyczaj mózgowy system nagrody działa zgodnie z pewnymi zasadami. Neuroprzekaźnik – w tym przypadku dopamina – przemieszcza się do przestrzeni między neuronami zwanej synapsą. Wyspecjalizowane receptory przekazują sygnał, aby zareagować na jego pojawienie się, a następnie usuwają neuroprzekaźnik z synapsy, aby zatrzymać jego działanie. Kokaina blokuje systemy wychwytu zwrotnego dopaminy, zmuszając je do ciągłej pracy, co prowadzi do przypływu przyjemności.
Nikotyna, podobnie jak kokaina, jest alkaloidem, który naturalnie pełni funkcję zwalczania owadów. Jest to główny składnik tytoniu, który uzależnia. Nikotyna jest szybko wchłaniana przez płuca i transportowana do mózgu. Zwiększa aktywność nikotynowych receptorów acetylocholiny, co prowadzi do uwalniania adrenaliny. To chwilowo stymuluje różne układy ciała. A uwalnianie dopaminy towarzyszy paleniu. Nikotyna jest toksyczna, długotrwałe stosowanie wpływa na rozwój raka, niedokrwienie, dusznica bolesna i tak dalej. WHO twierdzi, że nawet 50% palaczy umiera z przyczyn związanych z uzależnieniem.
Środki uspokajające i nasenne na bazie kwasu barbiturowego działają depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. W zależności od dawki leki mogą łagodnie odprężać lub powodować śpiączkę. Barbiturany stymulują receptory hamującego neuroprzekaźnika – kwasu gamma-aminomasłowego, w wyniku czego następuje spowolnienie przekazywania impulsów do ośrodkowego układu nerwowego. Prowadzi to do rozluźnienia mięśni, uspokojenia i likwidacji niepokoju.
Alkohol jest uznawany za najbezpieczniejszy narkotyk na świecie. Alkohol wzmacnia działanie kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), głównego mediatora hamującego układ nerwowy. GABA, stopniowo przystosowuje się do zmian, zmniejszając aktywność odpowiednich receptorów, przez co mózg uzależnia się od alkoholu. Jeśli osoba przestaje pić alkohol, zmniejszona aktywność receptorów GABA, prowadzi do osłabienia funkcji hamowania nerwów, a mózg staje się bardziej pobudliwy. Jednocześnie etanol zmniejsza zdolność innego neuroprzekaźnika, glutaminianu, do oddziaływania na receptory NMDA. Przy długotrwałym spożywaniu alkoholu liczba tych receptorów wzrasta. Mózg staje się mniej wrażliwy na alkohol i bardziej wrażliwy na glutaminian. Zwiększa to pobudliwość, prowadząc do objawów odstawienia: drgawek, lęku.
Leczenie narkomanii, czyli jak pomóc osobie w wyjściu z nałogu?
Niezwykle rzadko narkomani sami pozbywają się nałogu. Większość z nich nie rezygnuje z narkotyków i nie uważa za konieczne zwrócenie się o pomoc. Najczęściej osoby te są przekonane, że same mogą w każdej chwili rzucić zażywanie narkotyków. Tymczasem to leczenie jest jedyną drogą odstawienia narkotyków.
Jeśli w twojej rodzinie jest osoba uzależniona od narkotyków, nie próbuj samodzielnie walczyć z jego chorobą! Im szybciej zwrócisz się o pomoc do specjalisty, tym większe ma on szansę. Najważniejsze jest zrozumienie i zaakceptowanie faktu, że uzależnienie od narkotyków jest chorobą. Zobacz, co o uzależnieniu piszę specjaliści na stronie ośrodka leczenia uzależnień https://dezyderata.com/
Każda rozmowa i namawianie do porzucenia tego „nawyku” może wywołać agresję ze strony osoby zażywającej narkotyki. Najprawdopodobniej przyjmie pozycję obronną i zajmie stanowisko „Nie jestem uzależniony i zawsze mogę rzucić”. Nie dawaj uzależnionym pieniędzy. W żadnym wypadku nie pouczaj uzależnionego. Spróbuj znaleźć sposób na przekonanie go do pójścia do kliniki. Jeśli sam nie możesz go przekonać, lepiej, jeśli zrobi to profesjonalny psycholog.
