Koślawość kolan u dzieci to wada kończyn dolnych objawiająca się charakterystycznym zbieganiem się kolan do środka. Nóżki dziecka zaraz po urodzeniu znajdują się w ustawieniu szpotawym (od siebie), które to jest odwrotnością ustawienia koślawego (do siebie). Kiedy dziecko zaczyna samodzielnie chodzić możemy zauważyć u niego ustawienie kolan wskazujące na koślawość. Wówczas nazywamy to koślawością fizjologiczną, której nie leczy się na tym etapie w żaden sposób, ale obserwuje się w odstępach kilkumiesięcznych, aby sprawdzić, czy ustępuje. Jeśli objawy nie cofają się do 6 roku życia, należy skonsultować się ze specjalistą w celu diagnozy i leczenia. Jakie są objawy i przyczyny koślawości kolan u dzieci? Jak wygląda leczenie koślawości kolan?
Koślawość kolan u dzieci – objawy
Objawy koślawych kolan widać na pierwszy rzut oka: kolana u dziecka stykają się, tj. schodzą się do środka, podczas gdy kostki pozostają na zewnątrz. Za koślawość fizjologiczną uważa się taki stan, kiedy przy złączonych kolanach odległość między wewnętrznymi kostkami wynosi około 5-6 cm (nie więcej). Kolejną oznaką koślawości kolan jest nieprawidłowy chód. Stan zazwyczaj ujawnia się, gdy dziecko ma 2 do 3 lat czasami w wieku 4 lat. Zwykle nogi same prostują się w wieku około 6 – 7 lat. Jednak koślawość kolan może być również oznaką innego stanu chorobowego wymagającego leczenia, zwłaszcza, gdy schorzenie pojawia się u starszych dzieci lub dorosłych albo nie ustępuje u małych dzieci wraz z wiekiem. Koślawość kolan zwykle nie powoduje żadnych innych problemów zdrowotnych, ale dzieci z cięższymi przypadkami narzekają na ból kolana, mają trudności w chodzeniu (utykanie) oraz szybciej się męczą.
Przyczyny koślawości kolan
Przyczyną koślawości kolan u dzieci często są zaburzenia genetyczne, ale mogą spowodowane być także złym odżywianiem. Schorzenie to jest wynikiem przeciążenia nóg w okresie szybkiego wzrostu. Słaby jeszcze w tym okresie życia dziecka aparat mięśniowo-więzadłowy nie radzi sobie z bardzo szybko następującymi zmianami w budowie ciała i dlatego następuje przeciążanie. Koślawość kolan może być także następstwem płaskostopia. Głównymi czynnikami przyczyniającymi się do tego schorzenia są:
- Krzywica – problem z rozwojem kości wynikający z braku witaminy D i wapnia
- Nadmierny nacisk na kolana – bardzo często spowodowany otyłością lub występowaniem tak zwanych luźnych wiązadeł kolana (pasma tkanki wokół stawów, które łączą ze sobą kości)
- Uraz lub infekcja – wpływająca bezpośrednio na kolana lub kości nogi
- Warunki genetyczne – wpływające na rozwój kości lub stawów
- Uraz fizyczny – jeśli zostały uszkodzone kłykcie kości udowej lub w wyniku wykonywania danego zawodu lub sportu (np. dżokeje)
- Infekcje i guzy – czasami mają wpływ na tak zwane jednostronne objawienie się koślawości kolana.
Jeśli koślawość kolan pojawia się u osoby dorosłej, często jest związana z problemami takimi jak: choroba zwyrodnieniowa stawów lub reumatoidalne zapalnie stawów.
Leczenie koślawości kolan u dzieci
Leczenie koślawości kolan u dzieci jest możliwe i przynosi efekty. Przede wszystkim należy szybko skonsultować się ze specjalistą, jeśli schorzenie nie zostało naturalnie wyeliminowane lub gdy wcześniejszy stan powodował ból i dyskomfort u dziecka. Dzieciom z koślawymi kolanami zaleca się szczególnie aktywność fizyczną, w cięższych przypadkach specjalne szyny lub nawet zabiegi operacyjne. Poleca się również leczenie zachowawcze u małych pacjentów, które polega głównie na:
- Nauce poprawnego chodu i poprawnego stania
- Redukcji nadwagi bądź otyłości u dziecka
- Leczeniu płaskostopia, które może przyczyniać się do występowania koślawości kolan u dziecka
- Siedzeniu po turecku, czyli w siadzie skrzyżnym
Pomocą w leczeniu koślawości kolan u dziecka jest również sport. Do dyscyplin polecanych dzieciom w tym schorzeniu zaliczane są:
- Jazda konna
- Gimnastyka korekcyjna
- Jazda na rowerze
- Pływanie na przykład kraulem
- Piłka nożna
- Ćwiczenia z piłką
Ćwiczenia korekcyjne przynoszą dobre efekty. Często ćwiczenia przeznaczone do korygowania koślawości kolan u dzieci są wspomagane przez piłkę. Przykładowe ćwiczenia:
- Dziecko unosi zgiętą w stawie kolanowym nogę w górę i na zewnątrz
- Dziecko stoi z piłką pomiędzy kolanami, potem zaczyna skakać w taki sposób, aby nie wypuścić piłki na ziemię
- Dziecko leży na plecach, trzyma ręce w górze, nogi ma ugięte w stawach kolanowych, stopy złączone, następnie wykonuje skłon tułowia w przód równocześnie rozchylając kolana na zewnątrz w taki sposób, aby stopy pozostały złączone
- Ćwiczenie z drabinkami: dziecko stoi tyłem do drabinek „zawisa” na nich będąc wciąż tyłem – tak zwane stanie zawieszone
- Dziecko leży na podłodze na plecach z nogami zwróconymi w stronę ściany, między kolana wkłada piłkę i trzyma ją mocno, następnie maszeruje w takiej pozycji stopami po ścianie w linii pionowej tak, aby piłka nie wydostała się spomiędzy kolan
- Dziecko siada na podłodze w siadzie ugiętym podpartym i klaska podeszwami stóp.
