Niewydolność nerek jest schorzeniem, które może przybierać różne formy. Mówi się o niewydolności nerek ostrej oraz przewlekłej. Ta pierwsza jest stanem odwracalnym, ta druga jak sama nazwa wskazuje przewlekłym i zazwyczaj nieuleczalnym. Bez względu na to, jaką postać przybierze choroba, zawsze jest ona niebezpieczna dla życia i zdrowia. Nerki pełnią bowiem bardzo ważną funkcję w ludzkim organizmie. Zobacz, jakie są przyczyny i objawy niewydolności nerek oraz w jaki sposób przebiega leczenie tej choroby.
Nerki są bardzo ważnym narządem w organizmie. Stanowią jeden z elementów układu moczowego i odpowiadają m.in. za produkcję moczu, stabilizację gospodarki wodno-elektrolitowej, produkcję niektórych hormonów, oczyszczanie organizmu. Zlokalizowane są w przestrzeni zaotrzewnowej po obu stronach kręgosłupa, na wysokości między jedenastym kręgiem piersiowym a trzecim lędźwiowym. Wydolność nerek określa się za pomocą wskaźnika GFR, czyli przesączania kłębuszkowego. Jego niski poziom oznacza, że mamy do czynienia z małą ilością czynnych nefronów, co zazwyczaj jest efektem upośledzenia funkcji nerek. Trzeba jednak pamiętać, że do prawidłowego funkcjonowania organizmu wystarczy jedna nerka. O niewydolności lub innym uszkodzeniu nerek mówi się, kiedy następuje 70% uszkodzenia miąższu nerek.
Niewydolność nerek: rodzaje
Niewydolność nerek jest chorobą, które może przybrać postać:
- ostrą – mówimy wtedy o ostrym uszkodzeniu nerek (AKI); notuje się wtedy wzrost stężenie kreatyny w surowicy do poziomu minimum 0,3 mg/dl w ciągu 48 godzin; może zachodzić również spadek diurezy poniżej 0,5 ml/kg/h przez 6 godzin; ostra niewydolność nerek ma szerokie spektrum zaburzeń; w jej wyniku może dojść do uszkodzenia nerek lub zaburzeń klinicznych i metabolicznych; schorzenie to wymaga leczenia nerkozastępczego;
- przewlekła – przewlekła niewydolność nerek, czyli PChN jest uszkodzeniem narządu i upośledzeniem jego funkcji, które trwa dłużej niż 3 miesiące; zaawansowanie choroby określa się na podstawie GRF i ilości albumin w moczu.
Objawy niewydolności nerek
Objawy choroby nerek bardzo łatwo pomylić z innymi schorzeniami. Symptomy mogą przypominać zwyrodnienie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym lub bóle korzonków. Jako objawy niewydolności nerek podaje się bowiem: wymioty, biegunkę, krwotoki z przewodu pokarmowego. W dalszej kolejności wymienia się: rzadsze oddawanie moczu, obrzęki kończyn górnych i dolnych, zwiększenie masy ciała, zaburzenia oddychania, drżenie mięśni, mdłości i wymioty.
Objawy niewydolności nerek mogą się od siebie różnić, w zależności od tego, jaką postać przyjmie choroba. I tak przy przewlekłej niewydolność nerek jako symptomy choroby podaje się ciśnienie tętnicze, zagęszczenie moczu, wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, rozwijające się nadciśnienie etniczne. Im bardziej zaawansowana jest choroba, tym więcej jest objawów i tym są one silniejsze. W przypadku dużego zaawansowania niewydolności nerek pacjenci skarżą się też na świąd skóry, bolesne skurcze, zespół niespokojnych nóg, obrzęki, zaburzenia pracy układu krążenia, zadyszki, bóle głowy, zaburzenia widzenia.
Przyczyny niewydolności nerek
Jako przyczyny ostrej niewydolność nerek wskazuje się:
- biegunkę i wymioty
- niedrożność grog moczowych, która może być spowodowana kamica nerkową lub rozwijającym się nowotworem
- ostre śródmiąższowe lub kłębuszkowe zapalenie nerek
- krwotok
- zatrucie toksynami
- hemoliza
- wstrząs urazowy
- wstrząs septyczny.
Przewlekła niewydolność nerek jest spowodowana najczęściej:
- chorobami kłębuszków nerkowych w postaci pierwotnej i wtórnej
- cukrzycą
- chorobami naczyń
- chorobami cewkowo-śródmiąższowymi
- chorobami, którym towarzyszą torbiele nerek
- powiększoną prostatą
- niewłaściwą dietą.
Jak zdiagnozować niewydolność nerek?
Przy zauważeniu u siebie objawów niewydolność nerek należy jak najszybciej udać się do lekarza. Ważne, aby wcześniej zabrać ze sobą wyniki podstawowych badań, czyli morfologii, badań ogólnych moczu, mocznika, kreatyniny, poziomu glukozy, jonogram oraz USG układu moczowego. W przypadku, gdy podejrzenia pada na przewlekłą niewydolność nerek, konieczne jest także wykonanie badania określającego poziom wapnia w organizmie oraz kontrola ciśnienia tętniczego. W celu diagnozy nefrolog skieruje na kolejne badania, które dokładnie pokażą szczegóły budowy i funkcjonowania nerek. Będą one mogły ukazać ewentualne zniekształcenia w budowie narządy. Jako badania diagnostyczne niewydolności nerek wskazuje się urografię, USG oraz scyntygrafię.
Jak leczyć niewydolność nerek?
Przy leczeniu niewydolność nerek stosuje się preparaty farmakologiczne, które wspierane są zdrową dietą. Chory obowiązkowo musi ograniczyć spożywanie białka i stawiać tylko na te produkty, które zawierają pełnowartościowe białko takie jak jaja czy mleko. Większość spożywanych potraw powinna opierać się na tłuszczach roślinnych i węglowodanach, czyli warzywach i owocach. W diecie na niewydolność nerek nie powinno być tłuszczów zwierzęcych oraz sodu. Zaleca się unikanie soli, konserw, koszonek, produktów wędzonych oraz przypraw. Może się też okazać, że konieczne będzie zrezygnowanie z produktów zawierających potas oraz fosforan. Wszystkie dania powinny być lekkostrawne i najlepiej gotowane lub pieczone w folii. Ważne jest także spożywanie odpowiedniej ilości płynów.
