Pochodzenie nazwy lampy kwarcowej jest zaczerpnięte od szkła kwarcowego odpornego na wysokie temperatury. Lampy kwarcowe znacznie zyskały na popularności, gdy okazało się, że promienie UV działają między innymi bakteriobójczo, wspomagają walkę z odleżynami czy niektórymi schorzeniami dermatologicznymi.
Jakie były początki promieniowania ultrafioletowego wykorzystywanego w medycynie? Kiedy stosuje się promieniowanie UV? Jakie korzyści przynosi dla zdrowia niepozorna lampa kwarcowa?
Lampa kwarcowa – początki stosowania promieniowania UV w medycynie
Lampy UV znajdują różne zastosowania, od przemysłu, przez handel, aż po medycynę. Medyczne zastosowania światła ultrafioletowego obejmują dezynfekcję i sterylizację bez użycia chemikaliów. Światło ultrafioletowe służy również do niszczenia bakterii i wirusów. W roku 1877 dwaj angielscy naukowcy Downes i Blunt odkryli, że bakterie giną w słońcu. W 1892 r. Marshall Ward wykazał, że działania bakteriobójcze pochodzą z ultrafioletowej części spektrum. Światło ultrafioletowe pobudza układ odpornościowy i wykazuje dobre wyniki w zabijaniu patogenów przenoszonych przez krew.
Lampy kwarcowe – kiedy stosuje się promieniowanie UV w medycynie?
Podstawową zasadą, która sprawia, że światło UV jest cenne, jest jego niszczycielski charakter. Organizmy zachowują się i reagują inaczej, gdy są wystawione na działanie promieni UV.
Słońce jest naturalnym źródłem niewidzialnego promieniowania UV, natomiast dla potrzeb medycznych stosuje się lampy kwarcowe. Nadfiolet kieruje się bezpośrednio na tę część ciała, która wymaga pomocy.
Naświetlanie lampą kwarcową stosuje się w przychodniach, szpitalach, gabinetach kosmetycznych, ale również w domach pacjentów, co czyni światłoterapię dostępną na wyciągnięcie ręki.
Promieniowanie ultrafioletowe ma olbrzymie działanie biologiczne:
- Pobudza gruczoły wydzielania wewnętrznego
- Poprawia metabolizm tlenu
- Przyśpiesza przemianę materii
- Obniża podwyższone ciśnienie krwi
- Podnosi poziom czerwonych i białych krwinek
- Podnosi poziom hemoglobiny
- Stymuluje wydzielanie hormonów przez tarczycę, przysadkę mózgową, jajniki, jądra i nadnercza
- Sprzyja uregulowaniu gospodarki fosforu i wapnia
- Ułatwia gojenie się ran, owrzodzeń
- Łagodzi napięcie nerwowe
- Szpitale używają lamp bakteriobójczych UV do sterylizacji narzędzi chirurgicznych, a nawet powietrza w salach operacyjnych.
Naświetlanie promieniami UV stosuje się przede wszystkim w przypadku:
- Chorób skóry, jak choćby bielactwo nabyte, łuszczyca, trądzik, czyraki, owrzodzenia troficzne, liszaje
- Łysienie plackowate
- Chorób układu oddechowego
- Chorób reumatologicznych, szczególnie choroby zwyrodnieniowej stawów, gośćca tkanek miękkich
- Pomocnie w rekonwalescencji
- Leczenie trudno gojących się ran
- Leczenie nerwobólów tkanek miękkich
Co ważne, promieniowanie UV powinno być stosowane w ściśle określonych dawkach, ponieważ przedawkowanie naświetlania może być groźne dla zdrowia. Osoby naświetlające promieniami UV zmienione chorobowo miejsca bez nadzoru i fachowej porady medycznej, często doprowadzają do poparzeń skórnych.
Lampa kwarcowa a medycyna – korzyści z zastosowania ultrafioletu
Po pierwsze, naświetlanie promieniami UV przy pomocy lampy kwarcowej jest bezbolesne.
Po drugie, jest to zabieg niewymagający od pacjenta praktycznie żadnego wcześniejszego przygotowania. Jedyne co należy zrobić, to założyć specjalne okulary chroniące oczy przed promieniowaniem UV oraz odsłonić ewentualne ubranie z miejsca zmienionego chorobowo. Co więcej podczas trwania zabiegu światłoterapii nie wolno zmieniać pozycji ciała, w tym nie należy chodzić i dotykać urządzeń naświetlających.
Po trzecie, naświetlanie promieniami UV jest po prostu skuteczne i przynosi realną ulgę w uciążliwych dolegliwościach oraz znacznie przyspiesza rekonwalescencję po urazach.
Ponadto, światło ultrafioletowe jest przyjazne dla środowiska, co czyni go idealnym do zastosowania w medycynie. Dezaktywuje DNA z patogenów i uniemożliwia ich namnażanie. Światło ultrafioletowe uszkadza kwas nukleinowy drobnoustrojów, który uniemożliwia reprodukcję organizmu. Niektóre mikroorganizmy zniszczone przez promieniowanie ultrafioletowe to bakterie Bacillus anthracis, salmonella lub zatrucie pokarmowe, shigella dysentariae lub czerwonka, bakteriofag lub E. coli, zapalenie wątroby i grypa.
Światło ultrafioletowe można łączyć z innymi terapiami. Dr Stallone z Arizona Integrative Medical Center wykorzystuje ozon lub nadtlenek wodoru w połączeniu z terapią światłem w celu przywrócenia metabolizmu oksydacyjnego. Dotyczy to chorób przewlekłych.
Kiedy niezalecane jest użycie promieniowania UV?
Niestety, czerpanie korzyści z ultrafioletu nie jest przeznaczone dla wszystkich. Istnieje kilka przeciwskazań co do naświetleń promieniami UV. Należą do nich:
- Alergie
- Toczeń rumieniowaty
- Ostre choroby skóry
- Przeszczep skóry
- Gorączka
- Rumień fotochemiczny
- Uszkodzenia skóry wynikające z działania promieniowania jonizującego
Przed naświetlaniami konieczne jest wykonanie testu biologicznego, który określi, jaką dawkę promieniowania można zastosować.
