Urazy stawu skokowego to te, do których dochodzi bardzo często. Na jego kontuzje zazwyczaj skarżą się sportowy, ale urazy staw skokowego dotykają też zwykłych ludzi. Na częste kontuzje wpływa m.in. to, że w tym obrębie układu kostno-stawowego występują najbardziej skomplikowane fragmenty. Staw skokowy składa się bowiem z części górnej i dolnej i w każdej z nich może dojść do urazy. Poznaj najczęstsze urazy stawu skokowego oraz metody leczenia kontuzji.
Czym jest staw skokowy?
Staw skokowy jest jednym bardziej złożonych stawów, co sprawia, że jest on niezwykle podatny na urazy. Staw ten łączy ze sobą kości podudzia i stopy, a także umożliwia wykonywania złożonych ruchów w obrębie stóp. Na staw skokowy człowieka składa się część górna i część dolna. Ta pierwsza to staw skokowo-goleniowy, który składa się z kości piszczelowej, strzałkowej i skokowej (charakterystyczne dla niej jest to, że główka znajduje się nad pietą po jej zewnętrznej części). W stawie skokowo-goleniowym kości od zewnątrz pokryte są mocną błoną tzw. torebką stawową, której zadaniem jest wydzielania mazi stawowej ułatwiającej poślizg. Konstrukcja stawu skokowego w górnej części wzmacniana jest więzadłami: przyśrodkowym, skokowo-strzałkowym przednim, skokowo-strzałkowym tylnym oraz piętowo-strzałkowym. Więzadła te uznawane są za niezwykle silne.
Dolną część stawu skokowego stanowi staw skokowo-piętowo-łódkowy. Staw skokowy dolny dzielimy na przedni (skokowo-piętowo-łódkowy) oraz tylny (skokowo-piętowy). Staw przedni jest zbudowany z wypukłej powierzchni stawowej kości skokowej, łódkowej oraz piętowej, które wzmocnione są więzadłami piętowo-łódkowym podeszwowym, piętowo-łódkowym i skokowo-łódkowym. Staw skokowy tylny tworzą natomiast powierzchnie kości skokowej oraz piętowej. Podobnie jak górna część wzmocniony jest 4 więzadłami: skokowo-piętowym tylnym, skokowo-piętowym przednim, skokowo-piętowy przyśrodkowym, skokowo-piętowym bocznym.
Najczęstsze urazy stawu skokowego: skręcenia
Staw skokowy jest niezwykle podatny na urazy. Do jednej z najczęściej występujących kontuzji zalicza się skręcenia stawu skokowego, czyli powszechnie mówiąc skręcenia kostki. Jest to uraz polegający na uszkodzeniu torebki stawowej i wzmacniających ją więzadeł. Ortopedzi wyróżniają 3 stopnie skręcenia kostki. Od tego, jaki zostanie orzeczony, uzależnione jest dalsze leczenie skręcenia kostki. Skręcenia stawu skokowego dzielimy na:
- stopień I – jest to niewielkie naciągnięcie więzadła; przy tym stopniu skręcenia kostki występuje niewielki krwiak oraz obrzęk; kostka może być również tkliwa; dodatkowo występuje ból stawu skokowego; leczenie najczęściej przebiega w domu i polega na odciążeniu stawu oraz przykładaniu chłodnych okładów;
- stopień II – przy nim spotykamy się z naderwaniem więzadła; objawy towarzyszące II stopniowi skręcenia kostki to ból stawu skokowego, jego tkliwość, krwiak oraz obrzęk; II stopień skręcenia stawu skokowego oznacza, że należy udać się do lekarza i przystąpić do zaordynowanego przez niego leczenia;
- stopień III – oznacza zerwanie więzadeł; w praktyce oznacza to przerwanie ciągłości więzadeł, co prowadzi do niestabilności stawu oraz silnego bólu i obrzęku w jego okolicach; leczenie zaawansowanego skręcenia kostki polega na unieruchomieniu w opatrunku gipsowym.
Najczęstsze urazy stawu skokowego: zwichnięcia
Jako kolejny z najczęstszych urazów stawu skokowego ortopedzi wskazują zwichnięcia. Kontuzja to polega na nieprawidłowym przemieszczaniu się względem siebie kości i innych powierzchni, które budują staw skokowy.
Zwichnięcie stawu skokowego oznacza rozerwanie torebki stawowej oraz więzadeł. Elementy te samoistnie nie wracają na swoje miejsce i konieczne jest podjęcie leczenia. Zwichnięcie stawu skokowego uważane jest za poważną kontuzję. Aby wszystko wróciło do normy, konieczne jest szybkie nastawianie zwichniętych elementów. W innym przypadku konsekwencją są patologiczne zmiany, które mogą prowadzić do ograniczenia funkcji stawu skokowego.
Najczęstsze urazy stawu skokowego: złamania
Najpoważniejszym urazem stawu skokowego jest jego złamanie. Najczęściej dochodzi do złamania kości goleniowej, która łączy kolano z kostką. Kość goleniowa może być złamana w kostkach bocznych lub przyśrodkowych lub w obu. Złamania stawu skokowego często dotyczą również złamania trójkątnego, czyli oprócz kostek kości goleniowej złamanie obejmuje tylny brzeg piszczeli.
Złamanie stawu skokowego w formie zamkniętej objawia się bólem i obrzękiem w obrębie stawu, zasinieniem i ograniczeniem ruchomości. Taka kontuzja zawsze wymaga interwencji lekarza-chirurga. Jego zadaniem jest złożenie kości oraz unieruchomienie jej w opatrunku gipsowym. Przy złamaniu stawu skokowego lekarz może też wykorzystywać śruby lub metalową płytkę. W przypadku, gdy dojdzie o złamania z przemieszczeniem, konieczna jest operacja stawu skokowego, która polega na jego otworzeniu.
Leczenie urazów stawu skokowego
Przy wystąpieniu urazu stawu skokowego każdorazowo należy skontaktować się z lekarzem, który oceni stopień uszkodzeń. Należy pamiętać, że nieprawidłowe leczenie kontuzji stawu skokowego mogą się odnawiać, a także prowadzić do poważnych powikłań. Diagnostyka stawu skokowego polega na przeprowadzaniu badań klinicznych oraz dodatkowych np. USG, RTG, a w poważniejszych przypadkach rezonansu magnetycznego.
Leczenie urazów stawu skokowego bardzo często obejmuje zastosowanie metody PRICE, czyli ochronę, odpoczynek, schładzanie, ucisk i elewacje. Metoda ta łączy się z leczeniem farmakologicznym. Staw skokowy po urazie należy także poddać rehabilitacji. Ta powinna być ustalona z rehabilitantem, który ćwiczenia dobierze indywidualnie. Rozpoczęcie szybkiej rehabilitacji jest wskazane przy skręceniu kostki w stopniu I i II, w przypadku przerwania ciągłości struktur w stawie skokowym konieczne jest odczekanie z ćwiczeniami, chociażby do częściowego zagojenia się więzadeł i torebki stawowej.
