Wapń jest jednym z pierwiastków, który obowiązkowo musimy dostarczać do naszego organizmu. Wpływa on na właściwe funkcjonowanie układu nerwowego oraz sprawność mięśni. Jego przewlekły niedobór może się odbić na zdrowie kości i prowadzić do osteoporozy. Niedobory wapnia są groźne zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Zazwyczaj powiązane są z nieodpowiednią dietę, zaburzeniami wchłaniania lub nieprawidłową regulacją hormonalną. Zobacz, czemu wapń jest ważny dla ludzkiego organizmu, czym objawia się jego niedobór oraz jakie mogą być jego skutki.
Wapń jest pierwiastkiem, bez którego nasz organizmie nie potrafi funkcjonować. Jego niedobory są niezwykle groźne dla zdrowia i mogą mieć wiele przyczyn. Niedobory wapnia coraz częściej stwierdza się zarówno u osób starszych, jak i u dzieci. Należy pamiętać, że niebezpieczna jest i hipokaliemia i nadmiar wapna.
Wapń w organizmie człowieka
Podaje się, że w organizmie dorosłego człowieka jest ok. 1,2 kilogramy wapnia. Aż 99% tego pierwiastka znajduje się w kościach i zębach, 1% rozsiany jest po wszystkich komórkach. Rola wapnia w organizmie jest regulowanie pracy układu nerwowego poprzez poprawianie przekazywanych impulsów nerwowych i kontrolę krzepnięcia krwi. Jeśli wapniu w organizmie jest za mało, pobierany jest on przez układ nerwowy z kości. Osłabia to ich strukturę oraz prowadzi do rozmaitych schorzeń. Prawidłowy poziom wapnia we krwi to 2,102,5 mmol/l. Aby upewnić się, że pierwiastka jest wystarczająco we krwi można przeprowadzić badanie nazywane koagulogram.
Gospodarka wapniowa w organizmie
Wapń do organizmu dostarczany jest jedynie w pożywieniu. Zrównoważona dieta pozwala dostarczać odpowiednie ilości tego pierwiastka. Trzeba jednak pamiętać, że nie cały wapń, który spożywamy w produktach spożywczych, trafia do organizmu. Wszystko zależy od właściwego przyswajania pierwiastka. Obywa się ono przede wszystkim w jelicie cienkim, a na jego prawidłowe przechwytywanie wpływają jony Ca+++, czyli aktywna forma witaminy D.
Objawy niedoboru wapnia w organizmie
Niedobór wapnia w organizmie we wstępnej fazie nie daje żadnych charakterystycznych objawów. Tak jak w przypadku deficytu innych pierwiastków i witamin można u siebie zauważyć osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia czucia skórnego, swędzenie, mrowienie, apatię. Kiedy niedobór jest długotrwały, występują objawy dermatologiczne takie jak łamliwość paznokci, wysuszenie skóry i jej nadmierne łuszczenie się.
Intensywne objawy niedobory wapnia pojawiają się przy stanie ostrego deficytu. Ten stan jest bezpośrednim zagrożeniem zdrowia i życia i wymaga rozpoczęcia leczenia. Przy ostrym niedoborze wapna zauważa się przede wszystkim zaburzenia pracy układ mięśniowego i nerwowego, który nazywany jest zespołem tężyczka. Jego cechy charakterystyczne to:
- bolesne i nadmierne napięcie mięśni szkieletowych;
- symetryczne przykurcze, które występują głównie w obrębie zginaczy – na początku przykurcze obejmują ręce, a następnie rozprzestrzeniają się na całe ciało: twarz, tułów, kończyny dolne;
- skurcze naczyń krwionośnych, które mogą powodować przejściowe i ostre niedokrwienie objawiające się omdleniami, napadami dusznicy bolesnej, migrenami, niedokrwieniem kończyn;
- skurcze powiek lub podwójne widzenie;
- zez.
Jakie są przyczyny niedoboru wapnia w organizmie?
Jako przyczynę niedoboru wapnia najczęściej wskazuje się zbyt małą liczbę tego pierwiastka w diecie lub upośledzenie wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym. Zazwyczaj wynika to z niedobór witaminy D, która również dostarczana jest wraz z pożywieniem i syntezowana w wątrobie i nerkach oraz w skórze pod wpływem światła i promieni słonecznych. Niedobór wapnia w organizmie może się też wiązać z niektórymi chorobami. Występuje on przy ostrym zapaleniu trzustki, chorobach kości, po operacjach tarczycy czy w wyniku zażywania wybranych leków.
Skutki niedoboru wapnia
Jako skutki niedoboru wapnia w organizmie wskazuje się:
- zmniejszenie masy kostnej i w efekcie zmiękczenie kości, co prowadzi do częstych złamań;
- mrowienie warg, języka, dłoni, stóp oraz twarzy;
- bóle mienie oraz skurcze kończyn górnych i dolnych;
- krzywica dzieci;
- zaburzenia pracy serca.
Jak uzupełnić wapń w organizmie?
W przypadku zdiagnozowania niedoboru wapnia jego ilość należy uzupełnić. Kuracja musi mieć na względzie przyczyny, z jakich niedobór wystąpił. Działania ogólne polegają na:
- zmianie diety i wprowadzaniu do niej produktów mlecznych, ryb, wody mineralnej o dużej zawartości jonów wapnia;
- zwiększeniu dostępnej ilości witaminy D poprzez częstsze wystawianie się na słońce i modyfikację diety tj. włączenie do niej tłustych ryb, tranu, wątróbki, żółtek jaj;
- obniżanie spożycia produktów zawierających substancje powodujące zmniejszanie się wchłaniania wapnia np. szczawianów, fosforanów, tłuszczy;
- suplementacje diety.
Nadmiar wapnia w organizmie
Chociaż wapń jest ważnym pierwiastkiem, to nie należy przesadzać z jego ilością. Jego nadmiar w organizmie jest tak samo szkodliwy, jak niedobór. Sygnałem nadmiaru wapnia w organizmie są zaparcia, nudności i brak apatytu. Wszystko to prowadzi do powstawania kamieni nerkowych oraz obniżenie wchłaniania się cynku i żelaza.
